in het Kinderziekenhuis Koningin
Fabiola (UKZKF), specialist in neu-
psychologie aan de VUB. Hij werd geboren
in Elsene en behaalde in 1992 zijn diploma.
In 1997 werd hij specialist in de neurologie.
Een deel van zijn opleiding volgde hij in het
Great Ormond Street Hospital in Londen, een
wereldwijd bekend ziekenhuis dat op het vlak
van kindergeneeskunde het beste in Engeland
is. Hij is medeauteur van het boek `Handicaps
et déficiences de l'enfant' (De Boeck,
2001) en auteur van het boek `Angelman
Syndrome' (Wiley, 2008). In 2008 kreeg hij de
Socratesprijs.
personage in het boek, Jean-Paul Rakover,
beoefent dit beroep. Jean-Paul zit vast op de
luchthaven Frédéric Chopin in Warschau en
gebruikt die lange, gedwongen rust om na te
denken over zijn wortels en afkomst. Daar
weet hij immers bijzonder weinig van af: zijn
vader heeft hij nooit gekend en zijn moeder
heeft door een CVA afasie gekregen. "Ik wilde
niet dat het hoofdpersonage in mijn roman een
rechtstreeks verband met mijn job in de neuro-
pediatrie had. Ik wilde afstand bewaren en me
niet in het emotionele en ethische aspect ver-
diepen", vertelt Bernard Dan. "Door die afstand
kan ik ook gemakkelijker humor in het verhaal
leggen. Het geeft me de kans om onrechtstreeks
naar de dingen te kijken. Tandheelkunde gaat
verder ook met heel wat metaforen gepaard: de
ene associeert tanden met een enge tandarts,
terwijl de andere daarbij net aan lachen of bijten
denkt. En dan is er natuurlijk nog de metafoor
van de wortel (Rakover gaat naar een congres
over tandwortels)."
lacht hem toe als een kind dat met een stra-
lende glimlach van het leven geniet. "Ik ben
geen schrijver. Dit is een totaal onverwacht,
heerlijk avontuur. Ze vragen me om een nieu-
we roman te schrijven terwijl ik nu alweer met
eentje bezig ben." Op het moment dat wij
contact met hem opnamen, stond Bernard
Dan op het punt om naar Australië te vliegen.
Hij zal er de John Stobo Prichard Award van de
International Child Neurology Association in
ontvangst nemen. De prijs beloont een jonge
kinderarts in de neurologie die zich door
klinisch of zuiver wetenschappelijk onderzoek
heeft onderscheiden.
door dr. Linda De Meirleir van het UZ Brussel.
Het is niet moeilijk te raden hoe hij zijn lange
andere vorm van vrijheid. Fictie schrijven is de
werkelijkheid op een andere manier beleven,
met afstand en soms meer controle. Er zitten
typische romankenmerken in mijn boek, maar
op sommige vlakken doet het verhaal ook aan
een essay denken. Zo bevat het biografische en
autobiografische elementen. Wat me echter
vooral aantrok, is het vertellen. In mijn beroep
als arts, en kinderarts in de neurologie in het
bijzonder, moet je dat goed kunnen. De men-
sen moeten ons begrijpen. Kinderen en ouders
moeten zich dankzij ons een nieuw leven
krijgt. Ik vertel in mijn boek een verhaal, al is
het soms iets minder serieus dan in mijn
gesprek met patiënten of familie."
zwaar verleden aan te kaarten
bevat het boek ook heel wat humor. Het
hoofdpersonage gaat met een lach en een
traan op zoek naar zijn identiteit en wordt
daarbij letterlijk ondergedompeld in het fi-
uit Warschau, Yosl Rakover. Jean-Paul beeldt
zich tot in de horror van de nazibeweging in
dat hij een bloedband met die soldaat heeft.
"Dat was voor mij de enige manier om een
zwaar verleden aan te kaarten. Soms overstijgt
wat we willen uitdrukken ons inlevingsvermo-
gen. In dat geval hebben we een persoonlijke
dimensie en een soort verschuiving nodig om
onze boodschap duidelijk te maken."
terug aangehaald. Wat dat betreft, maakt hij
zich zorgen over de ontkenning van de ge-
schiedenis. We ontkennen bepaalde zaken die
de identiteit van de Joodse samenleving, de
geschiedenis van de mensheid en het vol-
strekt menselijke hebben gevormd. "Menselijk
zijn moet een actieve en persoonlijke keuze
blijven. Het is een verantwoordelijkheid die we
allemaal moeten opnemen. Identiteit wordt
gebouwd op een verleden dat je soms niet vol-
ledig kent. Dan ga je `compenseren'. Sommige
aspecten strijk je glad of smuk je op terwijl je
andere net erger maakt... Onze band met de
geschiedenis is heel belangrijk. We moeten
ons realiseren dat er veel subjectiviteit in onze
zogenaamde identiteit zit. Identiteit is niet iets
dat ons is gegeven. Het is niet iets absoluuts,
maar iets dat we fundamenteel nodig hebben.
We leven immers in een samenleving waar
iedereen zijn eigen identiteit heeft."
Om een menselijke wereld te behouden,
moeten we ons uiterste best doen om dat
verleden te redden en te blijven onderwijzen.
Het is van het grootste belang dat we de ver-
antwoordelijkheid die dat verleden ons geeft,
doorgeven aan nieuwe generaties. Zoals we
verantwoordelijk zijn voor de toekomst, zijn
we dat ook voor het verleden. Hij hoopt dat
dat niet tot de tweede en derde generatie
beperkt blijft. "Het begrip getuigenis is heel
belangrijk. Het bevat subjectiviteit. We zijn
te vaak geneigd bepaalde zaken weg te laten
of te elimineren om ze objectief te maken. Zo
kunnen we ze namelijk anders en veel sneller
verwerken. Een van de moeilijkheden in het
onderwijzen van het verleden is dat de men-
sen van nu zich niet meer betrokken voelen.
Mijn verteller ervaart dat en eigent zich dat
verleden dat hij op zo een overdreven manier
beleeft, weer toe."
een schot in de roos. De schrijver van het boek, Bernard Dan, is ook
kinderarts in de neurologie in het Kinderziekenhuis Koningin Fabiola
(UKZKF). Samen met negentien andere Franse debuutschrijvers dingt
hij mee naar de Prix de la Première (RTBF radio). De Prix Eugène Schmits
2011 van de Académie Royale de Langue et de Littérature Françaises de
Belgique heeft hij alvast in de wacht gesleept. Een gesprek.
In mijn beroep als arts, en kinderarts in de neurologie in het
bijzonder, moet je dat goed kunnen. De mensen moeten ons
begrijpen. Kinderen en ouders moeten zich dankzij ons een
nieuw leven kunnen voorstellen, een leven dat weer zin krijgt."