De hormonen die door
het lichaam van een vrouw
worden geproduceerd
Het lichaam van een vrouw produceert
twee soorten hormonen: oestrogenen
en progesteron. beide dragen bij
tot wat de menstruatiecyclus wordt
genoemd, de cyclus die eindigt met
het verschijnen van de menstruaties.
die hormonen worden door de ovaria
gesynthetiseerd. Op het einde van haar
`genitale' leven (periode tijdens dewelke
de vrouw kinderen kan verwekken) zal
een vrouw ongeveer 500 menstruele
cycli hebben gehad en daarna is haar
voorraad eicellen opgebruikt. mannen
daarentegen kunnen levenslang
spermatozoa blijven produceren.
Om het belang van geslachtshormonen
te begrijpen, is het misschien nuttig om
nog even te zeggen waarvoor ze dienen.
·
Oestrogenen:
oestrogenen zijn
hormonen die zorgen voor de
ontwikkeling van de vrouwelijke
organen op het ogenblik van de
puberteit: de baarmoeder, de borsten
en verdikking van de wand van de
vagina. Oestrogenen werken ook in
op de hersenen, dragen bij tot de
stevigheid van het bot (oestrogenen
helpen botverlies of osteoporose
te voorkomen), zorgen voor een
vrouwelijke stem, zijn ook belangrijk
voor de kwaliteit van de huid en het
haar, zorgen ook voor de vorming
van vetweefsel in de heupen en de
dijen en verhogen de vatbaarheid van
vrouwen voor veneuze problemen
(zoals een flebitis).
·
Progesteron:
progesteron wordt door
de ovaria geproduceerd na de ovulatie
(het tijdstip waarop een eierstok
een eicel afgeeft). Progesteron
vervolledigt, controleert en gaat
bepaalde effecten van oestrogeen
tegen, maakt inplanting van de
eicel in de baarmoeder mogelijk en
zorgt voor een goed verloop van de
zwangerschap. Progesteron verhoogt
de lichaamstemperatuur licht.
Hebben de hormonen
die in gecombineerde pillen
zitten andere effecten
op het lichaam?
Ja, en dat is een interessant punt
waar we even bij moeten stilstaan. de
hormonen die worden afgegeven door
anticonceptiva zoals de gecombineerde
pil werken vanaf de eerste inname
samen om de hypothalamus-
hypofyseas te remmen en verhinderen
zo de eisprong. daarna, als de
progesteronspiegel daalt na stopzetting
van de pil (bij contraceptie gaat het in
feite om derivaten van progesteron,
progestativa genoemd), treedt een
zogenaamde dervingsbloeding op (na
sterke daling van hormoonspiegel)
die lijkt op de maandstonden (maar
gewoonlijk korter is en gepaard gaat met
minder bloedverlies).
Het oestrogeen dat in de meeste pillen
zit
(synthetisch oestrogeen zoals
ethinyloestradiol),
heeft ook nadelen:
het werkt in op de verschillende
stollingsfactoren
. daardoor heeft
ethinyloestradiol een procoagulerend
effect (het werkt dus de vorming van
stolsels in de hand) maar dat effect
wordt minstens ten dele tegengegaan
door andere, zeer complexe
mechanismen.
Progestativa hebben merendeels
tegengestelde effecten
, maar die
hangen af van het type progestativum
dat in het anticonceptivum
wordt gebruikt. de tendens van
de gecombineerde effecten van
ethinyloestradiol en het progestativum
zal uiteindelijk vooral ongunstig zijn
met een statistische stijging van het
risico op trombo-embolie (flebitis,
trombose,...). Om die redenen hebben
wetenschappers de hoeveelheid
ethinyloestradiol in de pil van meet af
aan gestaag verlaagd.
Trombo-embolische complicaties kunnen
vrij snel optreden, meestal tijdens het
eerste jaar van gebruik. als de pil wordt
stopgezet (wegens een zwangerschap
of een andere reden) zal het risico op
trombo-embolische complicaties op
korte termijn weer toenemen zodra
de pil wordt hervat. daarom is het zo
belangrijk om telkens een juiste keuze te
maken en die niet zomaar stop te zetten.
Het is belangrijk om van meet af aan
een goede contraceptie te kiezen
omdat het cardiovasculaire risico op
lange termijn stijgt als gevolg van
een mogelijke ontwrichting van het
evenwicht van de vetten in het bloed,
het bloedsuikergehalte en de bloeddruk.
Het risico bij gebruik van contraceptie
hangt ook af van de vrouw zelf
. bij
vrouwen ouder dan 35 jaar die roken,
zou een contraceptieve pil die een
oestrogeen en een progestativum bevat,
formeel moeten worden ontraden.
in de tabel 1 vindt u een lijst
van absolute of relatieve contra-
indicaties tegen de inname van een
gecombineerde pil die een oestrogeen
en een of ander progestativum bevat.
Tabel 1: Absolute of relatieve contra-indicaties tegen de inname van een gecombineerde pil.
Absolute contra-indicaties
Relatieve contra-indicaties*
Zwangerschap
dVT (diepe veneuze trombose), tromboflebitis of
voorgeschiedenis daarvan
CVa (cerebrovasculair accident, hersenberoerte) of coronair
lijden of voorgeschiedenis daarvan
borstkanker
Vaginaal bloedverlies waarvan de oorzaak niet bekend is
Oestrogeenafhankelijke kanker
goed- of kwaadaardig gezwel van de lever
> 35 jaar of roken ++
migraine of recidiverende hoofdpijn
aHT (arteriële hypertensie)
Hart- of nierziekte
diabetes
galblaasaandoening
galblaasproblemen tijdens de zwangerschap
actieve hepatitis of mononucleose
Chirurgie, fractuur of ernstig ongeval
borstvoeding
depressie
* relatieve contra-indicatie: dat betekent dat het risico door uw arts moet worden geëvalueerd.
Voordelen van de pil buiten
het kader van contraceptie
·
regularisatie van de cyclus
·
minder overvloedige maandstonden en
minder pijn bij de maandstonden
·
Positief effect op het premenstruele
syndroom (zoals pijn)
·
lager risico op ovarium- en
baarmoederkanker
·
Positief effect op acne en verhoogde
lichaamsbeharing
37
De Patiëntenkrant Nr 6 Juni 2012
Vind dit artikel terug op
www.depatientenkrant.be