background image
458
16. B Ö L Ü M
VASKÜLER YETMEZL
DER< BULGULARI
EP
Bafllang>ç yafl> Orta ve ileri yafl
Cinsiyet Erkekler >kad>nlar
Ateroskleroz geliflmifl ülkelerde arter-
yel hastal>klar>n %90'>n>n nedenidir, 50 yafl üzeri
erkeklerin %5'ini etkiler. Aterosklerozlu erkekle-
rin %10'unda (diyabetiklerin %20'sinde) ciddi
ekstremite iskemisi geliflir.
Ateroskleroz <çin Risk Faktörleri
Sigara
kullan>m>, hiperlipidemi, yüksek dansiteli lipop-
rotein (HDL) seviyesinin düflük olmas>, düflük
dansiteli lipoprotein (LDL) seviyesinin yüksek
olmas>, kolesterol yüksekli¤i, hipertansiyon, di-
yabetes mellitus, hiperinsülinemi, abdominal
obezite, erken yaflta iskemik kalp hastal>¤> aile öy-
küsünü olmas>, kiflisel serebrovasküler hastal>k
veya okluziv periferik vasküler hastal>k öyküsü.
Diabetes Mellitus ve Bacak Alt K>s>mlar>-
n>n Alt ekstremitelerin gangreninin
diyebetiklerde diyabetik olmayanlara göre 150
kat daha s>k görüldü¤ü tahmin edilmektedir, bü-
yük ço¤unlu¤u sigara içenlerde meydana gelir.
PATOGENEZ
Ateroskleroz arteryel yetmezli¤in en s>k sebebidir;
jeneralize veya koroner arterlerde, bafl ve boyuna
giden aort kavsi damarlar>nda ya da femoral, pop-
liteal, anterior ve posterior tibial arterler gibi alt
ekstremiteyi besleyen damarlarda lokalize olabilir.
Üst ekstremiteyi besleyen arterlerde ateromatöz
darl>klar daha nadir görülür. Ateromatöz biri-
kimler ve trombozlar femoral arterde Hunter ka-
nal> içinde ve popliteal arterde diz ekleminin he-
men üzerinde s>k oluflur. Posterior tibial arter en
s>k iç malleolü dolaflt>¤> yerde, anterior tibial arter
ise yüzeyselleflti¤i ve arteria dorsalis pedise dönüfl-
tü¤ü yerde t>kan>r. Ayn> zamanda abdominal ve
iliyak arterlerdeki aterometoz materyal de alt eks-
tremitelerde kan ak>m>n> azaltabilece¤i gibi, ye-
rinden koparak kan ak>m> yönünde alt ekstremi-
telere gidip embolizasyon oluflturabilir (atero-
emolizasyon). Aterosklerozun tespit edilmesi ge-
nellikle kan ak>m>nda ciddi düflüfl sonucu iskemik
bir olay meydana gelene kadar gecikir.
Büyük damarlardaki arteryel t>kanmaya ila-
veten, diyabetes mellituslu kiflilerde endotelyal
hücre proliferasyonu ve arteriol, venül ve kapil-
lerlerin bazal membranlar>n>n kal>nlaflmas>na
ba¤l> olarak s>kl>kla vaskülopati de görülür.
Ateroembolizm Proksimal aterosklerotik lez-
yonlarda ve anevrizmal bölgelerdeki fibrin, trom-
bosit ve kolesterol debrisinden oluflan multipl
küçük depozitlerden embolizasyon oluflturur.
Spontan olarak veya intravasküler cerrahi ya da
arteriyografi, fibrinoliz, antikoagülasyon gibi ifl-
ATEROSKLEROZ, ARTERYAL YETMEZL
ATEROEMBOL
Aterosklerozis obliterans (ASO), özellikle alt ex-
tremitelerde yerleflti¤inde, yavafl ilerleyici iske-
mik de¤ifliklikleri içeren deri bulgular> ile iliflki-
lidir.
Semptom aral>¤>, egzersiz s>ras>nda kas a¤r>s> ve
yorgunlu¤uyla kendini gösteren intermittan kla-
dikasyon, istirahat a¤r>s> fleklinde görülen bacak
iskemisi, doku hasar> ve akut iskemi fleklindedir.
Deri bulgular>, kuru cilt, saç kayb>, onikodistrofi,
gangren ve ülserasyondur.
Ateroembolizm ateromatöz debrisin etkilenen
proksimal bir arterden veya anevrizmadan ayr>la-
rak periferde mikroenbolizasyon ve bunun sonu-
cunda da iskemik ve infarktif deri lezyonlar>n>n
oluflmas> olay>d>r.
ha s>k görülür.
Mavi veya rengi de¤iflmifl ayak parmaklar> ("ma-
vi parmak"), livedo retikülaris ve gangren görü-
len belirtilerdir.