current nefroloji Page 14

,pH

Genel Bilgiler

Serum sodyum konsantrasyonu 135 mEq/l'ye düflerse,

hiponatremi oluflur. Sa¤l>kl> bireylerde, s>v> al>m>nda

genifl çeflitlilik olmas>na ra¤men, sodyum konsantras-

yonunu 138-142 mEq/L aras>nda tutmak için yak>n-

dan düzenlenir (fiekil 3-1). Afl>r> miktarda su al>nd>¤>

zaman, normalde böbrek idrar> dilüe eder, fazla mik-

tarda su sekrete eder ve hiponatremi geliflmesini en-

geller. Su al>m> eksrete etme yete¤ini geçti¤i zaman,

hiponatremi oluflur ve bu da total vücut sodyumunda

dilusyona neden olur.

Patogenez

Plazma osmolalitesinin temel belirleyicisi sodyum

konsantrasyonudur, bundan dolay> hiponatremi genel-

likle düflük plazma osmolalitesini gösterir. Afla¤>daki

denklemle plazma osmolalitesi tahmin edilir:

Plasma osmolalitesi= 2 x Na + (BUN mg/ dL)/2.8

+ (glukoz mg/dL)/18

Hiponatremiden ziyade düflük plazma osmolalite-

si hiponatremi semptomunun primer nedenidir. Hi-

poosmolatitenin efllik etmedi¤i hiponatremi semptom

ya da bulgulara neden olmaz ve özel tedaviye ihtiyaç

duymaz.

Hiponatremik durumlarda, ço¤u vakada, antidi-

üretik hormonun (ADH, vazopressin) persistan etkisi
nedeniyle, böbre¤in su eksrete etme yetene¤i s>n>rl>-
d>r. ADH distal nefronda suyun renal at>l>m>n> azalta-
rak çal>fl>r. Bundan dolay>, ADH'n>n etkisi idrar> kon-
santre etmektir ve bunun sonucunda serumu dilüe et-
mektir. Normal durumlarda, ADH sal>n>m> primer
olarak hiperosmolalite taraf>ndan uyar>l>r. Ancak, cid-
di intravasküler volüm azl>¤>nda ya da hipotansiyon
durumlar>nda, serum hipoosmolalite varl>¤>nda dahi
ADH sal>nabilir. Düflük kardiak at>m volümü ya da
sistemik vasodilasyonla karakterize hastal>k durumla-
r>nda `efektif' intravasküler hacim azl>¤>na neden olur
ve ADH sal>m>n> da uyar>r.

En önemlisi, tek bafl>na ADH hiponatremiye ne-

den olmada yetersizdir. Su al>m> onun at>l>m kapasite-
sini geçti¤i zaman sadece hiponatremiyle sonuçlan>r.
Baz> vakalarda, dolafl>mdaki ADH hormonunun tama-
men yoklu¤una ra¤men, masif s>v> tüketimi ya da id-
rar konsantrasyon mekanizmas>nda defekt hiponatre-
miye neden olur.

Klinik Bulgular

A. Semptom ve Bulgular

Hiponatreminin semptom ve bulgular> muhtemelen
selüler ve serebral ödemin sonucudur. Bafla¤r>s>, letar-
ji, konfüzyon, güçsüzlük, psikoz, ataksi, nöbet ve ko-
ma oluflur. Hiponatremi ve nörolojik bulgular>n orta-
ya ç>kmas> aras>nda tutarl> iliflki olmamas>na ra¤men,
nöbet geçiren ve alg>lamada de¤ifliklik olan hastalarda
genellikle serum sodyum konsantrasyonu 120 mEq/l
den azd>r.

Su hareketlerinin fizyolojisinin anlafl>lmas>nda, su

dengesi bozuklu¤unun uygun tedavisi ve semptoma-
tolojisinin anlafl>lmas> flartt>r. Hiponatremide, plazma
osmolalitesinde azalma hipotonik ekstraselüler kom-
partmandan relatif olarak hipertonik hücrelere suyun
osmotik hareketine neden olur. Suyun hücre içerisine

Total vücut sodyumu ile iliflkili toplam vücut s>v>-
s>nda art>fl olmas> sonucu hiponatremi oluflur.
Ekstraselüler hacim statüsünün belirlenmesi ve id-
rar analizi hiponatreminin s>n>fland>r>lmas>na yar-
d>mc> olur.

TANI <Ç

22

Su Dengesi Bozulu¤u:
Hiponatremi ve
Hipernatremi

3

Clancy Howard, MD ve Tomas Berl, MD
Çeviri: Dr. Musa Bali, Dr. Koray Uluda¤, Dr. Selvihan Baysal