background image
EP
klar> içinde %80'le-
re ulaflan oran ile en s>k görülen hastal>kt>r. An-
cak gerekmez, iritan ve-
ya toksik bir maddeye temas eden herkeste orta-
ya ç>kabilir.
Mesleki Maruziyet Afla¤>daki meslekler-
de/aktivitelerde olan bireyler n-
dad>r: ev temizli¤i, kuaförlük, medikal, dental ve
veteriner hizmetleri, temizlik, bitkiler ile u¤rafl>,
çiftçilik, bahç>vanl>k, ormanc>l>k, aflç>l>k, matba-
ac>l>k, boyac>l>k, metal ifli, mekanik mühendislik,
araba tamiri, inflaat ifli, bal>kç>l>k.
ET
Etiyolojik Maddeler (Tablo 2-1) Abrazifler,
temizlik maddeleri, oksidan maddeler (sodyum
hipoklorit gibi), inceltici maddeler, bitkiler ve
hayvan enzimleri, sekresyonlar, kurutucu pudra-
lar, toz, toprak, suya fazla maruziyet
Predispozan Faktörler Atopik dermatit öy-
küsü olan atopikler nda-
d>r, ciddi mesleki atopiklerdir. Di¤erleri: beyaz >rk, >s> (düflük >s>),
iklim (düflük nem), oklüzyon, mekanik iritasyon.
Çimento mindedir.
PATOGENEZ
gun konsantrasyonda uygulan>rsa hücre hasar>
oluflturur. kapasitesi normal deri bütünlük ve fonksiyonunu
devam ettiremedi¤i zaman veya kimyasallar>n pe-
netrasyonu inflamatuar yan>t oluflturdu¤u zaman
meydana gelir. Zay>f iritanlar ancak uzun süreli
maruziyet sonras> reaksiyon oluflturur. Bafllang>ç
reaksiyonu genellikle iritan ile temas eden alana
s>n>rl>d>r; kontakt alan>n>n d>fl>ndaki bölgeye dif-
füze olan iritan konsantrasyonu her zaman reak-
siyonu provake etmek için gerekli olan kritik s>-
n>r düzeyin alt>nda kal>r.
nda yer alan
mekanizmalar birbirinden farkl>d>r. Akut reaksi-
yonlar keratinositlere direkt sitotoksik hasar ile
oluflur. Kronik na yavafl ya-
vafl hasar vererek deri bariyerinin bozulmas>,
protein denatürasyonu ve hücresel toksisiteye
ilerleyen tekrarlayan maruziyetler sonucu oluflur.
AKUT
KL
Semptomlar Olgular>n bir k>sm>nda subjektif
semptomlar (yanma, batma, ac> hissi) tek bulgu
olabilir. Maruziyetten saniyeler sonra (h>zl>-tip
batma) a¤r> duyusu görülebilir; örne¤in asitler,
kloroform ve metanol. Geç tip batma 1-2 dakika
içinde bafllar, 5-10 dakikada üst düzeye ç>kar, 30
dakikada azal>r, aluminyum klorid, fenol ve pro-
pilen glikol gibi maddelerle oluflur. Akut geç
maruziyetten
(örne¤in antralin, etilen oksit, benzalkonyum
klorid) 8-24 saat sonras>na kadar bafllamaz ve ka-
fl>nt>dan çok yanma ile beraberdir.
Deri Bulgular> Maruziyetten dakikalar sonra-
oluflabilir veya 24 saate kadar gecikebilir. De¤iflik-
lik spektrumu eritemden vezikül oluflumuna
(Resimler 2-1 ve 2-2) ve nekrozun görüldü¤ü
2. BÖLÜM EKZEMA/DERMAT
21
TABLO 2-1
En S>k Karfl>lafl>lan
· Sabunlar, deterjanlar, susuz el temizleyicileri
· Asit ve alkaliler*: hidroflorik asit, çimento, kromik asit, fosfor, etilen oksit, fenol, metal tuzlar>
· Endüstriyal çözücüler: kömür katran> çözücüleri, petrol, klorlu hidrokarbonlar, alkol çözücüler, etilen glikol eter,
terebentin, etil eter, aseton, karbon dioksit, DMSO, dioksan, stiren
· Bitkiler: Euphorbiaceae (spurge, kroton, poinsettias, machneel a¤ac>). Racunculaceae (buttercup), Cruciferae
(siyah hardal), Urticaceae (nettles), Solanaceae (biber, kapsaisin), Opuntia (dikenli armut).
· Di¤erleri: fiberglas, yün, sert sentetik giysiler, atefle dayan>kl> kumafl, "NCR" ka¤>d>.
*Konsantre ise kimyasal yan>klara ve nekroza ilerler.