background image
kullan>m>na ba¤l> olabilir. Alkol, ergotamin, kafein ve nar-
kotikler gibi baz> maddelerin b>rak>lmalar> da bafl a¤r>s>
nedeni olabilir.
A¤r> kesici ilaçlar>n afl>r> kullan>m>na ba¤l> kronik
günlük bafl a¤r>s>
Bafl a¤r>s> nedeniyle haftada 2-3 gün (ayda 10 gün üzeri)
a¤r> kesici ilaç kullan>lmas> kronik günlük bafl a¤r>s>na yol
açabilir. Hastalar>n bu konuda mutlaka uyar>lmalar> ve bafl
a¤r>lar>n>n proflaktik tedavi ile kontrol alt>na al>narak a¤r>
kesici kullanma s>kl>¤>n>n azalt>lmas> gerekir.
9. Non-sefalik enfeksiyonla ilgili bafl a¤r>lar> viral ve
bakteryel enfeksiyonlar sonucu oluflabilir.
10. Homoeostasis bozukluklar> ile iliflkilendirilen
bafl a¤r>s>;
Hipoksi, hiperkapni, hipoglisemi, yükseklik,
derinlik (deniz alt>), uyku apnesi, diyaliz, plazmaferez, ar-
teryel hipertansiyon, hipertansif ensefalopati, pre-eklamp-
si, hipotiroidi, açl>k, kardiyak iskemi gibi metabolik ne-
denlere ba¤l> bafl a¤r>lar> bu grupta s>n>fland>r>lm>flt>r.
11. Bafl, boyun, gözler, kulaklar, burun, sinüsler,
difller, a¤>z veya di¤er kraniyal veya fasiyal yap>la-
r>n bozukluklar> ile iliflkilendirilen bafl veya yüz a¤-
r>lar>;
kafatas>, servikal vertebra ve retrofaringeal tendon
gibi yap>lardan kaynaklanabilir.
Gözlerle ilgili nedenler akut glokom, refraksiyon ku-
surlar> ve flafl>l>k sonucu olabilir. Bu grupta en s>k bafl a¤r>s>
yapan nedenlerden birisi sinüs enfeksiyonlar>, di¤erleri ise
difl hastal>klar> ve temporo-mandibuler eklem hastal>¤>d>r.
Servikal vertebradaki dejeneratif de¤ifliklikler, tümör-
ler, k>r>klar, infeksiyon ve romatoid artrit bafl a¤r>s>na ne-
den olabilirler.
Servikojenik bafl a¤r>s> tan>s>, bafl a¤r>s>n>n boyundan
kaynakland>¤>na dair klinik belirtilerin olmas>, bu servikal
yap>lar>n veya o alan> innerve eden sinirlerin bloke edilme-
si ile a¤r>n>n ortadan kalkmas>, boyundan kaynaklanan a¤-
r>n>n bafl ve/veya yüzde hissedilmesi gibi tan> kriterlerinin
varl>¤> ile konur. Ayr>ca laboratuvar ve görüntüleme ile bo-
yundaki patolojinin gösterilmesi gerekmektedir (11).
Retrofarengeal Tendonit; boyunun arkas>nda hissedi-
len, unilateral veya bilateral, zonklay>c> olmayan ve bafl>n
arkas>na yay>lan bir a¤r>d>r. Bafl>n retrofleksiyonu, rotasyo-
nu ve yutma ile a¤r> artar. C1-C4 aras>nda prevertebral yu-
muflak dokuda fliflkinlik radyolojik olarak gösterilebilir.
Kranio-servikal distoniler: Farengeal distoni, spas-
modik tortikolis, mandibuler distoni, lingual distoni gibi
fokal distonilerde lokal kontraksiyonlara ba¤l> bafl a¤r>s>
olabilir.
Temporomandibuler eklem ya da iliflkili yap>lar>n
bozuklu¤una ba¤l> olarak bafl a¤r>s> olabilir. Disk kaymas>,
osteoartrit, eklem hipermobilitesi veya romatoid artrit se-
bep olabilir. Görüntüleme ile eklem patolojisi gösterilir.
A¤r> eklem hareketleri ile artar, çene aç>lmas>nda k>s>tl>l>k
görülebilir. Eklem veya kapsülünde hassasiyet olabilir.
12. Psikiyatrik Hastal>klarla s>
13. Kranyal Nevraljiler, Santral ve Primer Yüz
A¤r>lar>
Bafl a¤r>lar>n>n bu grubunu kranial sinir kaynakl> a¤r>lar
oluflturmaktad>r. Bu grupta demyelinizan optik nevrit, di-
yabetik okülomotor palsiler, herpes zoster oftalmikus, post
herpetik nevralji, a¤r>l> oftalmopleji (Tolosa Hunt sendro-
mu), boyun-dil sendromu, oftalmoplejik migren, talamik
a¤r> gibi hastal>klar yer almaktad>r.
Trigeminal nevralji, genellikle 40 yafl sonras> ortaya
ç>kan, trigeminal sinir mandibuler dal> da¤>l>m>nda, tek
tarafl>, fliddetli flimflek çakar gibi a¤r>larla karakterize bir
a¤r> tablosudur.
Oksipital nevralji; büyük oksipital sinir, küçük oksi-
pital sinir, 3. oksipital sinir trasesinde hissedilen nevralji-
dir. Etkilenen alanda hipoestezi veya disestezi olabilir. O
bölgeye yans>yan atlantoaksiyal veya üst zygapophyseal ek-
lemlerden kaynaklanan a¤r>lardan ay>rt edilmelidir.
T
EDAV<
Bafl a¤r>s> tedavisinde amaç; 1. A¤r> ataklar> s>ras>nda a¤r>-
y> en h>zl> ve etkin biçimde azaltmak, 2. Ataklar> önlemek-
tir (12).
Atak tedavisinde; analjezikler, kombine analjezikler,
steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar, ve narkotikler
kullan>l>r (Tablo 120.1).
Migren ata¤>nda, antiemetikler (Metoklopramid veya
Domperidon 10-20 mg oral veya IM) a¤r> kesicilerin etki-
sini art>rmak ve bulant>y> durdurmak amac>yla yard>mc>
olarak kullan>l>r.
A¤r> kesicilere yan>t vermeyen hastalarda migrene özgü
ilaçlar, ergot türevleri ve triptanlar tercih edilir (Tablo
120.2). Bir serotonin agonisti olan triptanlar son 10 y>lda
etkin bir tedavi arac> olmufllard>r .
Bafl a¤r>s> ataklar>n>n profilaktik tedavisinde ataklar>n
s>kl>¤>n> ve süresini azaltmak amac> ile belirli bir süre ile
sürekli kullan>lan ilaçlar Tablo 120.3'de özetlenmifltir
(Tablo 120.3). (13).
Gerilim tipi bafl a¤r>s>n>n atak tedavisinde kullan>la-
cak ilaçlar Tablo 120.1'de, önlenmesinde kullan>lacak ilaç-
lar ise Tablo 120.4'te özetlenmifltir. düflük dozda bafllanmal>, etkin doza ulafl>l>ncaya kadar afla-
mal> olarak art>r>lmal>, ilk birkaç hafta ilac>n etkisinin or-
taya ç>kmayaca¤> ak>lda tutulmal>, bir ajan etkili olmazsa
1951
BÖLÜM 120
n
Bafl A¤r>lar>