background image
Skin
Vol 15
Nr 2
2012
36
EEN KWESTIE VAN DEFINITIE
Nanotechnologieën vormen `een mul-
tidisciplinair onderzoeks- en ontwikke-
lingsdomein waarin nieuwe materialen
en nieuwe hulpmiddelen worden ver-
vaardigd met middelen of technieken die
het mogelijk maken de materie te struc-
tureren tot op atomisch, moleculair of
supramoleculair niveau'. Nanomateria-
len zijn `materialen die geheel of gedeel-
telijk zijn samengesteld uit nano-objec-
ten die hen de verbeterde of specifieke
eigenschappen verlenen van de nanome-
trische dimensie'. We onderscheiden drie
grote families van nano-objecten:
- nanodeeltjes of ultrafijne deeltjes
waarvan geen enkele dimensie groter
is dan 100nm;
- nanovezels, nanobuizen, nanofila-
menten en nanostaafjes waarvan één
dimensie groter is dan 100nm;
- nanofilms, nanolagen en nanocoa-
tings waarvan twee dimensies groter
zijn dan 100nm.
HET ONEINDIG KLEINE IS
OVERAL...
Een nanometer is niet groter dan een
miljardste meter. Hoe kleiner een voor-
werp, hoe groter zijn buitenoppervlakte
ten opzichte van zijn volume, en dat
heeft een invloed op zijn elektrische,
mechanische, chemische en biologische
eigenschappen. Nanotechnologieën vin-
den we terug in alle productiesectoren.
Ze worden onder andere gebruikt om
lichtere en tegelijk sterkere tennisrackets
en fietskaders te vervaardigen, fotovolta-
ische cellen in soepele oppervlakken te
integreren, koelkasten en wasmachines
om te bouwen tot een `no man's land'
voor bacteriën... Vandaag worden in to-
taal bijna duizend soorten producten
ontworpen op basis van nanotechnolo-
gieën en nanomaterialen. Allemaal bie-
den ze fysisch-chemische eigenschappen
die hun macroscopische tegenhangers
niet hebben: zoals mechanische weer-
stand, chemische reactiviteit, fluorescen-
tie en elektrische geleidbaarheid.
EN IN DE GENEESKUNDE?
In de geneeskunde staan heel wat ont-
wikkelingen op stapel, met name in de
domeinen van de diagnose (zoals in vitro
en in vivo), de behandelingen (zoals vec-
torisatie en vaccins) of de regeneratieve
geneeskunde (zoals implants en biocom-
patibele prothesen). In de oncofarmaco-
logie ontsnappen de nanodeeltjes van
1 en 100nm aan de immuunafweer en
stapelen ze zich op in de doelzones. En-
docytose beschermt de therapeutische
moleculen en remt hun ejectie door de
celpompen af. Actieve ciblering is mo-
gelijk door in het oppervlak van de na-
nodeeltjes moleculen te integreren die
zich kunnen binden aan een antigen of
aan een oppervlaktereceptor van de tu-
morcellen. De nanodeeltjes maken het
mogelijk om biologisch actieve molecu-
len in te kapselen, zodat ze ontsnappen
aan de detoxificatiemechanismen die
de geneesmiddelen uit de cellen drijven.
Deze multidrugweerstand draagt immers
bij tot een mindere activiteit van de klas-
sieke chemotherapie. Nanogeneesmid-
delen zijn beter gericht op hun doelwit,
zodat we de dosissen kunnen verlagen en
veel bijwerkingen kunnen vermijden. Bo-
vendien kunnen de kern en het oppervlak
van de nanodeeltjes verschillende eigen-
schappen hebben. Nanodeeltjes van de
1
e
generatie bijvoorbeeld, waarvan het
oppervlak niet werd gewijzigd, worden
herkend door de opsonines. Zij richten
zich specifiek op de lever en hebben
een korte halfwaardetijd. Die van de 2
e
generatie zijn bedekt met polyethyleen-
glycol (gepegyleerd) dat de halfwaarde-
tijd van het geneesmiddel verlengt. Na-
nogeneesmiddelen van de 3
e
generatie
ten slotte omvatten een nanodeeltje dat
het actieve bestanddeel inkapselt, een
laag polymeer die de herkenning door de
macrofagen vermijdt en een ligand dat
ESTHETISCHE DERMATOLOGIE
Op een andere schaal...
Nathalie Evrard
Keywords: nanomerisation ­ cosmetic ­ toxicity ­ safety
Z
orgen nanotechnologieën voor de volgende industriële revolutie? Het oneindig
kleine vinden we tegenwoordig al in onze voeding, onze verzorgingsproducten,
onze nieuwe technologieën... maar zonder reëel veiligheidsnet voor de gezondheid
en het milieu. Regelgeving is nodig om te informeren en te beschermen, maar mag
de technologische doorbraken, met name op medisch vlak, niet in de weg staan.
S0807N
Op nanometrische schaal hebben de materialen vaak heel
andere eigenschappen dan hun equivalenten op micro-
of macroscopische schaal. Deze nieuwe eigenschappen ­
de mechanische weerstand, de chemische reactiviteit,
de elektrische geleidbaarheid of de fluorescentie ­ verklaren
de belangstelling voor de nanodeeltjes.