alevlenmeye yol açan sebep bulunamaz. Önce bronfli- yal düz kas spazm> ve bronfl daralmas> ve hemen ard>n- dan mukozal ödem, müköz bez salg>s>nda art>fl, ve inf- lamatuvar hücre infiltrasyonu meydana gelir. Bron- kospazm, ödem, inflamasyon ve mukus t>kaçlar>na ba¤l> oluflan hava yolu darl>¤>n>n derecesi hastalar ara- s>nda oldukça de¤iflkenlik gösterir. filler ve T-lenfositlerde sorumlu tutulmufltur. Eozino- filer çeflitli hücrelerden sal>nan trombosit aktive edici faktör nedeniyle toplan>yor olabilir ve bir eozinofil ak- tivatörü olan IL-5'in lokal üretiminde art>fl vard>r. tehdit eden ast>m aras>nda bir iliflki oldu¤undan bahse- dilmifltir. Olas> mekanizmalar, (1) bu ilaçlar>n etkinli- ¤i nedeniyle allerjen veya tahrifl edici maddelere daha uzun süre maruz kal>nmas> nedeniyle hava yolu afl>r> duyarl>l>¤>nda art>fl; ve (2) beta- adrenerjik ilaçlar>n faz- la kullan>lmas>na ba¤l> hipopotasemi ve kalp aritmile- ri ve (3) beta-adrenerjik ilaçlar>n henüz bilinmeyen et- kileri. Yak>n zamanda yap>lm>fl çal>flmalar uzun etkili beta-adrenerjik ilaçlar> kötüleflen ast>m ve ast>m mor- talitesinde art>flla iliflkili bulmufltur, ancak bu ilaçlar>n tart>flmas>z faydalar>n> gösteren çal>flmalar da mevcut- tur. Baz> çal>flmalar kombine inhaler kortikosteroid te- davisinin, uzun etkili beta-adrenerjik ilaçlar>n olumsuz etkilerini azaltt>¤>n> göstermifltir, ancak bu durum he- nüz tam kesinlik kazanmam>flt>r. Ayr>ca baz> hastalar>n tekrarlaryan uyar>lar sonucunda daha fazla down-regü- lasyona yol olan beta-adrenerjik reseptör polimorfizmi- ne ba¤l> olarak, uzun etkili beta-adrenerjik ilaçlar>n olumsuz etkilerine daha duyarl> olmalar> olas>d>r. seyir ve iyileflmenin geç olmas> ile karakterize bir tab- lodur. Status astmatikustan ölen hastalar>n genellikle hava yollar>nda a¤>r mukus t>kaçlar> ve bronfl duvarla- r>nda belirgin inflamatuvar infiltrasyon bulunmas>, hava yolu mukoza inflamasyonunun bronfl düz kas> kontraksiyonundan daha fazla rolü oldu¤unu düflün- dürür. Baz> status astmatikuslu hastalarda hipoksemi- nin hava yolu darl>¤>ndan daha uzun sürmesi (Pefmet- re veya FEV1 ölçümü ile) küçük hava yolar>n>n mukus ile kal>c> t>kan>kl>¤>n>n ventilasyon-perfüzyon denge- sizli¤ini uzatt>¤>n> düflündürür. Bir ast>ml>n>n neden alevlenmeler s>ras>nda bazen kendili¤inden düzelen bronkokonstriktif bir yan>t olufltururken bazen de ha- va yolu ödemi ve inflamasyonu ile kal>c> aral>ks>z bir yan>ta (status astmatikus) yol açt>¤> bilinmemektedir. re çok az havayolu inflamasyonunun efllik etti¤i göste- rilmifltir. Bu hastalar dakikalar veya saatler içerisinde ölüme yol açabilecek çok a¤>r bir bronkospazm yaflaya- bilirler. Bu hastalar>n ölümcül ataklar öncesinde belir- lenmesi zordur, ancak yeni baz> bulgular göstermekte- lar> ve hipoksiye ventilatuvar yan>tlar> zay>flam>flt>r. tus astmatikusta solunum yetmezli¤i iki temel meka- nizma ile oluflur. Birincisi, diffüz fakat de¤iflken bronfl daralmas> hipoksemiye yol açan ventilasyon-perfüzyon dengesizli¤ine sebep olur ve e¤er hasta alveoler ventilas- yonunu gere¤ince art>ramazsa hiperkapnide geliflir. ki hava yolu daralmas> intratorasik oldu¤u için ekspiras- yon faz>nda daha belirgin olan daralma, ekspiratuvar so- lunum iflini art>r>r ve yeterli ekshalasyon için gerekli za- man> uzat>r. Ancak ast>mda hipoksemi, hiperkapni, ve di¤er faktörlere ba¤l> olarak solunum yönetimindeki uyar> artar ve solunum h>z> art>p ekspiryum zaman> k>- sal>r. Bu a¤>r ekspiratuvar hava yolu daralmas> ve k>sa ekspiryum zaman> bir arada hiperinflasyona (hava hap- si) neden olur. Hiperinflasyon inspiratuvar kaslar üzeri- ne ilave bir yük bindirir, çünkü bu kaslar kas>lmadan önce normalden daha k>sad>rlar ve bu nedenle olmas> gereken kadar güçlü ve uzun süren bir kas>lma gerçek- lefltiremezler. Hasta patofizyolojik de¤ifliklikleri denge- leyemedi¤i için solunumsal yetmezlik geliflir. Sonuç: inspiratuvar kaslar>n yorulmas>, hiperkapni ve solu- numsal asidozun kötüleflmesi ve genellikle entübasyon ve mekanik ventilasyona gerek olmas>d>r. viye erken cevap ast>m a¤>rl>k de¤erlendirmesinin te- melinde yatan anahtar bilgidir, ancak di¤er bilgilerde faydal> olabilir. A¤>rl>¤>n di¤er belirteçleri: atak süre- sinde uzama, ast>m nedeniyle hastaneye yatma öyküsü, daha öncesinde veya halen kortikosteroid kullanma öy- küsü (özellikle oral), bronkodilatörlere zay>f cevap, ilaç kullan>m s>kl>¤> veya dozunda giderek art>fl yapmak, akut ast>m nedeniyle acil servise ya da poliklini¤e bafl- vuru öyküsü, ve ast>m nedeniyle entübe edilme öykü- südür. Ast>m a¤>rl>¤>ndaki art>fl diürnal de¤iflkenlik- teki azalma, pefmetre ölçümünde hem ilaç öncesi hem de sonras>nda azalma olmas>, gece uykusunun bölün- mesi gibi bulgularla anlafl>labilir. Küçük bir grup as- t>ml> çok k>sa süreli bir belirtili dönem sonras> status astmatikusla baflvurabilir. Baz> araflt>rmac>lara göre bu hiperakut atakla baflvuran hastalar muhtemelen ast>- m>n hava yolu inflamasyonundan ziyade nöral meka- nizmalar>n ön planda yol açt>¤> a¤>r hava yolu daral- mas>yla karakterize bir türüdür. Son olarak, gebeli¤in stabil kronik ast>ml> kad>n üzerindeki etkisinin baz> hastalarda belirgin kötüleflmeye yol açmas> gibi de¤ifl- ken olmas>ndan dolay>, do¤urganl>k dönemindeki ka- d>nlarda ast>m>n kötüleflmesinde gebelik bir faktör olarak ele al>nmal>d>r. |