Liposomen bijvoorbeeld verlagen de
toxiciteit en verhogen de efficiëntie van
sommige derivaten van doxorubicine of
cytarabine langs intrathecale weg. Ver-
schillende geneesmiddelen worden mo-
menteel geëvalueerd.
gebruikt in de oncologie (in-situ-injecties
van antimitotica), bij vasculaire ingrepen
en in de thermotherapie. Bij MRI sta-
pelen de supramagnetische ijzeroxide-
aggregaten zich doelgericht op in bepaalde
organen, zoals in de kupffercellen van de
lever. Het resultaat is een dynamisch,
meer fysiologisch beeld. Nanobuizen zijn
kristallijne structuren waarvan de ato-
men, geschikt in de vorm van een vijf- of
zeshoek, buizen vormen. Ze zijn 6 keer
lichter dan staal maar 100 keer stijver.
Ze gedragen zich als een antenne die de
energie door radiofrequentie, infrarood
of ultrageluiden versterkt.
over polymeersystemen die de genees-
middelen probleemloos verspreiden in
het organisme, in tegenstelling tot de
klassieke liposomen. Er wordt bijzon-
der veelbelovend onderzoek verricht in
het domein van de weefselregeneratie,
de gentherapie en de vervaardiging van
kunstmatige organellen.
ontwikkelde de cosmetica-industrie ver-
schillende innovaties. Vooral op het vlak
van vloeibare nanodispersies en nano-
materialen werden uitstekende resulta-
ten behaald. Deze nanoformuleringen
omvatten nano-emulsies en nanocap-
sules. Nano-emulsies zijn preparaten die
nanometrische water- of oliedruppels
bevatten. Bij hun vervaardiging wordt
bijvoorbeeld gebruikgemaakt van ultra-
geluiden. Nanoformuleringen bieden
verschillende voordelen op het vlak van
efficiëntie en textuur van het product.
- Op het vlak van efficiëntie: de nano-
maar in de lucht kwetsbare elemen-
ten, zoals vitamines, en in nanome-
trische systemen zoals liposomen
of nanocapsules. In contact met
de huid vallen deze nanometrische
elementen af die dus worden be-
schermd tegen oxidatie. De actieve
ingrediënten blijven efficiënt tijdens
de hele bewaartijd van het product
en worden vrijgegeven op de plaats
waar het nodig is.
ten te verkrijgen met een hoog olie-
gehalte (bijvoorbeeld voedende oliën
in haarproducten), maar vermijden
het nadeel van een vette textuur.
materiaal is titaandioxide (TiO2). Deze
mineraalfilter is bekend om zijn vermo-
gen om ultravioletstralen (uv) te weer-
kaatsen, verspreiden en absorberen en te
beschermen tegen de nadelige effecten
van langdurige blootstelling aan de zon.
Hij wordt gebruikt in sommige zonne-
producten in de vorm van nanotitaan-
dioxide. Titaandioxide in nanometrische
vorm biedt een dubbel voordeel: het is
een efficiëntere zonnefilter, met name
om de uv-stralen te absorberen, en het
is minder wit en transparanter dan de
micrometrische vorm. Een zonneproduct
dat het gezicht of het lichaam niet `spier-
wit' maakt, is immers veel aangenamer.
Titaandioxide is een onmisbare aanvul-
ling op andere, met name organische
filters en staat garant voor zeer hoge,
evenwichtige beschermindexen tegen uv
B- en uv A-stralen die een essentiële rol
spelen in de preventie van huidkanker.
Andere interessante nanomaterialen zijn
silicium-nanodeeltjes als verstevigings-
middel in sommige anti-agingverzorgin-
gen, fullerenen (C60) die met hun anti-
oxidante werking de huid beschermen,
calciumfosfaat-nanodeeltjes in tandpas-
ta en zinkfosfaat-nanodeeltjes die ervoor
zorgen dat lipstick langer houdt.
NANOTECHNOLOGIEËN?
risico's inhouden: een bijzondere cel- en
weefselreactiviteit ten opzichte van hun
zeer kleine omvang (eenzelfde hoeveelheid
materie biedt een groter contactopper-
vlak) en het risico dat fysiologische barriè-
res worden doorbroken zoals de huid of de
longbarrière. Ook de verspreiding van deze
deeltjes in de ecosystemen roept vragen
op. Het is immers nog niet bekend welk ef-
fect ze hebben op het milieu.
GEZONDHEID
en op de menselijke gezondheid worden
uitvoerige studies gewijd. De gegevens
waarover we in 2010 beschikten, wijzen
op potentiële gevaren van de nanodeel-
tjes. Een kwantitatieve evaluatie van de
gezondheidsrisico's vergt echter een veel
grondigere kennis, met name van: het ge-
drag van de nanodeeltjes in het milieu;
de mogelijke interacties met andere risi-
cofactoren in het milieu; de blootstelling;
de metrologie van de nanodeeltjes en de
biologische controle; en de toxische ef-
fecten. Vanwege deze rechtmatige vrees
coördineren de overheden overal ter
wereld studies over de impact van na-
nodeeltjes op de gezondheid. Daarvoor
wordt 3 tot 5% van de investeringsbud-
getten uitgetrokken. Deze inspanningen
getuigen van een nieuwe kijk op de re-
latie tussen wetenschap, technologie
en samenleving. Om het effect van de
nanodeeltjes te testen, worden in-vitro-
modellen bestudeerd die op termijn de
dierlijke experimenten zullen vervangen.
Het NANOTOXICO (FUNDP)-programma
stelt zich als doel toxicologische modellen