background image
Skin
Vol 15
Nr 2
2012
18
Skin
Vol 15
Nr 2
2012
18
speelt zich dus af op een fijner neuro-
biologisch niveau (1). Degranulerende
mastcellen induceren jeuk door de vrij-
gave van histamine, maar ook andere
mediatoren zoals de proteïnes chymase,
tryptase en tevens prostaglandines en
cytokines. Mastcellen produceren ook
neurotropines zoals nerve growth factor
die een hyperplasie van de sensitieve
zenuwuiteinden ter hoogte van de huid
veroorzaken. Via PAR-2, een proteïne-
activerende receptor ter hoogte van deze
zenuwuiteinden, wordt chronische pruri-
tus verder gemedieerd. Blijkbaar produ-
ceren bepaalde microbiële agentia zoals
bacteriën, schimmels en huisstofmijten
proteïnasen die ook deze PAR-2-receptor
kunnen activeren en dus jeuk veroorza-
ken. Deze receptor zou ook een belang-
rijke schakel zijn bij het ontstaan van
jeuk bij atopische dermatitis. Ook opi-
oïde receptoren spelen een rol in zowel
de inductie als onderdrukking van jeuk
ter hoogte van de huid. Eosinofielen heb-
ben een belangrijke rol bij inflammatoire
pruritus door vrijgave van neurotoxische
granulaire proteïnes, neurotropines en
neuropeptiden. Ze exprimeren ook his-
taminereceptoren. Naast mastcellen en
eosinofielen spelen ook endotheelcellen
door productie van endotheline een rol
in de pathogenese van jeuk. Ook basofie-
len kunnen net als mastcellen histamine
vrijmaken en pruritus induceren. Bij chro-
nische urticaria en aquagene jeuk spelen
ze een centrale rol (2). Tenslotte speelt
zich nog een complex neurobiologisch
proces af ter hoogte van ons ruggenmerg
en centraal in de hersenen. Ook deze
centrale jeuktransmissie wordt geleide-
lijk aan ontrafeld.
CONCLUSIE
Het morfologisch substraat van jeuk is
voor de patholoog onscherp afgelijnd
en helaas soms onzichtbaar. Mastcellen
en eosinofielen kunnen ons hier op het
juiste spoor brengen maar er zijn onge-
twijfeld nog andere actoren die vandaag
in de routinesetting niet onmiddellijk
herkenbaar of meetbaar zijn. Een goede
clinicopathologische benadering van de
huidbiopsie kan hier echter veel verbor-
gen informatie zichtbaar maken.
Referenties
1.
Stander S, Raap U, Weisshaar E, Schmelz M, Mettang T,
Hundweher H, et al. Pathogenesis of pruritus. JDDG;9:456-63.
2.
Bin Saif GA, Ericson ME, Yosipovitch G. The itchy scalp ­
scratching for an explanation. Exp Dermatol 2011;12:959-68.
Figuur 3: Oedeem, ectasie en diapederende leukocyten en mastcellen bij urticaria.
Naast mastcellen en
eosinofielen spelen ook
endotheelcellen door
productie van endotheline
een rol in de pathogenese
van jeuk. Ook basofielen
kunnen net als mastcellen
histamine vrijmaken en
pruritus induceren.