MET OVERBEHARING
OF HYPERTRICHOSIS:
HAARVROUWEN
een curiosum werden beschouwd, wer-
den ze herhaaldelijk in de geschiedenis-
boeken vermeld en werden zelfs
tekeningen en schilderijen gemaakt. In de
middeleeuwen liggen mannelijke geval-
len waarschijnlijk aan de basis van de
`weerwolf'-legende. Ulisse Aldrovani
(Aldrovanus) beschreef in 1642 voor
het eerst een familie met hypertricho-
sis: de familie Gonzales. Sindsdien werd
de aandoening "het syndroom van Am-
bras" genoemd. Tijdens de volgende 300
jaar werden meer dan 50 gevallen be-
schreven, waarvan de meeste familiaal
voorkwamen. In 1876 beschreef Virchow
de aandoening, Bartless voegde er het
adjectief `universalis' aan toe en Chi-
ari noemde het `het syndroom van de
hond-mens'. De actuele benaming is hy-
pertrichosis lanuginosa congenitalis. Ge-
netische analyse bij zeldzame patiënten
wijzen op een paracentrische inversie.
van hypertrichosis dat in de 17
salvus werd in Tenerife, op de Canarische
eilanden, geboren in 1557. Hij kwam als
een rariteit terecht aan het hof van de
aapje in zijn paleis hield. Hij huwde een
volledig normaal behaarde vrouw en had
verschillende kinderen waaronder An-
tonia (ook Tognina genaamd), geboren
rond 1580. Antonia heeft de hypertri-
chosis van haar vader geërfd. De exces-
sieve beharing wekte de interesse van de
wetenschappers. De familie reisde naar
Italië en Oostenrijk.
list en Italiaans geneesheer, beschrijft de
familie in zijn Monstrorum Historia cum
paralipomenis Historiae omnium anima-
lium, dat na zijn dood in 1642 een eerste
in Schloss Ambras in Tyrol verbleef (Fi-
guur 1
ingericht voor hun grote kunstcollectie,
samen met een rariteitenkabinet. Er be-
vonden zich in Schloss Ambras ook schil-
derijen van de familie Gonzales, mogelijk
van de hand van de Antwerpenaar Joris
Hoefnagel (1542-1601). Deze hofschil-
der en miniaturist van Rudolf II, die onder
meer op Ambras werkte, heeft een heel
schetsboek aan hen gewijd en nam ze op
in zijn Animalia Rationalia et Insecta. Hij
beschouwde de familie Gonzales als een
gemuteerde diersoort. Ook de schilderes
Lavinia Fontana (1552-1614) schilderde
het meisje met hypertrichosis. Wegens
de relatie met Schloss Ambras in Tyrol
wordt hypertrichosis ook soms het syn-
droom van Ambras genoemd.
burg geboren (1). Er kwamen haarlok-
ken uit haar oren en haar wenkbrauwen
had ze naar boven gekamd. Ze had een
lange baard, fijn als gesponnen vlas. Ze
huwde met Johannes Vanbeck, die met
haar doorheen Europa trok. Ze had een
kind dat normaal behaard was. Tijdens
haar optredens speelde ze voortreffelijk
citer. R. Gaywood maakte van haar een
koperets in 1656 tijdens haar verblijf te
Londen (Figuur 2).
hoe de behaarde vrouw in de loop van de tijd van een soort goddelijk wezen of
toverkracht verloor. In dit artikel zullen we enkele bekende en typische gevallen
van hirsutisme en hypertrichosis beschrijven.