background image
1.23
M
Mikrotübüller elektron mikrograftta, pipetlere benzeyen içi bofl.
yar> sert silindirik organeller olarak görülürler. Standart çapa
(25nm) sahip olan mikrotübüller, dallanmazlar ve çok farkl> boy-
larda olabilirler. Birçok hücrede bulunurlar ancak nöronlarda,
plateletlerde, lökositlerde ve bölünen hücrelerde daha fazla bulu-
nurlar, Silyum, flagella ve sentriyollerin ana bileflenleridir. Bunun
yan>nda mekanik direnci art>r>rlar ve hücre iskeletinin esas bö-
lümü olarak hücre fleklini sa¤larlar. Mitokondriyon ve sitoplaz-
mik veziküller gibi organellerin hücre içi tafl>nmas>nda, silyum ve
flagella hareketinde ve hücre bölünmesinde sitokinezde görev
al>rlar. Zarlar> yoktur ve duvarlar> bir globuler protein olan tübü-
lin'den oluflan lineer polimerlerdir (protofilamanlar). Her mikro-
tübüldeki 13 protofilaman çak>flmayacak flekilde düzenlenmifl al-
fa ve beta
alt birimlerden oluflmufltur, bu da tübülin heterodimer-
lerinin silîndirik duvarda heliks fleklinde bir düzenlenme içeri-
sinde bulunmalar>na neden olur. Mikrotübüller hücrelerde sü-
rekli devir içerisindedirler. <çsel olarak sabit de¤ildirler ve sürek-
li polimerizasyon île uzarlar, depolimerizasyon ile k>sal>rlar. Bu-
nun yan>nda yap>sal bir kutuplaflmaya sahiptirler ve bir art> uçla-
r>
(aç>¤a ç>kan beta-alt birimleri) ve bir eksi uçlar> (aç>¤a ç>kan alfa
birimleri) içerirler. Mikrotübüllerin büyütmesi s>kl>kla guanozin
trifosfat>n varl>¤>nda tübülin eklenmesiyle art> uçta gerçekleflir.
Eksi uç nispeten daha yavafl büyür ve s>kl>kla bir baflka yap>ya
veya organele ba¤l>d>r. Mikrotübüller, oluflmalar> ve da¤>lmala-
r>nda mikrotübüllerin kararl>l>¤>n> sa¤layan mikrotübülle ilgili pro-
teinlerle iliflki halindedir. Mikrotübül motor proteinleri olan kine-
sin ve dynein mikrotübüller boyunca hareket eder ve bunlardan
kinesin art> uca do¤ru hareket ederken, dynein eksi uca do¤ru
hareket eder.
24
Hücre
TEKN
, hücrelerde antijen ad> verilen protein ve di¤er
molekülleri göstermek için antikorlar>n kullan>ld>¤> güçlü bir arafl-
t>rma ve tan>sal iflaretleme tekni¤idir. Hücre bileflenlerine karfl> an-
tikorlar kona¤a saflaflt>r>lm>fl antijen (ör: protein) enjeksiyonu ile
oluflturulur. Proteindeki özgün bir aminoasit dizisini tan>yan kona-
¤>n immün hücreleri antikorlar oluflturur. Saflaflt>r>lm>fl antikorlar,
ilgili proteini gösterebilmek için doku kesitlerinde veya kültür hüc-
relerinde kullan>labilir. Monoklonal veya poliklonal antikorlar seçi-
lebilir ancak monoklonal antikorlar daha özgündür. En yayg>n> >fl>k
mikroskobunda uyar>ld>¤>nda belirli dalga boylar>nda >fl>k yayan
antikor-antijen kompleksini alg>layabilen floresan iflaretleyicilerin
kullan>lmas>d>r. Di¤er teknikler substratlar> görünebilir hale geti-
ren horseradish peroksidaz ve alkalin fosfataz gibi enzimleri kulla-
n>rlar.
Kültür hücresindeki mikrotübüllerin
elektron mikroskobu görüntüsü.
Sitoplazma uzunlamas>na kesitte görülen
rnikrotübüller (oklar) içermektedir.
Mikrotübüller tren yollar>na benzemekte ve
bunlar>n üzerinde mitokondriyon gibi di¤er
organeller hücrenin bir taraf>ndan di¤er
taraf>nda hareket etmektedir. fiekilde
mitokondriyon (Mi) ve plazma zar> (PZ)
belirtilmifltir. x42,500. (Dr. AM.Vogl izniyle)
Hücre iskeletinin mikrotübüler
organizasyonunu gösteren bir >fl>k
mikroskobu görüntüsü.
Maymun
böbre¤inden al>nan fibroblast-kültür hücrele-
rinde immunohistokimyasal yöntemlerle
mikrotübüller görünür hale getirilmifltir.
Floresan immün iflaretleyici -tübülin'in
antikorlar>- sitoplazmada yayg>n mikrotübül
a¤>n> göstermektedir, Mikrotübüller,
sentrozom ad> verilen mikrotübül düzenleyici
merkezden (ok) bafllamaktad>r. Çekirdek
DNA'ya ba¤lanan boyalarla mavi renge
boyanm>flt>r. x1800. Anti-
tübülin ve DAPI
(4',6-Diamidino-2-fenilindol)
PZ