Rolklaver, Kruiskruid en Slangekruid Tijdelijke natuur Een nieuw modern begrip is ‘tijdelijke natuur’. Een term die we tegenover ‘duurzame natuur’ zouden kunnen stellen. Alleen wordt het woord ‘duurzaam’ tegenwoordig te pas en te onpas in allerlei verbanden en betekenissen gebruikt zodat niemand eigenlijk meer precies weet wat er mee bedoeld wordt. Pionieren Tijdelijke natuur is een oud verschijnsel dat ontstaat overal waar grote veranderingen in het landschap en de leefomgeving hebben plaatsgevonden. Daar komen als eerste die planten en dieren pionieren die opgewassen zijn tegen en aangepast aan de nieuwe omstandigheden. Kustgebied is door duinafslag en aanspoeling daar rijk aan. Ook nietnatuurlijke ingrepen zoals opspuiten en vergraven scheppen nieuwe leefomstandigheden. Evenzo bieden rivierstroomgebieden en delta’s, industrieterreinen, woningbouwlocaties, dijkenbouw en wegenaanleg vergelijkbare nieuwe en meestal tijdelijke veranderingen. Vaak is er na het pionieren een geleidelijke overgang waar te nemen die tot een climax kan voeren die dan een vrijwel definitieve toestand laat zien. Echt definitief is een samenleving nooit omdat er toch in de loop van de tijd altijd wel kleine veranderingen in plaatsvinden onder invloed van uitwendige of inwendige factoren. 16 Oostvoorne Wie zich eens goed in tijdelijke natuur wil begeven moet naar het NCC-terrein De Lepelaar in Brielle komen. Niet het terrein zelf biedt een overdaad aan tijdelijke natuur maar in de bereikbare gebieden richting kustlijn is er genoeg van te vinden. Onderweg is het direct al goed raak rondom het nieuwe restaurant ‘Aan Zee’ bij Oostvoorne, dat verstopt zit onder een zandberg met een rijke geelbloeiende flora van de kruisbloemenfamilie. Natuurlijke opslag of ingezaaid? Het restaurant pretendeert zelf duurzaam te zijn. Ook langs de er naar toe leidende wegen is een ruime groei van de vergankelijke eenjarige kruisbloemenvegetatie aanwezig. Maasvlakte Een grote verassing bieden de Maasvlakte I en de daarop volgende Maasvlakte II. Daar is het pas echt pionieren voor plant en dier. Mooi is hier vooral te zien hoe er overgangen zijn naar verschillende soorten planten- DE CARAVAN maart 2014