sisteren na het stoppen van de belichtin-
gen (4). Sommige patiënten vermelden
tevens dat er recidieven kunnen optre-
den van de jeuk of pijnklachten bij zon-
blootstelling, zelfs na het stoppen van de
behandeling. In de meeste gevallen ver-
minderen en verdwijnen de jeuk en pijn-
klachten wel geleidelijk na het stoppen
van de behandeling. Indien later opnieuw
een PUVA-therapie wordt opgestart,
hebben deze patiënten meer kans dan
andere patiënten om opnieuw jeuk of
pijnklachten te vertonen, maar het kan
ook zijn dat ze ditmaal geen problemen
vertonen. Hetzelfde kan gezegd worden
indien een patiënt niet meer met PUVA-
therapie zou worden behandeld maar
met uv B-fototherapie.
PIJNKLACHTEN
Geneeskunde en revalidatie konden we
twee groepen patiënten onderscheiden:
- Patiënten met gelokaliseerde zones
huid, waarbij met manueel onder-
zoek gewrichtsdysfuncties werden
gevonden in de overeenkomstige
facettaire gewrichten. Door middel
van klassieke mobilisatie-manipula-
tietechnieken konden bij deze pati-
enten de gewrichtsfuncties hersteld
worden, waarbij de patiënt in het
voordien hyperalgisch gebied geen
pijn meer voelde. Hiervoor waren
over het algemeen 1 tot 3 manipula-
ties nodig.
zonder duidelijke dermatoomaflij-
ning. Bij deze patiënten is de voor-
naamste pijnbron niet meer gelokali-
seerd in een bepaald gewricht en heel
moeilijk of onmogelijk te lokaliseren.
Hier valt een vegetatieve dysfunctie
met panalgesie waar te nemen. Het
ontremd vegetatief antwoord brengt
een verlaging van de drempel van de
pijnreceptoren teweeg, waardoor de
pijn zichzelf onderhoudt. Het herstel
van een gewrichtsfunctie volstaat
in dat geval niet om de pijn uit te
schakelen, wat verklaart waarom een
sympathicusdempende behande-
ling noodzakelijk is. Deze patiënten
frequente elektrotherapie of met in-
spuiten van een anaestheticum in het
corresponderend ganglion (11, 12). In
beide gevallen wordt een symphati-
cusdempend effect nagestreefd.
PIJNKLACHTEN
met PUVA-geïnduceerde jeuk of pijnste-
ken patiënten zijn die tevens gewrichts-
klachten vertonen. Dit kan verklaren
waarom de meeste patiënten met PUVA-
geïnduceerde jeuk of pijnsteken patiënten
zijn met psoriasis. Zowel de huid- als
gewrichtskapsels bevatten mechanore-
ceptoren en pijnreceptoren. In de huid
worden de pijnreceptoren vertegenwoor-
digd door vrije zenuwuiteinden die een
horizontale plexus vormen ter hoogte
van de dermo-epidermale junctie. Waar-
schijnlijk nemen de meer oppervlakkige
zenuwuiteinden de lichte prikkels op en
doen ze als jeuk gewaarworden, terwijl
de dieper gelegen uiteinden de pijn zul-
len ervaren.
ook in de gewrichtskapsels. De pijn-
informatie van de diep gelegen structu-
ren van o.a. de gewrichtskapsels samen
met de pijnvezels afkomstig van de huid
en de spiervezels projecteren op dezelfde
spinothalamische kernen, namelijk de
nucleus ventro-postero-lateralis. Deze
nucleus is meer vertrouwd met het beeld
van de huid, omdat er veel meer zenuw-
vezels komen van de huid dan van de
gewrichten. Een pijnstimulus in een ge-
wrichtskapsel, zoals dat kan zijn bij een
dysfunctie, kan op die manier aanleiding
geven tot een gerefereerde sensatie in de
huid, waarbij de pijn van het gewrichts-
kapsel door de thalamus wordt geïnter-
preteerd als komende van de huid. Van-
daar dat een pijnprikkel ter hoogte van
een gewrichtskapsel aanleiding kan ge-
ven tot een gerefereerde pijngewaarwor-
ding ter hoogte van de huid. Het voelen
van gerefereerde jeuk of pijn ter hoogte
van de huid wordt door uv-therapie in de
hand gewerkt (13).
Indien het gaat om een gelokaliseerde
jeuk of pijn, zal bij herstellen van de nor-
male beweeglijkheid van het gewricht de
verdwijnt de gerefereerde pijn ter hoogte
van het dermatoom.
hyperalgesie niet beperkt is tot een be-
paald dermatoom maar meer diffuus is,
valt er gewoonlijk een duidelijke hyper-
activiteit van het sympathisch zenuw-
stelsel waar te nemen, waarbij de pati-
enten dikwijls erg nerveus en prikkelbaar
worden, en ook gemakkelijker transpi-
reren: uv-therapie zou de gevoeligheid
van de verschillende pijnreceptoren in
de huid en de onderliggende spieren
verhogen. Als reactie hierop zal de acti-
viteit van het sympathisch zenuwstelsel
toenemen. Dit gaat de gevoeligheid van
deze pijnreceptoren nog verder verho-
gen, waardoor op de duur de pijn zichzelf
zal onderhouden. Door het sympathisch
zenuwstelsel te onderdrukken, zal de pijn
geleidelijk aan verminderen. Gewoonlijk
zijn hiervoor nochtans verschillende be-
handelingen nodig. Een sympathicusblok
met lidocaïne of bupivacaine hydrochlo-
ride geeft meestal een vlugger vermin-
deren of verdwijnen van de pijn dan de
bovenvermelde laagfrequente elektro-
therapie. Een belangrijk argument in het
voordeel van dit werkingsmechanisme is
dat de jeuk en pijnklachten verbeteren of
verdwijnen door de gewrichtsproblemen
en de hyperactiviteit van het sympathi-
cus-stelsel aan te pakken.