De Specialistenkrant
12-2
13 juni 2012
www.jds-sk.be/nl
I
31
in 1925 de International League against
Rheumatism (ILAR) opgericht, met als doel
nationale liga's in alle landen te ontwikkelen.
Logischerwijze werd hiervoor in België contact
opgenomen met de Belgische Vereniging voor
fysiotherapie. Op die manier zag de Belgische
Liga voor Reumabestrijding in 1926 het
levenslicht."
De KBVR in haar oorspronkelijke vorm was
dus een liga. "Iedereen mocht lid zijn. Je
hoefde geen arts of reumatoloog te zijn. De
aanvankelijke bedoeling, bij de oprichting van
de vereniging in 1926, was om in een aantal
steden een soort van sanatorium op te richten
om mensen met chronische reumatische
aandoeningen te behandelen. Een beetje naar
analogie met de sanatoria voor tuberculose.
De nodige financiële middelen hiervoor
werden echter nooit gevonden. Wellicht had
de zware financiële crisis die in 1929 uitbrak,
en nadien de tweede wereldoorlog, hier iets
mee te maken."
Onmiddellijk na de oorlog wilde een aantal
reumatologen de Liga nieuw leven inblazen.
"Eén van de voortrekkers was hier prof. Léon
Michotte (KULeuven)", beklemtoont Robert
François. "Hij was ook medestichter en
eerste voorzitter van de beroepsvereniging.
In 1950 was hij ook de eerste prof in België
die reumatologie doceerde. Al was dat toen
nog een deeltijds ambt en was reumatologie
aanvankelijk een `vrij' vak dat niet meetelde
voor het behalen van het diploma." Nadien
heeft de reumatologie zich verder ontwikkeld
in alle Belgische universiteiten.
Liga werd wetenschappelijke
vereniging
In 1966 werd er uiteindelijk beslist om
de vereniging om te vormen tot een
wetenschappelijke vereniging. "Inmiddels was
duidelijk geworden dat het streefdoel om her
en der sanatoria op richten, niet meer haalbaar
was."
In de jaren die volgden, heeft onder meer
prof. Eric Veys (UGent) een erg belangrijke
rol gespeeld in de ontwikkeling van de
reumatologie, met de aanwerving van
assistenten en de oprichting van een
onderzoekslab. "In 1991 werd hij de eerste
exclusieve professor in de reumatologie aan
de RUG. De wetenschappelijke productiviteit
van Veys en zijn team is enorm geweest en zijn
internationale faam aanzienlijk."
Dr. Frank Raeman lag op zijn beurt aan de
basis van het jaarlijks KBVR-congres. Voordien
hadden we een zestal vergaderingen per jaar,
waarop ongeveer een kwart van de leden
aanwezig was. Tijdens zijn voorzitterschap
besliste hij om alles samen te brengen tot
één jaarlijks congres. De eerste editie vond
plaats in Antwerpen in 1997. Intussen is dit
congres een klassieker geworden, met jaar na
jaar een bijzonder grote opkomst.
In het laatste hoofdstuk van het boek krijgen
de recente ontwikkeling van de KBVR, haar
opeenvolgende voorzitters en zovele anderen
die in het domein van grote betekenis
zijn of waren, ruimschoots aandacht. Dit
boekproject werd onmiskenbaar een werk van
lange adem. Maar Robert François heeft er
met heel veel plezier en passie aan gewerkt.
En het resultaat mag er zijn. `Geschiedenis van
de Reumatologie in België' bevat een enorme
schat aan gegevens. Het boek verdient dan
ook een ereplaats in de boekenkast van
iedereen die betrokken is in de reumatologie
en de geschiedenis van geneeskunde.
Ook niet-artsen kunnen met interesse de
historische anekdoten ontdekken, alsook de
wijze waarop een nieuwe specialiteit in de
geneeskunde ontstaat en zich ontwikkelt.
"Geschiedenis van de Reumatologie in België", "Histoire
de la Rhumatologie en Belgique", dr. Robert J. François.
ISBN 978 90 8177 9203. Het boek werd uitgegeven door
de KBVR.
Heidi Van de Keere
"Het gebrek aan een archief
vond ik onaanvaardbaar.
Ik wilde daar tijdens mijn
voorzitterschap verandering
in brengen."
MEDISCH & WETENSCHAPPELIJK NIEUWS
Merck Serono is a
division of Merck
Emconcor
®
28 x 2,5 mg
6,85
Emconcor
®
28 x 5 mg
8,29
Emconcor
®
56 x 5 mg
10,65
Emconcor
®
28 x 10 mg 11,47
Emconcor
®
56 x 10 mg 15,78
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: EMCONCOR MITIS 5 lmomhulde tabletten EMCONCOR 10 l-
momhulde tabletten EMCONCOR MINOR 2,5 mg, lmomhulde tabletten KWALITATIEVE EN KWANTITA-
TIEVE SAMENSTELLING: EMCONCOR MITIS 5: elke tablet bevat 5 mg bisoprololhemifumaraat. EM-
CONCOR 10: elke tablet bevat 10 mg bisoprololhemifumaraat. EMCONCOR MINOR 2,5 mg: 2,5 mg
bisoprololhemifumaraat FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD VAN DE VERPAKKING: EMCONCOR 10:
bleek oranje-licht oranje, hartvormige lmomhulde tabletten met breukgleuf. EMCONCOR MITIS 5: gee-
lachtig witte, hartvormige lmomhulde tabletten met breukgleuf. EMCONCOR MINOR 2,5 mg : witte,
hartvormige, lmomhulde tabletten met breukstreep THERAPEUTISCHE INDICATIES: EMCONCOR 10 /
EMCONCOR MITIS 5: Hoge bloeddruk (hypertensie),Angina pectoris (alleen als basisbehandeling, niet bij
een aanval van angina pectoris),Hyperkinetisch hartsyndroom, Behandeling van stabiel chronisch hartfalen
met verminderde systolische linkerventrikelfunctie als aanvulling op ACE- remmers en diuretica en optio-
neel hartglycosiden. EMCONCOR MINOR 2,5 mg : Behandeling van stabiel chronisch hartfalen met ver-
minderde systolische linkerventrikelfunctie als aanvulling op ACE-remmers, diuretica en, optioneel, hart-
glycosiden. DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING: EMCONCOR 10 / EMCONCOR MITIS 5: Behandeling
van hypertensie of angina pectoris: Volwassenen: Voor beide indicaties is de dosering 5 mg bisoprololhe-
mifumaraat eenmaal daags. Zo nodig kan de dosis verhoogd worden tot 10 mg bisoprololhemifumaraat
eenmaal daags.De maximale aanbevolen dosis is 20 mg eenmaal daags.In alle gevallen wordt de dosering
individueel aangepast, vooral naar polsslag en therapeutisch succes.Behandeling van hyperkinetisch hart-
syndroom: In de meeste gevallen zal 5 mg Emconcor per dag volstaan. De
-blokkade wordt gecontrolee-
rd door meting van de pols bij inspanning.Net als met alle -blokkers (en vooral bij angina pectoris) is het
gevaarlijk om de behandeling plotseling te stoppen (risico van ernstige angina pectoris, asystolie en plotse
dood).Behandeling van stabiel chronisch hartfalen: De standaardbehandeling van chronisch hartfalen bes-
taat uit een ACE-remmer (of een angiotensine-receptorblokker in geval van intolerantie voor ACE-rem-
mers), een bètablokker, diuretica, en zo nodig hartglycosiden. Patiënten moeten stabiel zijn (zonder acuut
falen) wanneer de bisoprololbehandeling wordt ingezet.Het is aanbevolen dat de behandelende arts erva-
ring heeft in de behandeling van chronisch hartfalen.Voorbijgaande verergering van hartfalen, hypotensie
of bradycardie kunnen optreden tijdens de titratieperiode en daarna. Titratiefase:De behandeling van
stabiel chronisch hartfalen met bisoprolol vereist een titratiefase. De behandeling met bisoprolol moet
gestart worden met een geleidelijke optitratie in de volgende stappen: · - 1,25 mg eenmaal daags gedu-
rende 1 week, en als dit goed verdragen wordt, verhogen tot · - 2,5 mg eenmaal daags gedurende 1
week, en als dit goed verdragen wordt, verhogen tot · - 3,75 mg eenmaal daags gedurende 1 week, en
als dit goed verdragen wordt, verhogen tot · - 5
mg eenmaal daags gedurende 4 weken, en als dit
goed verdragen wordt, verhogen tot · - 7,5 mg
eenmaal daags gedurende 4 weken, en als dit
goed verdragen wordt, verhogen tot - 10 mg een-
maal daags voor de onderhoudstherapie. De maxi-
male aanbevolen dosis is 10 mg eenmaal daags.
Nauwlettend toezicht op de vitale parameters
(hartslag, bloeddruk) en symptomen van vererge-
rend hartfalen is aanbevolen tijdens de titratiefase.
Symptomen kunnen al optreden binnen de eerste
dag na het begin van de therapie.Aanpassing van
de behandeling: Als de maximale aanbevolen dosis
niet goed verdragen wordt, kan een geleidelijke
dosisverlaging overwogen worden.In geval van
voorbijgaande verergering van hartfalen, hypoten-
sie of bradycardie, is een herziening van de dose-
ring van de gelijktijdige medicatie aanbevolen. Het
kan ook noodzakelijk zijn om de bisoprololdosis ti-
jdelijk te verlagen of stopzetting te overwegen.
Herinvoering en/of optitratie van bisoprolol moet
altijd overwogen worden wanneer de patiënt
opnieuw stabiel is.Als stopzetting wordt overwo-
gen, is een geleidelijke dosisverlaging aanbevolen,
aangezien plotse onthouding kan leiden tot een
acute verergering van de toestand van de patiënt.
Duur van de behandeling: De behandeling met bi-
soprolol is over het algemeen van lange duur. De
behandeling met bisoprolol mag niet plotseling
gestopt worden, aangezien dit kan leiden tot een
voorbijgaande verergering van de toestand. Vooral
bij patiënten met ischemische hartaandoening mag
de behandeling niet plotseling gestopt worden.
Een geleidelijke dosisverlaging is aanbevolen. Spe-
ciale populaties: Nier- of leverstoornissen: Hyper-
tensie of angina pectoris.Bij patiënten met lichte
tot matige lever- of nierfunctiestoornissen is er
normaal geen doseringsaanpassing vereist. Bij pa-
tiënten met ernstig nierfalen (creatinineklaring <20
ml/min) en bij patiënten met ernstige leverfuncties-
toornissen is het aanbevolen om de dagelijkse dosis
van 10 mg bisoprololhemifumaraat niet te overs-
chrijden. Ervaring met het gebruik van bisoprolol bij
nierdialysepatiënten is beperkt; er zijn echter geen aanwijzingen dat het doseringsschema veranderd moet
worden.Stabiel chronisch hartfalen:Er is geen informatie over de farmacokinetiek van bisoprolol bij patiën-
ten met chronisch hartfalen en met verstoorde lever- of nierfunctie. Optitratie van de dosis moet daarom
bij deze populatie extra voorzichtig uitgevoerd worden.Bejaarden: De dosis hoeft niet aangepast te wor-
den. Kinderen: Er is geen ervaring met bisoprolol bij kinderen, daarom kan het gebruik niet aanbevolen
worden voor kinderen. Toediening: De bisoprololtabletten moeten `s morgens ingenomen worden en dit
mag gebeuren met voedsel. Ze moeten doorgeslikt worden met vloeistof en mogen niet gekauwd wor-
den. EMCONCOR MINOR 2,5 mg : Standaardbehandeling van CHF bestaat uit een ACE-remmer (of een
angiotensinereceptor-blokkers in geval van intolerantie voor ACE-remmers),
-blokker, diuretica en indien
van toepassing met hartglycosiden. Patiënten dienen stabiel te zijn (zonder acute decompensatie) wan-
neer de behandeling met bisoprolol wordt gestart. Het verdient aanbeveling dat de behandelend arts erva-
ren is in de behandeling van chronisch hartfalen. Voorbijgaande verergering van hartfalen, hypotensie of
bradycardie kan voorkomen tijdens en na a oop van de titratieperiode. Titratiefase: De behandeling van
stabiel chronisch hartfalen met bisoprolol vereist een titratiefase.De behandeling met bisoprolol wordt
gestart met een geleidelijke ophoging in de volgende stappen:1,25 mg eenmaal per dag gedurende 1
week, indien goed verdragen verhogen tot 2,5 mg eenmaal per dag gedurende een volgende week, in-
dien goed verdragen verhogen tot 3,75 mg eenmaal per dag gedurende een volgende week, indien goed
verdragen verhogen tot 5 mg eenmaal per dag gedurende de 4 volgende weken, indien goed verdragen
verhogen tot 7,5 mg eenmaal per dag gedurende de 4 volgende weken, indien goed verdragen verhogen
tot 10 mg eenmaal per dag gedurende de onderhoudsbehandeling. De maximale aanbevolen dosering is
10 mg eenmaal per dag. Het wordt aangeraden de vitale functies (hartslag, bloeddruk) en symptomen van
verergering van hartfalen tijdens de titratiefase nauwgezet te controleren. De symptomen kunnen al vanaf
de eerste dag na het starten van de therapie voorkomen. Aanpassing van
de behandeling: Indien de maximaal aanbevolen dosis
niet goed wordt verdragen, kan geleide-
lijke dosisverlaging worden ove-
rwogen. In geval van
voorbijgaande
vererge-
ring van hartfalen, hypotensie of bradycardie wordt
herziening van de dosering van gelijktijdig toege-
diende geneesmiddelen aangeraden. Het kan ook
noodzakelijk zijn om tijdelijk de dosering van biso-
prolol te verlagen of stoppen te overwegen. Het
hervatten en/of optitreren van de dosis van biso-
prolol dient altijd te worden overwogen wanneer
de patiënt weer stabiel wordt. Indien wordt ove-
rwogen om te stoppen, wordt aanbevolen de dosis
geleidelijk te verlagen, omdat abrupt stoppen kan leiden tot acute verslechtering van de toestand van de
patiënt. Behandeling van stabiel chronisch hartfalen met bisoprolol is over het algemeen een langetermi-
jnbehandeling. Toediening: Bisoprolol tabletten dienen `s ochtends ingenomen te worden en kunnen
worden ingenomen met voedsel. Ze dienen doorgeslikt te worden met wat vloeistof en dienen niet ge-
kauwd te worden. Speci eke populaties: Verminderde nier- of leverfunctie: Er bestaan geen gegevens over
de farmacokinetiek van bisoprolol bij patiënten met chronisch hartfalen en een verminderde lever- of
nierfunctie. Het optitreren van de dosis bij deze populatie dient dan ook met extra voorzichtigheid te
geschieden. Ouderen: Er is geen aanpassing van de dosis nodig. Kinderen: Er is geen pediatrische ervaring
met bisoprolol, daarom wordt het gebruik bij kinderen niet aanbevolen. CONTRA-INDICATIES: EM-
CONCOR 10 / EMCONCOR MITIS 5: Bisoprolol is tegenaangewezen voor patiënten met: acuut hartfalen
of tijdens episodes van hartdecompensatie die I.V. inotrope therapie vereisen, cardiogene shock, tweede-
of derdegraads AV-blok (zonder pacemaker), sick-sinussyndroom, sinoatriaal blok, symptomatische brady-
cardie, symptomatische hypotensie, ernstige bronchiale astma of ernstig chronisch obstructief longlijden,
ernstige vormen van perifere arteriële occlusieve aandoening of ernstige vormen van syndroom van Ray-
naud, onbehandeld feochromocytoom (zie rubriek 4.4), metabole acidose. Emconcor is contra-geïndicee-
rd bij patiënten met overgevoeligheid voor bisoprolol of één van de hulpstoffen. EMCONCOR MINOR 2,5
mg : Bisoprolol is gecontra-indiceerd bij patiënten met chronisch hartfalen en: acuut hartfalen of gedu-
rende episoden van decompensatie bij hartfalen waarbij i.v. inotrope therapie vereist is, cardiogene shock,
tweede- of derdegraads AV-block (zonder pacemaker), sick-sinus syndroom, sino-atriaalblock, bradycardie
met minder dan 60 slagen per minuut voor aanvang van de therapie, hypotensie (systolische bloeddruk
lager dan 100 mmHg), ernstig astma bronchiale of ernstige chronische obstructieve luchtwegaandoenin-
gen, latere stadia van perifere arteriële occlusieve aandoeningen en het syndroom van Raynaud, onbehan-
deld feochromocytoom , metabole acidose, over-
gevoeligheid voor bisoprolol of voor een van de
hulpstoffen. BIJWERKINGEN: EMCONCOR 10 /
EMCONCOR MITIS 5 De volgende de nities gelden
voor de frequentieterminologie die hierna wordt
gebruikt. Vaak ( 1% en < 10%), soms ( 0,1% en
< 1%), zelden ( 0,01% en < 0,1%), zeer zelden
(< 0,01%).Onderzoeken: Zelden: stijging in trigly-
ceridespiegel, stijging in leverenzymconcentraties
(ALAT, ASAT). Hartaandoeningen: Zeer vaak: bra-
dycardie (bij patiënten met chronisch hartfalen).
Vaak: verergering van bestaand hartfalen (bij pa-
tiënten met chronisch hartfalen). Soms: AV-gelei-
dingsstoornissen, verergering van bestaand hartfa-
len (bij patiënten met hypertensie of angina
pectoris); bradycardie (bij patiënten met hyperten-
sie of angina pectoris). Zenuwstelselaandoeningen:
Vaak: duizeligheid*, hoofdpijn*. Zelden: syncope.
Oogaandoeningen: Zelden: verminderde traanpro-
ductie (rekening mee te houden als de patiënt
contactlenzen gebruikt). Zeer zelden: conjunctivi-
tis. Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen Zel-
den: gehoorstoornissen. Ademhalingsstelsel-,
borstkas - en mediastinumaandoeningen: Soms:
bronchospasme bij patiënten met bronchiale ast-
ma of een voorgeschiedenis van obstructieve
luchtwegaandoening. Zelden: allergische rhinitis.
Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: gastro-in-
testinale klachten zoals misselijkheid, braken, diar-
ree, constipatie.Huid- en onderhuidaandoeningen:
Zelden: overgevoeligheidsreacties zoals jeuk,
roodheid, uitslag. Zeer zelden: alopecia.
-blokkers
kunnen psoriasis veroorzaken of verergeren of pso-
riasisachtige uitslag induceren. Skeletspierstelsel-
en bindweefselaandoeningen:Soms:spierverzwakk
ing,spierkrampen Bloedvataandoeningen: Vaak:
gevoel van koude of gevoelloosheid in de extremi-
teiten, hypotensie vooral bij patiënten met hartfa-
len. Algemene aandoeningen:Vaak: asthenie (bij
patiënten met chronisch hartfalen), ver-
moeidheid*.Soms:asthenie (bij patiënten met hy-
pertensie of angina pectoris). Lever- en galaandoe-
ningen: Zelden: hepatitis. Voortplantingsstelsel- en
borstaandoeningen: Zelden: potentiestoornissen. Psychische stoornissen: Soms: depressie, slaapstoornis-
sen. Zelden: nachtmerries, hallucinaties. *Deze symptomen treden vooral op in het begin van de therapie
van hypertensie of angina pectoris. Ze zijn over het algemeen licht van aard en verdwijnen gewoonlijk
binnen 1-2 weken. EMCONCOR MINOR 2,5 mg De volgende de nities zijn van toepassing op de frequen-
tiebenamingen die hieronder worden gebruikt: Zeer vaak ( 1/10), Vaak ( 1/100 en < 1/10), Soms (
1/1.000 en < 1/100), Zelden ( 1/10.000 en < 1/1.000), Zeer zelden (< 1/10.000) Hartaandoeningen: Zeer
vaak: bradycardie. Vaak: verergering van hartfalen. Soms: AV-geleidingsstoornissen. Onderzoeken: Zel-
den: verhoogde triglyceriden, verhoogde leverenzymen (ALAT, ASAT). Zenuwstelselaandoeningen: Vaak:
duizeligheid, hoofdpijn. Zelden: syncope. Oogaandoeningen: Zelden: verminderd traanvocht (rekening
mee houden als contactlenzen worden gedragen) Zeer zelden: conjunctivitis. Evenwichtsorgaan- en oo-
raandoeningen: Zelden: gehoorverslechtering. Ademhalingsstelsel-, borstkas - en mediastinumaandoenin-
gen: Soms: bronchospasmen bij patiënten met bronchiale astma of een voorgeschiedenis van obstructieve
luchtwegklachten. Zelden: allergische rhinitis. Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: maagdarmklachten
zoals misselijkheid, braken, diarree, constipatie. Huid en onderhuidaandoeningen: Zelden: overgevoe-
ligheidsreacties (jeuk, opvliegers, rash). Zeer zelden: -blokkers kunnen psoriasis teweegbrengen of verer-
geren of op psoriasis gelijkende rash induceren, alopecia.Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen:
Soms: spierzwakte en krampen. Bloedvataandoeningen: Vaak: koude of gevoelloze extremiteiten, hypo-
tensie. Soms: orthostatische hypotensie. Algemene aandoeningen: Vaak: asthenie, vermoeidheid. Lever-
en galaandoeningen: Zelden: hepatitis. Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen: Zelden: potenties-
toornissen. Psychische stoornissen: Soms: slaapstoornissen, depressie. Zelden: nachtmerries, hallucinaties.
HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Merck n.v./s.a., Brusselsesteenweg
288, B-3090 Overijse. REGISTRATIENUMMERS: Emconcor 10: BE138363 Emconcor mitis 5 : BE155346
Emconcor minor 2,5 mg: BE210183 AFLEVERING: Op medisch voors-
chrift DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST : Em-
concor 10 / Emconcor mitis 5: 03/2012
Goedkeuringsdatum: 04/2012
Emconcor minor 2,5
mg: 04/2010
Emconcor
®
,
de veiligheid van het origineel
in de categorie «goedkoop»
20 jaar
,
van HARTE!
Emconcor_186x263.indd 2
23/05/12 15:37