background image
1.12
MMATR
Mitokondriyon kristalar>n>n büyüklü¤ü, flekli ve say>s> hücrenin
tipine ve metabolik aktivitesine göre de¤ifliklik gösterir. Kristalar
ATP sentezi için gerekli yüzey alan>n> artt>r>r. Bu reaksiyonlar
elektron tafl>nmas>, Krebs sitrik asit döngüsü ve oksidatif fosfori-
lizasyondur. Matriks, Krebs döngüsünün oksidasyon reaksiyon-
lar> için gerekli birçok enzimi içerir. Kristalar her zaman olmasa
da genellikle karfl> iç mitokondriyon zar>na ulaflabilir. Ço¤u hüc-
re, genellikle mitokondriyonun uzunlamas>na eksenine dik olan
yass> lameller krista yap>s> içerir. Steroidogenez için enzimler içe-
ren tübüler ve tübüloveziküler kristalar, steroid sentezleyen
hücrelerde
yayg>nd>r. Di¤er organellerden farkl> olarak, mito-
kondriyon hücre içinde belli bir düzeyde otonomiye sahiptir.
Matrikslerinde kendi sirküler DNA, RNA ve ribozomlar> vard>r.
Mitokondriyonlar>n bakteriler gibi milyonlarca y>l önce enfekte
olmufl ve ifllevsel iliflkisi kalm>fl, ilkel bir simbiyotik organizma
oldu¤u düflünülür. Mitokondriyonlarda matriks granülleri flek-
linde (çap>: 30-50 nm.) kalsiyum ve di¤er iki de¤erlikli katyonlar
birikir. Hücrenin fonksiyonel ihtiyac>na cevap verir. Özellikle ke-
mik matriksini yapan osteoblastlarda ve böbrek ve ince ba¤>rsak
gibi iyon tafl>yan hücrelerde belirgindir.
13
Hücre
hücredeki mitokondriyonlar>n elektron mikroskobu görüntüsü. Sol Bir iskelet kas> lifindeki dallanm>fl ve yüksek
yo¤unlukta s>k>ca paketlenmifl krista yap>s>yla mitokondriyon (Mi). Sitoplazmada kas>labilir filamanlar (Fi). Sa¤. Steroid sentezleyen hücrede
tübüler ve raf benzeri olmayan krista ve yo¤un matriks yap>s>yla mitokondriyon. Sitoplazmada bol granülsüz (düz yüzlü) endoplazma retikulumu
(DER). x24,QQQ. (Dr. D. M. Pfeiffer izniyle)
Diyafram kas lifinde mitokondriyonun HRSEM görüntüsü. Yüksek aerobik iskelet kas> lifi birçok büyük mitokondriyon (Mi) içerir.
Belirgin raf benzeri yap>s>yla kristalar organelin geniflli¤i boyunca uzan>r ve oksidatif fosforilasyon için yüzey alan>n> önemli derecede art>r>r. Bir DER
biçimi olan sarkoplazma retikulumu (SR) da izleniyor. x46,000.
DER
KL
Mitokondriyonu etkileyen ve esas olarak kas güçsüzlü¤ü ve dis-
fonksiyonuyla sonuçlanan hastal>klar, mitokondriyonal miyopati-
ler
olarak bilinir. Mitokondriyon DNA's>nda hasara yol açan
50'den fazla mutasyon, kal>t>msal bozukluklara neden olur. Hafif
veya hayat> tehdit edici flekilde çeflitlilik gösterir. En yayg>n görü-
len semptomlar, ciddi kas güçsüzlü¤ü, kramplar, spazm ve kalp tu-
tulumudur. En yayg>n formu olan kronik progresif eksternal of-
talmopleji
ekstraokuller kaslar> etkiler; Leber herediter optik nö-
ropatisi
görmeyi etkiler. Mitokondriyal ensefalomiyopatilerde be-
yin tutulumu nörolojik nöbetlere yol açar. Prognoz çeflitlilik göste-
rir ve tedavi spesifik olarak nedene yöneliktir.