background image
MEDI-
SfEEr
396
29
29 juni 2012
a
lcohol is een heel bijzondere `drug.' Een kleine hoeveelheid
ervan is namelijk goed voor onze kransslagaders, beter zelfs
dan helemaal geen alcohol ... Maar toch zijn zelfs die kleine
hoeveelheden kankerverwekkend en schadelijk voor de lever. uitein-
delijk wordt het globale risico op overlijden echter door een j-curve
bepaald, want gematigd alcoholgebruik is een positieve prognosefac-
tor. Met dat in gedachten is het soms moeilijk te verklaren waarom
totale abstinentie goed zou zijn voor een alcoholist (1).
Gecontroleerd verbruik als nieuwe strategie
Tot voor kort werden alcoholisten met één uitdrukkelijk doel behan-
deld: abstinentie. Dat lijkt logisch, want de enige stabiele afnames wa-
ren in de groep onthoudende patiënten te vinden. Daarnaast stelden
de meeste studies echter vast dat de behandeling uiteindelijk vooral
een gematigd gebruik als resultaat had. Er is dus een duidelijk verschil
tussen het doel en de resultaten (2).
Een tweede belangrijk punt is dat alcoholproblemen qua aard en
ernst enorm verschillen: van een gewaagd verbruik zonder gevolgen
tot een verbruik dat op lichamelijk, sociaal en psychologisch vlak een
rampzalig effect heeft.
De derde kwestie betreft het verband tussen doelen en resultaten.
Slechts weinig gecontroleerde studies hebben onthouding en niet-
onthouding als doel met elkaar vergeleken, maar de studies die wel
zijn uitgevoerd, hadden dezelfde resultaten. Personen die een minder
ernstig alcoholprobleem hebben en een behandeling volgen, hebben
het vaakst succes door hun alcoholverbruik tot een ongevaarlijk ni-
veau terug te dringen. Zelfs bij niet-onthouding houdt de verbetering
aan en stijgt ze zelfs met de tijd (
figuur 1) (1). Personen die een zeer
ernstig alcoholprobleem hebben en een behandeling volgen, hebben
het vaakst succes door geen alcohol meer te drinken (2).
Dat zijn de vastgestelde resultaten, wat het doel tijdens de behande-
ling ook was. Andere, eerdere studies hebben aangetoond dat het
resultaat dat aan het einde van een geslaagde behandeling wordt ver-
kregen (abstinentie of niet-abstinentie) voornamelijk van de ernst van
de verslaving afhangt en dus niet van het doel van de behandeling (3).
GEnEESKunDE
MS7164n
Alcoholisme
Is onthouding echt nodig?
De paradigma's evolueren
Dominique-Jean Bouilliez
Alcoholisme is per definitie het niet kunnen stoppen met drinken. Het is dan ook niet verbazingwekkend
dat abstinentie alcoholisten afschrikt. Ze vinden het zo kwellend en onverdraaglijk dat ze hun ziekte nog
liever ontkennen. Toch wordt onthouding vaak als enige therapiemogelijkheid gezien. Dat is lange tijd
verklaard door het feit dat het belangrijkste symptoom van de verslaving, de specifieke handtekening als
het ware, het verlies van controle is. Maar zou abstinentie niet veeleer een middel dan een doel in het
afkickproces van verslaafden moeten zijn? In de praktijk zijn daar genoeg argumenten voor. Alcohol-
verslaafden die al dan niet in behandeling waren en zich een bepaalde periode hebben onthouden,
blijken volgens studies in 10 tot 30% van de gevallen na 10 jaar opnieuw te drinken. Het gaat dan echter
om kleine, onschadelijke hoeveelheden. De `wet' die iedereen een levenslange abstinentie oplegt, is dus
ongegrond. Vandaag wordt alcoholisme dan ook op een andere manier aangepakt.
Personen met een zwakke alcoholverslaving die in hun
behandeling slagen, doen dat meestal door beduidend minder te
drinken. Personen met een zware alcoholverslaving die in hun
behandeling slagen, doen dat meestal door abstinentie.