kanal> boyunca silli epitel hücreleri bulunur. Siller, hücrelerin lu- minal yüzey ç>k>nt>lar>d>r ve bir hücrede birkaç yüz tane buluna- bilir. Bunlar>n bafll>ca görevi, toz ve ölü hücreler de dahil olmak üzere yakalanan partikülleri ve mukusu, oral kavitede elimine edilebilmeleri veya yutulabilmeleri için, hücrelerin yüzeyi üze- rinden oraya kadar sürüklemektir. Bunlar>n çap> 0.25 m'dir ve boylar> 5-10 m aras>nda de¤iflir. Bir sil taban> sitoplazmik mik- rotübülüslerle ve bir bazal ayak ve kökçükten oluflan bazal cisim- cik (bazal body) ile sabitlenmifltir. Silyumlar>n hareketi, kurba¤a- lama yüzme hareketine benzer: ileri do¤ru h>zl> güçlü bir hamle ve ard>ndan daha yavafl ve esnek olan ilk pozisyona dönüfl ham- lesi. Bir silyumun hareketi, merkezi flaft>na yani aksoneme ba¤l>- d>r. Aksonem, iki adet merkezi mikrotübulüs çiftinden oluflur ve bunlar dokuz periferal mikrotübülüs çifti ve bunlar>n iliflkili pro- teinleri taraf>ndan sar>lm>flt>r. Tübülin, mikrotübülüslerin temel yap>sal proteinidir ve neksin bunlar> mekanik olarak ba¤lar. Her bir çift, bir A tubül ve bir B tubülden oluflur. A tubüllerinden ç>- kan ç>k>nt>lar ya da yan kollar, tubül boyunca düzenli olarak ve iki s>ra halinde bulunurlar. Bunlar, bükülmeye sebep olan kayd>- rirler. Hareket esnas>nda d>fl taraftaki çiftler, mikrotübülüslerde bir k>salma olmaks>z>n birbirlerinin yan>ndan kayarak geçerler. Bunlar birbirlerine neksin ile ba¤l> olduklar>ndan, bükülme mey- dana gelir. Silyumlar koordine ve tek yönlü bir tarzda, ard>fl>k, kamç> gibi hareket dalgalar>yla saniyede 10-25 at>m yaparlar. At>mlar>n yönünü genetik belirler. Hücre yüzeyinden pek çok silya uzan>r ve trakea lümenine do¤ru ç>k>nt> yapar. Plazma membran>n>n hemen alt>nda hücre apeksindeki bazal cisimciklerden (BC) köken al>rlar ve ortalar>nda kompleks >fl>nsal düzenlenim gösteren mikrotübülleri bar>nd>r>rlar. Göreceli olarak daha basit sitoplazmik yap>s> olan ve daha küçük olan mikrovilluslar (oklar) ilyumlar>n aras>nda izlenebilmektedir. Mitokondriyonlar (Mi) silyal> hücrelerde bulunurlar ve silyum otilitesi için enerji sa¤larlar. Komflu bir goblet hücresinin (GH) bir k>sm> da izlenmektedir. x20,000. mas>), sinüzit ve bronflektazi (bronfliyal hava kanallar>n>n kronik genifllemesi) ile karakterizedir. Bu sendrom, bir otozomal resesif patern yoluyla kal>tsal olarak geçer ve etiyolojisi bilinmemektedir. Elektron mikroskopisi, silyumlar>n dynein kollar>nda, hareket etme defektine yol açan bir yetersizlik gösterir. Bu sendrom, neonatal ya- flamda, defektif mukosiliyer klerens ile sonuçlanan kronik üst ve alt solunum yolu hastal>¤> da dahil olmak üzere klinik belirtilerle be- lirgin hale gelebilir. Erkekler hareketsiz spermatozoaya sekonder infertilite gösterebilirler. |