background image
Skin
Vol 15
Nr 2
2012
6
Skin
Vol 15
Nr 2
2012
6
NIEUWE INZICHTEN IN DE
PATHOFYSIOLOGIE
Jeuk ontstaat in de ongemyeliniseerde
(traaggeleidende) C-zenuwvezels in de
epidermis en de papillaire dermis (1). Er
zijn 3 soorten sensorische zenuwvezels
in de huid: gemyeliniseerde A-beta-, ge-
myeliniseerde A-delta- en ongemyelini-
seerde C-vezels. Het zijn de C-vezels die
zorgen voor geleiding van jeuksensaties
(2). De traaggeleidende mechano-onge-
voelige C-vezels (CMi) met expressie van
de warmtegevoelige TRPV1-receptoren
zijn noodzakelijk voor histamine-geïndu-
ceerde jeuksensatie (3).
In de jaren 50 ontdekte men een ander
mechanisme van jeukinductie, naast de
gekende histamine-geïnduceerde jeuk.
Men ontdekte dat door het aanbrengen
tot aan de basale membraan van Cow-
hage, een soort kromme haren aanwezig
op de stengels van een plant (mucuna
pruriens
), jeuk kon worden geïnduceerd.
De Cowhage activeert een ander soort C-
vezels dan de histamine-gestimuleerde
C-vezel. Cowhage activeert mechano-
gevoelige C (CMH)-vezels die een bran-
dende jeuk veroorzaken met oedeem en
erytheem (4).
Deze jeukinducerende C-zenuwvezels
staan in verbinding met en geven effe-
rente signalen aan keratinocyten, langer-
hans- en mastcellen (5-7). Deze cutane
cellen antwoorden met secretie van ver-
schillende neuropetiden die de intensiteit
en kwaliteit van de sensorische sensaties
aanpassen (8-10). Hieronder worden en-
kele mechanismen meer in detail bespro-
ken om zo mogelijke therapeutische aan-
knopingspunten beter te begrijpen.
HISTAMINE (URTICARIA-
GEASSOCIEERDE JEUK) EN DE
HISTAMINERECEPTOR
Histamine veroorzaakt jeuk wanneer
het via iontoforese of via prikken aan-
gebracht wordt, terwijl subcutane in-
jectie van histamine veeleer als pijnlijk
ervaren wordt (11). In vivo zien we dat
histaminevrijstelling door mastcellen of
keratinocyten in het bovenste deel van
de dermis jeukende urticariële kwaddels
veroorzaakt, terwijl vrijstelling van hista-
mine in de diepe dermis angio-oedeem
veroorzaakt, dat veeleer pijnlijk aanvoelt
(12). Histamine bindt aan de H1-recep-
tor op de sensorische zenuwvezels en en-
dotheliale bloedvatwanden. Bijgevolg zal
een intradermale injectie van histamine
roodheid, zwelling en jeuk veroorzaken.
Recent is er meer interesse voor de his-
tamine 4-receptor die voornamelijk op
mastcellen, eosinofielen en T-lymfocyten
aanwezig is (13). Personen met ato-
pisch eczeem vertonen meer actieve
H4-receptoren op de T-lymfocyten, wat
waarschijnlijk toe te schrijven is aan een
upregulatie door IL4-geproduceerd door
Th2-lympfocyten. De H4-receptoren heb-
ben een grotere affiniteit voor histamine
dan de H1-receptoren (14). Stimulatie
van de H4-receptor, door vrijstelling van
histamine, zorgt voor een toename van
IL31 en vrijstelling van andere media-
toren door mastcellen, dendritische cel-
len, T-lymfocyten en eosinofielen. Een
verhoging van de hoeveelheid IL31 zorgt
voor een toename van jeuk, zoals in de
volgende alinea wordt beschreven. H4-
receptorantagonisten zullen de inflam-
matoire respons niet verminderen, maar
wel de allergeen-geïnduceerde jeuk (15).
Deze antagonisten kunnen potentieel bij-
dragen tot de behandeling van jeuk, maar
dit moet nog verder worden onderzocht.
IL31
IL31-mRNA in de huid van NC/Nga-
muizen (atopische muizenmodellen)
DOSSIER: JEUK
Pruritus
Julie Snauwaert
1
, Petra De Haes
1
, Marie-Anne Morren
1
, Hugo Boonen
2
1. Dienst Dermatologie, UZ Leuven
2. Dienst Dermatologie, Heilig Hartziekenhuis, Mol
Keywords:
pruritus ­ pathophysiology ­ classification ­ diagnosis ­ clinical examination ­
laboratory investigation ­ technical investigation
J
euk is een onaangename sensatie die een verlangen naar krabben opwekt. Jeuk
heeft als oorspronkelijk doel de huid te beschermen tegen schadelijke agentia
zoals planten en parasieten. Het is een veel voorkomende klacht bij verschillende
aandoeningen, in het bijzonder bij dermatosen. Het heeft een grote impact op de
levenskwaliteit en bijgevolg consulteren patiënten vaak met deze klacht. In 2001
werd het IFSI (International Forum for Studies on Itch) opgericht en werd steeds
meer onderzoek gedaan naar de fysiopathologische mechanismen en mogelijke
effectieve behandelingen van jeuk.
S0947N