ratan durumlard>r. Aral>kl> arteryal desatürasyon ve eritrositoz uyku-apne sendromu
veya supin pozisyonda olmak, özellikle akci¤er hastal>¤> olan afl>r> kilolu hastalarda olu-
flabilir.
b. Afl>r> sigara içimi. Sigara ve sigara benzeri ürünlerdeki karbonmonoksite fazla
miktarda ve sürekli maruz kalmak oksijenin hemoglobine olan afinitesini artt>rarak erit-
rositoz yol açar.
c. Do¤umsal hastal>klar yüksek oksijen afiniteli hemoglobinopatiler (anormal oksi-
hemoglobin ayr>flmas>), EPOnun afl>r> üretimi ve ailesel 2,3 bifosfogliserat (nadirdir) ek-
sikli¤idir.
d. Androjen tedavisi eritropoezi uyar>r.
e. Kobalt klorid doku hipoksisini uyar>r sonuçta EPO üretimi oluflur.
f. Cuvafl polisitemi hem primer hem sekonder eritrositoz nedenidir.
2. Uygunsuz eritrositoz çeflitli hastal>klara ba¤l> oluflan, yayg>n doku hipoksisi yoklu-
¤unda artm>fl EPO seviyesi ile oluflur.
a. Böbrek hastal>klar> uygunsuz eritrositozun yaklafl>k %60'>n> oluflturur ve bunla-
r>n yar>s> böbrek adenokanserleridir. Kistler, di¤er tümörler, hidronefroz ve transplan-
tasyon geri kalan di¤er renal sebeplerdir.
(1) Renal hücreli karsinom EPO ile iliflkili eritrositozun %1-5'ni oluflturur.
(2) Renal transplantasyon vakalar>n %10'yla iliflkilidir. Burada oluflan eritrosi-
toz transplante böbrekte arter daralmas>, greft reddi, hipertansiyon, hidronefroz,
diüretik kullan>m> ve rezidüel böbrek dokusunun afl>r> EPO üretimi ile aç>klan-
maktad>r (özellikle polikistik böbrek hastal>¤>nda).
b. Hepatoselüler kanser ve serebellar hemanjioblastoman>n herbiri lite-
ratürde uygunsuz eritrositozlu vakalar>n %10-20'sini oluflturmaktad>r.
c. Di¤er sebepler nadirdir büyük uterin leyomiyomlar ve over kanseri renal hipok-
si veya ektopik EPO üretimi yapabilirler. Feokromositoma ve aldesteronoma çeflitli me-
kenizmalarla eritrositoza sebep olurlar.
D. Eritrositozlu hastalar>n de¤erlendirilmesi
1. Bafllang>ç de¤erlendirmesi. Kal>c> eritrositozu olan tüm hastalara afla¤>daki çal>fl-
malar yap>lmal>d>r.
a. Tam al>nm>fl anamnez ve fizik muayene yükselmifl hematokritin sebepleri-
ni araflt>rmak için gereklidir. Tedavi için araflt>r>lan mutlak veya relativ eritrositoz (an-
drojen tedavisi, diüretikler) ve splenomagali PV düflüdürür
b. Tamkan say>m> analizi. Granülositoz, eozinofili, bazofili veya trombositoz sap-
tanmas> PV' y> düflündürür.
c. Arteryal oksijen saturasyonu ölçümü. RBC kütlesi kabaca arteryal desatü-
rasyon derecesi ile orant>l>d>r. Arteryal oksijen saturasyonunun %90'dan az olmas> ve
PaO
2
'nin 60-65 mmHg'dan az olmas> eritrositoza yol açar.
d. Sigara içen hastalarda karboksihemoglobin konsantrasyonunun öl-
çülmesi; %5'in üzerindeki de¤erler eritrositoza yol açar. Sigara içimi ek olarak granü-
lositoza neden olabilir.
e. Serum EPO seviyesi, PV'de azal>r ve EPO reseptör anormallikleri vard>r.
Eritositoz ile birlikte olan di¤er hastal>klarda, EPO seviyesi normal veya yüksektir.
2. Özel Tan>sal incelemeler
a. RBC kitlesi mutlak eritrositozu rölatif eritrositozdan ay>rtetmede öncelikle kullan>-
lacak incelemedir. RBC kitlesini ölçmek için
51
Cr ile iflaretli eritrosit ve damar içi hacim
Kan Hücre Say>m Art>fllar>
659