background image
10.23
ZONA FASSPONG
Bu tabakada yer alan spongiyositlerin ince yap>s>n>n özelli¤i tipik
steroid hormonlar> üreten hücrelerin yap>s> ile ayn>d>r. Örne¤in,
çok miktarda düz endoplazma retikulumu (DER) ve tubulove-
zilüler mitokondriyonlar
stoplazman>n en belirgin organellerin-
dendir. Çok miktarda membranla kapl> olmayan lipid tanecikle-
ri
, kortikosteroid hormonlar>n öncü maddesi olan kolesterolun
depo yerleridir. Kolesterol mitokondriyonlar taraf>ndan al>n>r ve
orada de¤iflikli¤e u¤rat>larak (belli yerlerinden kesilir) olgunlafl-
t>r>l>r. Mitokondriyonlar>n kristas> üzerine yerleflmifl kesim ifllem-
lerinde görevli katalitik enzimler bulunur. Ayn> zamanda, DER
membranlar> üzerinde, hormon sentezi ve oluflumunda görevli
enzimler bulunmaktad>r. Steroid salg>layan bu hücreler salg>
ürünlerini depo etmezler, sadece gerekli olduklar>nda üretilirler.
Bu özellik, steroid salg> yapan hücreler için genel bir kurald>r. Li-
pitte eriyebilen bu hormonlar pencereli (fenestral>) kapillerlere
verilir. Spongiyosit plazma membranlar>nda genellikle salg>lama
için yüzey alan>n> artt>rmaya yönelik k>sa ve kal>n mikrovilluslar
bulunur. Perivasküler alan>n yan>nda bu membranlar kapillerle-
rin pencereli (fenestral>) endotel hücreleri ince bazal membran> ile
temas halindedir. Zona glomerulozadaki ve zona retikülarisdeki
hücrelerin ince yap>lar> spongiyositlerinki gibidir ancak stoplaz-
malar>nda daha az miktarda lipid damlac>¤> bulunmaktad>r. Yafl-
l>l>k ve hasar belirleyicisi olan lipofuskin pigmenti, tersiyer lizozom
ile ilgili olup kortikal tabakalar aras>nda en çok zona retikülaris-
de bulunur.
236
Endokrin Sistemi
Kapillerler
Kapillerler
Spongiyositin
çekirde¤i
Çe
DER
Adrenal korteksdeki spongiyositlerin elektron mikroskobu görüntüsü. Bir spongiyosit iki tane yak>n yerleflimli pencereli (fenestral>)
kapiller ile birlikte görünmktedir. Hücrenin stolazmas>nda, çok say>da yuvarlak elektron-yo¤un lipid damlac>klar> (Li), düz yüzlü endoplazma
retikulumu (DER) ve tubuloveziküler krista'l> mitokondriyonlar (Mi) bulunmaktad>r. Bu son derece aktif hücrede ökromatik çekirdekte belirgin bir
çekirdekçik (Çe) görünmektedir. Kapillerlerin endotel duvar> son derece ince ve fenestral>d>r. x8200.