background image
15.13
BRONfiCLARA HÜCRELER<
Clara hücreleri, bronfliyollere özgü, silyal> olmayan prizmatik
hücrelerdir. Bu hava yollar>n>n luminas>n> kaplayan epitel hücre-
lerinin %75-%80'ini teflkil ederler. Temelde sekretuvar hücreler-
dir ve ürünlerini do¤ruca bu luminaya boflalt>rlar. Elektron mik-
roskopisi, çok bölümlere ayr>lm>fl hücreler gösterir: bunlar>n, me-
rokrin
tarzda salg>lanan büyük, ovoid, elektron yo¤un sekretuvar
veziküller
ile dolu apikal sitoplazmalar> vard>r. Clara hücreleri,
apikal bölgeyi supranükleer bölgeden ay>r>p, s>k>flt>rabilirler ve
materyalleri hava yolu lümenine boflalt>rlar. Bunlar>n salg>lar>n>n
antiinflamatuvar bir rol oynad>klar>na inan>l>r. Apikal sitoplaz-
mada ayn> zamanda, s>k>ca paketlenmifl düz endoplazma retikü-
lümünu (DER)
tubülleri bulunur. DER'in detoksifikasyonda rolü
oldu¤una inan>l>r çünkü Clara hücreleri, nefesle al>nan azot diok-
sit gibi pek çok zararl> maddeyi detoksifiye edebilir. Sitoplazma
ayn> zamanda birçok mitokondriyon içerir ve bu yüksek oksida-
tif kapasiteyi akla getirir. Hücrelerin bazal bölümlerinde s>kl>kla,
granüllü endoplazma retikülümu ve de¤iflken miktarlarda gliko-
jen görülür. Clara hücreleri ayr>ca, bronfliyol epitel yüzeyini sa-
ran, sürfaktan gibi koruyucu bir madde; trakeobronfliyal a¤ac>n
üst k>sm>nda üretilen mukusu parçalayan proteolitik enzimler;
bronfliyol epitelinin bütünlü¤ünü korumada önemli olabilen bir
lökosit proteaz inhibitör; ve lizozimler salg>larlar. Bunun yan> s>-
ra bu hücreler, su ve elektrolitlerin tafl>nmas>nda ve özellikle de
klorür iyonlar>n>n sal>n>m>nda rol oynarlar. Özellikle yaralanma-
lara yan>t olarak, silyal> ve silyas>z bronfliyol epitel hücrelerinin
normal yenilenmesi için progenitör (stem) hücreler olarak ifl gö-
rürler.
346
Solunum Sistemi
Bronfliyol epitelinin
dikkat çeken özelliklerinin
elektron mikroskobu
görüntüsü.
Epitelde Clara
hücreleri (Cl) ve silyal> hücreler
(Si) bulunmaktad>r. Komflu
hücreler apikal s>k> ba¤lant>lar ile
(halkalar) tutundurulmaktad>r.
Clara hücrelerinin apikal bölgeleri
lümene (
*) do¤ru ç>k>nt>
yapmaktad>r ve çok say>da ve
s>k>ca paketlenmifl (DER) ve çok
say>da elektron yo¤un salg>
vezikülü (oklar) içermektedir. ce bir bazal membran epiteli
altaki düz kas hücreleri (DK)
bulunduran dokudan
ay>rmaktad>r. x5000.
Clara hücresi
Bazal membran
Bazal hücre
Silyal> hücre
Bronfliyol epitelinin elektron mikroskobu görüntüsü.
t
DER
DER
Si
Si
DK