background image
10.2
H
Hipofiz bezi, endokrin bezlerin en önemlisi olarak görülmekte-
dir. Bu bezden sal>nan hormonlar di¤er birçok endokrin bezlerin
ve dokular>n ifllevlerini düzenlemektedir. Örne¤in, büyütmeyi,
farkl>laflmay> ve birçok organ>n fonksiyonunu ya kendi hormon-
lar> yada di¤er bezlerden sal>nan hormonlar arac>l>¤> ile düzenle-
mektedir. Eriflkinlerde bir nohut büyüklü¤ünde ve yaklafl>k 500-
900 mg a¤>rl>¤>nda, kad>nlarda özellikle hamilelik döneminde ise
biraz daha büyüktür. Hipofiz bezi beynin taban>nda bulunmak-
tad>r. Hipotalamus'a, damarlar>n çevreledi¤i ve nöral ba¤lant>-
n>n bulundu¤u infundibular sap ile as>l> durmaktad>r. Hipofiz
bezi, sfenoid kemikde orta hatta bulunan "sella tursika" ad> ve-
rilen çok iyi korunakl> bir yerde bulunmaktad>r. Bu bez önemli
birçok anatomik komfluluklara sahiptir örne¤in; anterolateral
olarak "optik kiazma"ya ve "optik sinir" lere yak>nd>r. Dolay>-
s>yla hipofiz lezyon ve tümörleri bu yap>lara bas> yaparak ciddi
görme problemlerine yol açmaktad>r. Sfenoid hava sinüs'u be-
zin alt>nda yer almaktad>r ve bu yak>n komflulu¤u nedeniyle, hi-
pofiz ameliyatlar>nda trans-sfenoidal olarak hipofiz bezine giri-
flim yapmak mümkün olmaktad>r. Bezin üst taraf> kal>n dura ma-
ter
'in uzant>s> olan diyafragmatik sella taraf>ndan örtülmüfltür,
di¤er taraflar> ise ince ba¤ dokusu kapsülü taraf>ndan sar>lm>flt>r.
Bu bez, hormonlar>n> kana verdi¤inden dolay> damar aç>s>ndan
son derece zengindir. Hipofiz bezi ve hipotalamus fonksiyonlar>
birbirlerine ba¤lant>l> olduklar>nda birlikte nöroendokrin devre'yi
oluflturmaktad>rlar. Hipofiz bezi küçük bir organ olmas>na karfl>n
yaflam için son derece önemlidir.
215
Endokrin Sistemi
Korpus kallosum
Optik kiazma
Sfenoid sinüs
Nazal septum
Optik kiazma
Superiyor hipofiz arteri
Diyafragmatik sella
Duramater
Hipofizin anteriyor lobu
Sfenoid kemi¤in sella
tursika bölümü
Hipotalamus
Hipofiz bezi
Beyin sap> (pons)
Hipotalamus
Hipofizin posteriyor lobu
Hipofizin anatomisi ve iliflkileri.
t