elektromyografi Page 6

MOTOR ÜN

Alt motor nöron sistemi; ön boynuz hücreleri, periferik sinirler, nöromusküler kavflaklar ve kas-
lardan oluflur. Aksonuyla birlikte bir motor nöron ve bunun innerve etti¤i kas liflerine motor
ünite denir (fiekil 1.1).

Tek bir motor nöronun uyar>lmas>, kontrolu alt>nda olan tüm kas liflerinin kas>lmas>na neden olur.

nervasyon oran>n>n (kas liflerinin say>s> : motor aksonlar>n say>s>) saptanmas>yla ölçülen bir motor ünitenin
ortalama boyutu farkl> kaslarda de¤iflkenlik gösterir. Bu oran laringeal kas için 2:1 ila 3:1 olup, gastroknemi-
us için 1934:1 dir. Genellikle daha ince ve küçük hareketleri kontrol eden kaslar, kaba hareketleri kontrol
edenlerden daha küçük motor üniteye sahiptir.

r: tip I (k>rm>z>) ve tip II (beyaz) (Tablo 1.1). Bu tipler adenozin trifosfa-

taz (ATPase) boyas>yla kolayl>kla ay>rt edilebilir: tip I ATPase'dan fakirken, tip II ATPase'dan
zengindir. Tip I ("k>rm>z>" ve "yavafl") kas lifleri, tip II liflerine göre daha fazla myoglobulin içe-
rir, çizgilenmeleri daha az belirgin olup, daha yavafl yan>t verir ve daha uzun latansa sahiptir (fie-
kil 1.2). Bu lifler uzun, yavafl ve postürü koruyan kas>lmalar yaparlar. Kedinin soleus kas> tipik
bir örnektir. Tip II ("beyaz" ve "h>zl>") kas lifleri, motor ünite bafl>na daha az say>da olup, "se-
¤irme" süreleri k>sad>r. nemius kas> bu kategoridedir. nda, tip I ve tip II lifleri, 4:6 oran>nda kar>fl>k olarak
bulunmaktad>r. Tip I ve tip II lifleri aras>ndaki anatomik, histolojik ve fizyolojik farkl>l>klar ay-
r>nt>l> bir flekilde Tablo 1.1 ve fiekil 1.3'de görülmektedir.

Kas>n karakterinin k>smen innervasyonu ile belirlendi¤i anlafl>lm>flt>r. Bir motor üniteyi

oluflturan tüm kas lifleri ayn> tiptir, bu sinir ve kaslar>n güçlü bir trofik kontrolünü gösterir.
Çapraz innervasyon deneyinde, h>zl> ve yavafl kaslara giden sinirler çaprazlaflt>r>larak rejeneras-
yon sa¤lanm>flt>r. Büyüme tamamlan>p, daha önce yavafl kas>n kas>lmas>n> sa¤layan sinir h>zl>
kas> innerve etti¤inde, h>zl> kas yavafl hale gelmifltir. Daha önce yavafl olan kasta ise bunun tersi
oluflmufltur. Böylece, kaslardaki biyokimyasal de¤iflikliklerin bile ald>klar> innervasyon tipine
ba¤l> olarak belirlendikleri gösterilmifltir.

Son çal>flmalar, bir motor ünitenin kontrolü alt>ndaki kas liflerinin grup halinde de¤il, di¤er

kas lifleri aras>nda da¤>n>k halde bulundu¤unu göstermektedir. Bu bulgu, insan kaslar>ndaki tip
I ve II liflerinin mozaik da¤>l>m> ile uyumludur.

Çok hafif bir istemli kas>da, i¤ne elektromyografi (EMG) elektrodu tek bir motor üniteden

gelen aktiviteleri kaydeder. Bu aksiyon potansiyellerine motor ünite potansiyelleri (MÜP) denir.
Genellikle birkaç MÜP birlikte atefllenir. Ancak, hasta ile iyi bir kooperasyon kurulup, i¤ne elek-
trodunun dikkatli manipulasyonuyla tek bir MÜP düflürüp kaydetmek mümkündür.

Motor ünite, MÜP temelinde yatan anatomik yap>d>r. Son çal>flmalar, 150 x 580 m kay>t

alan> olan bir konsantrik i¤neyle kaydedilen MÜP diken bilefleninin, 1 mm yar>çap içindeki 5-
12 kas lifinden olufltu¤unu göstermifltir.

MÜP amplitüd, süre ve faz>, çeflitli nöromusküler hastal>klar>n ay>r>c> tan>s>nda önemlidir

(fiekil 1.4). Konsantrik i¤ne elektroduyla kaydedildi¤inde, normal MÜP'ler genellikle 3 ila 15 ms

BÖLÜM 1

Elektromyografik

Anatomik ve Fizyolojik Temelleri

Zeki Odabafl>

1