background image
15.16
KAN-HAVA BAR
Kan ve hava aras>ndaki gaz al>flverifli çok özel bir pulmoner alve-
ol
bölgesi üzerinden - kan-hava bariyeri ya da alveoler kapiller
membran
­ gerçekleflir ve bu, difüzyon yoluyla kolayl>kla gaz ge-
çirgenli¤i sa¤lar. Geniflli¤i 2 m'den daha düflüktür ve en iyi
elektron mikroskopi ile görülür. Pulmoner kapillerlerin incelmifl
endoteli
, alveolü kaplayan tip 1 pnömositler ve onlar>n birleflmifl
bazal laminalar>ndan
oluflur. Tip 2 pnömositlerin üretti¤i ince
bir sürfaktan katman> da alveoler yüzeyi kaplar. Kal>nl>¤>n mini-
mal oldu¤u bölgede, tip 1 pnömositler, çok say>da sitoplazmik
vezikül
hariç az say>da organele sahip ince bir sitoplazma kasna-
¤>na sahiptirler ve bu da s>v> ve çözüntü tafl>nmas>nda aktif rolü
oldu¤unu düflündürür. Komflu pnömositler s>k> ba¤lant>larla
yal>t>lm>fllard>r ve bu, s>v> ve çözüntü s>z>nt>s>n> engeller. Kesinti-
siz penceresi tip kapiler endoteli de s>k> ba¤lant>lar içerir. Elek-
tron mikroskopisinde endotel hücrelerinin birbirine kenetlenmifl,
bitiflik bir mozaik gibi dizildikleri görülür. Luminal yüzey üze-
rindeki çok say>da mikrovillus, yüzey alan>n> iyice art>r>r. nositokimya göstermifltir ki mikrovilluslar, antikorlara, inhibitör-
leri konjestif kalp yetmezli¤inin tedavisinde kullan>lan anjioten-
sin dönüfltürücü enzime (ACE) tepki verirler. Endotel hücreleri-
nin sitoplazmas>, (çekirdek yak>n>nda), mitokondriyon, Golgi
kompleksi, mikrotübülüsler, mikrofilamanlar, Weibel-Palade ci-
simleri ve granüllü endoplazma retikülümu içerir. Endotel hücre-
lerinin ince uzant>lar>nda organeller neredeyse hiç yoktur ve
bunlar baz> bölgelerde çok ince olabilir ­ 0.1 m. Bu hücrelerin en
çarp>c> özelli¤i, çok say>da vezikülün bulunmas>d>r; bunlar sitop-
lazmada serbest haldedir, luminal ve ablüminal yüzeylerle ya-
k>ndan iliflkilidirler ve ifllevleri, kan ve etraf>n> saran interstis-
yum
aras>nda s>v> ve protein tafl>makt>r.
349
Solunum Sistemi
Alveol kapiller biriminin
ince yap>s>n>n flemas>.
t
Büyük büyütmede kan
hava bariyerinin elektron
mikroskobu görüntüsü.
Kan ve
hava aras>ndaki bu aral>k gazlar>n
pasif difüzyonuna olanak sa¤lar. Bir
k>rm>z> kan hücresi (E) pulmoner
kapillerin lümeninde izlenmektedir
ve sa¤ tarafta da bir pulmoner
alveolün lümeni izlenmektedir.
Kapillerlerin incelmifl endoteli, tip I
pnömositin ince uzant>lar>, ve bu iki
yap>n>n birleflmifl bazal laminas> bu
bariyerin ana yap>lar>n> oluflturmak-
tad>r. Az say>daki sitoplazma
veziküllerini de içeren birkaç
organel endotel hücrelerinin ve
pnömositlerin sitoplazmalar>nda
izlenmektedir. Alveollerin epitel
örtüsünü ince bir katman surfaktan
normalde örter ancak bu mikrografta
belirgin olarak izlenememektedir ve
(fiksasyon artefakt> olarak)
uzaklaflm>flt>r. x47000.
S>k> ba¤lant>yla ba¤l> Tip 1 pnömosit
Kaynaflm>fl bazal lamina
Alveoler septumda interstisyel hücre
Kapiller endotel hücresi
Endotel
Birleflmifl Bazal
Laminalar
Tip I Pnömonositler
E
Alveol
Alveol
(hava bofllu¤u)
Kapiller lümeni