background image
1.11
M
Mitokondriyon en çok tan>nan zarla çevrili organeldir. Ço¤u hüc-
rede sitoplazmada da¤>n>kt>r ancak ATP formunda yüksek ener-
ji yap>m>n>n gerekli oldu¤u yerlerde bir alanda yo¤unlafl>r. Buna
örnek, silyal> hücrelerin apikal yüzleri, iyon tafl>yan hücrelerin
bazal yüzleri, iskelet ve kalp kas>nda subsarkolemmal bölgeler
verilebilir. Mitokondriyonlar>n say>s> ve büyüklü¤ü hücre tipine
ve metabolik aktivitesine ba¤l> olarak de¤ifliklik gösterir: Olgun
k>rm>z> kan hücrelerde yoktur; bir hepatositte 2500'den fazlad>r.
1-10 m büyüklü¤ünde, uzun, yuvarlak veya pleomorfik flekilde
olabilir. Hücrelerde oldukça dinamik organeller olup sürekli ha-
reket, birleflme ve bölünme gösterir. Elektron mikrografta iki zar
aras>nda 8-10 nm mesafede bir alan oldu¤u gözlenir. D>fl mito-
kondriyon zar> düzdür ve organelin flekline uyar. Zar genellikle
büyük kanal-yap>c> protein, porin içerir. Porin moleküllere karfl>
zar geçirgenli¤ini ve ATP sentezi metabolizmas>n> artt>r>r. Buna
karfl>l>k iç mitokondriyon zar> enine raf fleklinde veya tübüler
katlant> fleklinde kristalar içerir. Bu kristalar mitokondriyal mat-
riks ad> verilen granüler yap>da ve elektron yo¤un iç bölgeye
do¤ru uzan>r.
12
Hücre
Raf benzeri ve tübüler kristalar>yla mitokondriyon.
KLK = Lameller kristalar
M = Matriks
DZ = D>fl zar
TK = Tübüler kristalar
Bir mitokondriyonun HRSEM görüntüsü. K>rma yöntemiyle aç>lm>fl iç
krista (oklar) görüntüsü. x100,000
Mitokondriyon
Endoplazma
retikulumu
Mitokondriyon
Bir hepatositteki mitokondriyonlar>n elektron mikroskobu görüntüsü. Hücre türüne ve kesit
düzlemine göre biçimleri çeflitlilik gösterir. Burada biri uzam>fl di¤erleri daha oval mitokondriyonlar. Her biri ince, raf
benzeri mitokondriyon matriksine ç>k>nt> yapan kristalar. Sitoplazmada endoplazma retikulumu sarn>çlar>, x54,000.
DZ
K
TK
LK
M