van de Periodieke Pers
1950 Kraainem
02/785.07.20
www.rmnet.be
is sinds kort een essentieel onderdeel van de zorgverlening aan
chronisch zieken geworden, vooral bij neurologische en psychiatrische
aandoeningen. De populariteit van dit soort initiatieven maakt ze
te betrekken bij een gecoördineerde aanpak om problemen op te lossen en de
therapietrouw te vergroten. Het doel is daarbij om de chronische ziekte in kwes-
tie beter te beheersen. Dat kan bijvoorbeeld door patiënten een zekere mate van
zelfzorg aan te leren, waardoor ze de behandeling van hun chronische ziekte in
beperkte mate kunnen aanpassen aan de fase waarin ze zich bevinden. Hiervoor
moeten ze betrokken worden bij de dagelijkse follow-up, bijvoorbeeld van de
schommelingen in hun toestand en van mogelijke complicaties van hun genees-
middelen. Deze aanpak kan bij langetermijnzorg bovendien de kosten drukken,
zowel voor de patiënt als voor de maatschappij. Het concept werd voor het eerst
omschreven in de aanbevelingen van het charter van Ljubljana over de hervorm-
ing van de gezondheidszorg (1996). De WGO promoot daarin patiënteducatie
en stelt dat zorgverleners daarvoor een vorming moeten krijgen, en dat een
multiprofessionele en interdisciplinaire aanpak vereist is (1).
om duidelijke informatie te verschaffen. Toch blijkt patiënteducatie traag op
gang te komen. De vooropgestelde doelstellingen zijn nochtans allesbehalve
triviaal: een relatieve autonomie voor de patiënt die tijdens een medisch consult
of bij een paramedicus zelf leert reageren op eenvoudige, terugkerende proble-
men; en zoveel mogelijk positieve stimulans proberen te bieden (`empowerment')
waarbij de patiënt een actieve rol inneemt in de zorgverlening en zo ook een
betere therapietrouw vertoont (2). Deze snelle reactie op een relatief onschuldig
probleem kan allerlei kosten drukken: die van frequente artsbezoeken, foute
inname van geneesmiddelen en/of soms lange ziekenhuisopnames door een com-
plicatie die ook thuis verzorgd had kunnen worden. Patiënteducatie is dus een
win-win-situatie: voor patiënten, voor artsen (die zo minder belast worden) en
dan ook nog eens voor de maatschappij! uiteraard moet men hiervoor de geïn-
formeerde toestemming van de patiënt verkrijgen, de tijd nemen om te luisteren
en om de patiënt geleidelijk een specifieke vorming te geven. Tot slot moet het
medisch en paramedisch personeel nog beter vertrouwd gemaakt worden met
het concept van patiënteducatie, en moet er de nodige opleiding en coördinatie
worden voorzien in multidisciplinaire teams.