background image
15.7
TRAKEA'NIN H
Trakea, boyu 15-20 cm, çap> 2-3 cm olan yar> sert bir tüptür ve la-
rinks ile karina aras>nda bulunur; buras> trakean>n iki ana bronfla
çatalland>¤> yerdir. Trakea'n>n duvar>, lümeni kuflatan dört taba-
kadan oluflur. s>mdaki mukoza, goblet
hücreli yalanc> çok katl> silli prizmatik epitelden (solunum epite-
li
) oluflur. Ola¤an d>fl> kal>nl>ktaki bir bazal membran>n üzerinde
durur ve bu, epiteli, altta bulunan elastik liflerine zengin gevflek
ba¤ dokusu yap>s>nda lamina propriya'dan ay>r>r. Lamina prop-
riya ayr>ca difüz lenfoid doku ve da¤>n>k lenfatik nodüller de içe-
rir. Bir sonraki tabaka yani submukoza, kar>fl>k seromüköz bez-
ler
içerir. Muköz ve seröz Asinüsler, lümene, kanallar yoluyla
geçen salg>lar üretir. Asinüsün taban k>s>mlar> boyunca, küçük
y>ld>z biçimli miyoepitelyal hücreler bulunur ve bunlar, kas>l-
mayla, salg>lar>n kanallara at>lmas>na yard>m ederler. Üçüncü ta-
baka, hiyalin k>k>rdak halkalar>n> bir arada tutan fibroelastik
ba¤ dokusudur ve k>k>rda¤> saran perikondriyum ile kaynafl>r.
K>k>rdak halkalar sayesinde trakea kapanmaz ve akci¤erlere ser-
best hava geçifli engellenmez. Posteriyor olarak, k>k>rdak halkala-
r>n serbest uçlar> aras>nda gerili olan trakeal kas lifleri, enine ve
e¤ik. Bu lifler, trakeal lümenin çap>n> düzenlemede rol oynarlar.
En d>fltaki tabaka olan adventisya ise trakeay> besleyen kan da-
marlar> ve sinirleri kapsayan gevflek ba¤ dokusudur. Adventisya,
etraf>ndaki ba¤ dokuyla fark edilmeyecek derecede kaynaflm>flt>r.
340
Solunum Sistemi
KL
Kistik fibrozis,
solunum yolundaki seromüköz bezlerin muköz
hücrelerinde ve ayr>ca vücudun di¤er bölgelerinde bulunan, pan-
kreas salg>lar>, ter ve tükürük üreten hücrelerde, klorür iyonlar>n>n
defektif biçimde tafl>nmas>ndan kaynaklanan otozomal, resesif bir
bozukluktur. Defektif bir gen, aktif tafl>ma ifllevi olan, zarla iliflkili
bir proteini de¤iflime u¤rat>r. KF transmembran düzenleyici iletken
olarak bilinen bu protein, klorürün hücrelere ve hücrelerden d>flar>
hareketini kontrol eden bir kanald>r. Defektif klorür iyonu tafl>n>m>,
yo¤un ve yap>flkan mukusa sebep olur ve hastalar> kronik akci¤er
enfeksiyonlar>na ve di¤er semptomlara yatk>n hale getirir. Solu-
num yetersizli¤i en tehlikeli sonuçtur ve hayat> tehdit edebilir. Kis-
tik fibrozisi olan hastalar, gen terapisi için iyi adaylard>r.
Trakea duvar>n>n enine kesitte >fl>k
mikroskobu görüntüsü. Sa¤da trakea lümeni
solunum epiteli (SE) ile örtülüdür. Submukozadaki
serömüköz bir bez (B) epitelyal yüzeye küçük bir
kanal arac>l>¤> ile aç>lmaktad>r (ok). Perikondriyum
ile çevrili hiyalin k>k>rdak (HK) hava yolunun d>fl
k>sm>na yerleflmifltir. x60 H.E.
Trakeada serömüköz bir bezin büyük
büyütmedeki >fl>k mikroskobu görüntüsü.
Müköz asinüslar (MA), seröz asinüslar ve ço¤u seröz
yar>maylar (SD) fleklinde organize olmufl olan seröz
hücrelerden oluflan bir kar>fl>m bu bezin salg> yapan
k>sm>n> oluflturmaktad>r. Müköz hücreler göreceli
olarak büyük ve soluk hücreler olup, bazalde
yass>laflm>fl çekirdekleri vard>r. Seröz hücreler daha
küçük olup, yuvarlak çekirdekleri ile daha koyu boyal>
olan hücrelerdir. Etrafta yer alan stroma ise oldukça
hücrelerden zengindir. x265 H.E.
HK
B
SE