François her en der materiaal vooraleer
hij begon te schrijven. "Geen tien jaar
lang mee bezig geweest." Hij begon aan dit
boekproject rond de eeuwwisseling, in 2000.
"Ik werd toen voorzitter van de Koninklijke
Belgische Vereniging voor Reumatologie
(KBVR) en stelde vast dat de vereniging geen
archief had. We hadden alleen de verslagen
van de vergaderingen van de voorbije vier,
vijf, zes jaar. Ik weet het niet meer precies,
maar het was in ieder geval bitter weinig. Dat
terwijl de eerste vereniging was gesticht in
1926." Die eerste vereniging de Belgische
Liga voor Reumabestrijding - was nog niet de
KBVR in haar huidige vorm. Het was hooguit
een vroege voorloper. "Het gebrek aan een
archief vond ik onaanvaardbaar. Ik wilde daar
tijdens mijn voorzitterschap verandering
in brengen." In eerste instantie besliste
Robert François een lijst op te stellen van
alle gewezen voorzitters. "Want zelfs die was
een foto van deze mensen, en wat gegevens
om een korte biografie te schrijven." Zijn
aanvankelijke bedoeling was dat archief op de
website van de KBVR te plaatsen. Uiteindelijk
werd het een boek. De KBVR gaf Robert
François de nodige ondersteuning om dit
boekproject te realiseren.
vereniging tot in 1926 was op zich een
huzarenstuk. Maar het smaakte naar meer.
"Mijn zoektocht maakte me benieuwd naar
hoe de reumatologie eigenlijk is ontstaan en
wat de geneesheren in het begin van de 20e
eeuw en lang voordien wisten over reuma."
Robert François ging op zoek naar medische
boeken uit het begin van de 20e eeuw over
reumatische ziekten. "Omdat iedereen bouwt
op de aanwinsten van zijn voorganger, ga
je stap voor stap steeds dieper graven. Op
die manier ben ik teruggegaan tot in de 16e
eeuw. Nog verder teruggaan was moeilijk. Die
oude geschriften, vaak in het Latijn, maar ook
in het oud-Vlaams of het oud-Frans, kon ik
nauwelijks ontcijferen."
samen van de kennis over reumatische
ziekten in ons land vanaf begin 16e tot begin
20e eeuw. "Ik heb gezocht naar al het werk dat
hierover is verschenen. Soms vond ik alleen de
titel en kon ik het boek zelf niet bemachtigen,
maar de meeste boeken heb ik toch in
handen gekregen. Soms na lang zoeken en op
godvergeten plaatsen in België."
volgens Robert François dat er lange tijd niet
meer dan één woord was om reumatische
aandoeningen te omschrijven. "Tot 1500 werd
de term fledercijn of zijn varianten fle(u)recijn,
bekende reumatische aandoening aan te
duiden. Nadien werden ook andere vormen
zo genoemd. Dat was verwarrend. Het heeft
geduurd tot in de 18e eeuw vooraleer ook
andere vormen van reuma werden beschreven
en een naam kregen." De kennis over die
andere vormen was op dat moment echter
nog erg summier. Robert François haalt in zijn
boek de Luikenaar dr. Gilles Benoît Ponsart
aan. "Hij schreef in de 18e eeuw een boek
over jicht en reuma. Van de 16 hoofdstukken
hadden er 15 betrekking tot jicht, waarover in
die periode al heel wat bekend was, en slechts
één tot zogenoemd reuma. Bovendien werd
jicht vaak ook artritis genoemd, wat opnieuw
voor heel wat verwarring zorgde."
Begin 20e eeuw is het toen plots veel sneller
gegaan. Aan de ULB viel René Verhoogen,
professor interne geneeskunde op door zijn
kennis in reumatische ziekten. "In Brussel
gebleven tijdens de eerste wereldoorlog,
en door de oorlog afgesneden van elk
internationaal contact, werkte hij op zijn
vertelt Robert François, die na veel moeite
het boek in handen kreeg. "Verschillende
hoofdstukken waren aan reumatische ziekten
gewijd. En het verwonderde me dat die man al
zoveel wist over reumatische ziekten."
kuuroorden
die artsen die gespecialiseerd waren in
balneotherapie de kuuroorden die
interesse kregen in reumatologie. "Mensen
met reuma bezochten in die tijd deze
kuuroorden omdat er geen andere afdoende
middelen waren. De artsen die er werkzaam
waren, draineerden heel veel pathologie uit
de reumatische sfeer." Dat resulteerde in het
idee een internationale liga op te richten
om de kennis over reuma te bevorderen.
"Het eerste initiatief werd genomen door
de Nederlander dr. J. Van Breemen. Zo werd
hoe het begon
reiken haar wortels tot heel diep in het verleden. Dr. Robert François
ging op zoek tot in de renaissance naar wat de geneesheren uit
onze regio's op het gebied van reumatische aandoeningen wisten.
Bovendien puzzelde hij bijeen hoe de reumatologie zich gedurende
de 20e eeuw in ons land stap voor stap wist te organiseren tot de
discipline die ze vandaag is. De `Geschiedenis van de Reumatologie
in België' werd een waardevol document voor artsen, en voor het
nageslacht.