background image
1.21
Lipid (veya ya¤ damlac>klar>) birçok hücrenin sitoplaz>nasmda
depolan>r. Ya¤, suda çözünmedi¤inden farkl> büyüklükte yuvar-
lak ya¤ damlac>klar> olufltururlar. Bu inklüzyonlar hücre meta-
bolizmas>nda kullan>lan enerji için esas depo alanlar>d>r. Termal
izolasyon, fiziksel dolgu maddesi ve flok emici görevleri olan adi-
positler
(ya¤ hücreleri) vücutta ya¤>n esas depolanma alanlar>-
d>r. Bu hücrelerde küçük damlac>klar s>kl>kla bîr araya gelerek,
sîtoplazmay> dolduran ve di¤er organelleri hücrenin periferine
do¤ru iten (boyutu 90 mikrometreye kadar ulaflabilen) bir büyük
damlac>k olufltururlar. Lipid di¤er hücrelerin ihtiyaçlar>na göre
kullanabilmeleri için hücreler taraf>ndan kan ak>m>na verilirler.
Hücreler bunun yan>nda zarlar>n ola¤an döngüsü için lipid kul-
lan>rlar. Lipid damlac>klar> normalde plazma zar> içermezler ve
trigliserid ve kolesterol esterleri içerirler. Kolesterol sentezinin esas
yeri olan hepatositler farkl> say>da lipid damlac>klar> içerirler. Bu
inklüzyonlar s>kl>kla, lipid, kolesterol ve lipoprotein sentezinin
gerçekleflti¤i DER ile yak>n iliflki halindedir. Kolesterol, steroid
hormonlar>n
bir öncüsüdür, dolay>s>yla steroid salg>layan hücre-
lerde (adrenal korteks, testis ve ovaryum gibi), çok say>da küçük
lipid damlac>klar> vard>r. Adrenal korteks hücreleri ya¤ içerikle-
rinden dolay> süngerimsi bir görüntüye sahiptirler, bu nedenle
spongiosit ad>n> al>rlar. Histolojik preparat haz>rlanmas> için kul-
lan>lan organik çözücüler farkl> yöntemler kullan>lmad>¤> sürece
s>kl>kla ya¤ dokuyu uzaklaflt>r>rlar, bu nedenle rutin kesitlerde
ya¤ içeren alanlar bofl, vakuol benzerî alanlar olarak görülürler.
EM'lar için gluteraldehit ve osmiyum fiksasyonu lipidi ay>rt edi-
lebilir yuvarlak damlac>klar olarak korurlar. Kimyasal içerikleri-
ne göre EM'unda baz> damlac>klar elektron yo¤un olarak görülür-
ken baz>lar> da elektron geçirgen olarak görülebilirler.
22
Hücre
Ya¤ dokusundaki ya¤ hücrelerinin >fl>k mikroskobu
görüntüsü. Ya¤hücreleri rutin kesitlerde iyi korunamazlar ve
silikleflmifl olarak görülürler. Bu resimde çekirdekleri perifere
do¤ru itilmifl, lipid içeren (*) birkaç ya¤ hücresi (adipositler)
görülmektedir. Bu nedenle hücreler transvers kesitlerde tafll>
yüzük görüntüsüne sahip olurlar. x480. H.E.
Steroid salg>layan hücrelerdeki lipid
damlac>klar>n>n elektron mikroskobu
görüntüsü.
Sitoplazmada birkaç adet yuvarlak ya¤
damlac>klar> (*) görülmektedir. Bu intersitisyel
Leydig hücresi bir steroid hormon olan testosteron
üretmektedir. Hormonun öncüsü ya¤ damlac>klar>nda
kolesterol olarak depolanmaktad>r. x750O. (Dr. A. W
Vogl izniyle)
Daha büyütmede bir ya¤ damlac>¤>n>n
elektron mikroskobu görüntüsü. Bu büyük
yuvarlak ya¤ damlac>¤> orta derecede elektron
yo¤undur. DER, zarla s>n>rl> olmayan lipid
damlac>¤>n>n etraf>n> çevirmektedir. DER ile lipid
damlac>¤>n>n bu yak>n iliflkisinin fonksiyonel olarak
önemi vard>r: DER lipid, lipoprotein ve kolesterol
türevlerinin sentezlendi¤i yerdir. Sitoplazmada birkaç
adet m>tokondriyon (Mi) görülmektedir. x15,000.
DER
Ya¤ damlac>¤>
Leydig hücre
çekirde¤i