background image
10.17
PARAT
Bezi d>fltan çevreleyen fibröz bir kapsül'den ince trabekülalar
ayr>l>r ve bezin içine girererek bezi belli belirsiz lobüller'e ay>r>r.
Bu trabekülay> kan damarlar>, lenfatikler ve sinirler takip ederek
içeriye girer. Paratiroid bezi, paratiroid hormon (PTH) sentezleyip
salg>lar. Bu görevi, osteoklast hücrelerini etkileyerek kemik'ten
kalsiyum ç>k>fl>n> artt>r>r ve kan kalsiyum seviyesini sabit tutara-
rak yerine getirir. Eriflkin parankimas> iki çeflit hücreden meyda-
na gelir; esas hücreler ve oksifil hücreleri olmak üzere. Köfleli,
hafif eozinofilik esas hücreleri çok say>dad>r ve ince ba¤ dokusu
taraf>ndan desteklenen düzensiz anastomoz yapan kordonlar
fleklinde bulunurlar. Bu hücreler PTH sentez ve sal>n>m>ndan so-
rumludur, kapillerlere yak>n yerleflimlidir ve di¤er endokrin
hücrelerin özelliklerine sahiptir. Oksifil hücreleri ise daha büyük
ve daha eozinofilik hücrelerdir. Organ içinde düzensiz bir flekil-
de ya tek tek yada gruplar halinde yerleflmifllerdir. Elektron mik-
roskopik olarak oksifil hücrelerde bol miktarda mitokondriyon bu-
lunmas>na ra¤men esas hücrelerin aksine salg> vezikülleri bulun-
mad>¤>ndan salg> ifllevleri olmad>¤> bilinir. Ya¤ hücreleri stro-
ma
'da bulunan di¤er bir hücre çeflididir ve yaflla beraber say>s>
artmaktad>r. Paratiroid bezleri yaflam için son derece gerekli olan
bir organd>r.
230
Endokrin Sistemi
KL
Primer hiperparatiroidizm
, paratiroid bezlerin adenomu sonucu
görülen bir durumdur. Histolojik olarak bak>ld>¤>nda bu tümörde
s>k>ca bir araya gelmifl esas hücreler ve aralar>nda da¤>lm>fl çok çe-
kirdekli dev hücreler (giant cells) görülmektedir. Bu vakada çok
miktarda PTH üretimi gerçekleflir ve dolays>yla kemiklerdeki oste-
oklast aktivitesinin yükselmesi sonucu hiperkalsemia (yüksek serum
kalsiyum seviyesi) görülür. Bu olay böbrek'deki renal tübüllerden
yüksek miktardaki kalsiyum emilimi sonucu nefrolitiasis yani kalsi-
yum oksalat ve kalsiyum fosfat'tan zengin böbrek tafllar>n oluflumu
görülür. Primer hiperparatiroidizm de az görülen bir tipi de karsi-
nom
'un neden oldu¤u durumdur. Bu vakalarda hastal>¤>n geliflimi
ve sonucunu tahmin etmek zordur, çünkü uzak yerlere metastaz
göstermektedir.
Paratiroid bez kesitinin >fl>k mikroskobu
görüntüsü. kapsülden ç>kan ve organ>n içine do¤ru giren trabeküla,
parankimay> lobüllere ay>rmaktad>r. Damarlarca zengin
bir dokudur. Yaflla beraber artan ya¤ hücreleri dikkati
çekmektedir. x20, H.E.
Paratiroid bezin bir bölümünün >fl>k
mikroskobu görüntüsü. Parankima ve stroman>n
genel yap>s> görülmektedir. Kan damarlar> (KD), sinirler
ve ya¤ hücreleri stromay> oluflturmaktad>r. Parankimal
hücreler, lobülü oluflturmaktad>r. Esas hücreleri en çok
bulunan ve kordon fleklinde düzenlenen hücrelerdir.
Oksifil hücreleri ise ya esas hücrelerin aralar>nda ya da
farkl> lobülde yerleflmifltir. x80, H.E.
Paratiroid bezin çevresel bölümünün >fl>k
mikroskobu görüntüsü. Organ> çevreleyen bir
kapsül ve buradan ç>kan trabeküla beraberinde kan
damarlar> (KD) ve sinirleri tafl>yarak içeriye girmektedir.
Parankiman>n büyük bir k>sm> s>k>ca bir araya
gelmifl esas hücrelerden meydana gelmifltir (iç kutuda
daha büyük büyütme ile gösterilmifltir). x400; iç kutu:
x650, Plastik kesit, toluidin mavisi.
Esas hücreleri
Esas hücreleri
KD
Sinirler
Ya¤
Ya¤
Stroma
Lobül
Oksifik hücreleri
Kapsül
Kapsül
Kan damarlar>
Parankima
Trabekül
Trabekül
KD