OrthO-rheumatO | VOL 12 | Nr 2 | 2014
22
worden en verschillen de cut-off-waarden. De recentste
classificatiecriteria definiëren dan ook `serologische cate-
gorieën' die geassocieerd zijn met verschillende scores en
die beter kunnen geïnterpreteerd worden: negatief indien
resultaat cut-off, zwak positief indien > cut-off, maar
3x de cut-off-waarde, en sterk positief indien > 3x de
cut-off-waarde (5). Hoe hoger de anti-CCP-titer, des te
hoger is immers het risico op reumatoïde artritis. Dat is
vooral significant als de detectietechniek weinig speci-
fiek is. Bij de interpretatie van resultaten die dicht bij
het afkappunt vallen, moet dus gekeken worden naar de
klinische context. Positieve testresultaten rond de limiet
worden onder meer gezien bij lupus, auto-immune hepa-
titis en tuberculose (12). De gedetecteerde antistoffen her-
kennen in dat geval het niet-gecitrullineerde stuk van de
peptiden, maar dat is een aspecifieke reactie (15-17). Bij
twijfelachtige resultaten wordt er een controle aanbevolen,
wegens de variabiliteit tussen de verschillende bepalingen.
Bij bewezen reumatoïde artritis zou een lage of intermediaire
anti-CCP-titer een gunstige respons op een methotrexaat
behandeling voorspellen bij een beginnende seropositieve
reumatoïde artritis (18). Er is evenwel nog discussie over
het eventuele nut van herhaalde bepaling van anti-CCP-an-
tistoffen bij het volgen van de respons op de behandeling.
referenties
1. arnett fC, edworthy sm, Bloch da, et al. The american rheumatism association
1987 revised criteria for the classification of rheumatoid arthritis. arthritis rheum
1988;31:315-24.
2. aggarwal r, liao k, nair r, et al. anti-citrullinated peptide antibody assays and their role
in the diagnosis of rheumatoid arthritis. arthritis rheum 2009;61:1472-83.
3. szodoray P, szabo Z, kapitany a, et al. anti-citrullinated protein/peptide autoantibodies
in association with genetic and environmental factors as indicators of disease outcome in
rheumatoid arthritis. autoimmun rev 2010;9:1403.
4. Van Venrooij wj, van Beers jj, Pruijn gj. anti-CCP antibody, a marker for the early
detection of rheumatoid arthritis. ann n y acad sci 2008;1143:268-85.
5. aletaha d, neogi T, silman aj, et al. 2010 rheumatoid arthritis classification criteria: an
american College of rheumatology/european league against rheumatism collaborative
initiative. ann rheum dis 2010;69:1580-8.
6. funovits j, aletaha d, Bykerk V, et al. The 2010 american College of rheumatology/
european league against rheumatism classification criteria for rheumatoid arthritis:
methodological report phase i. ann rheum dis 2010;69:1589-95.
7. neogi T, aletaha d, silman aj, et al. The 2010 american College of rheumatology/
european league against rheumatism classification criteria for rheumatoid arthritis:
phase 2 methodological report. arthritis rheum 2010;62:2582-91.
8. kaneko y, kuwana m, kameda h, et al. sensitivity and specificity of 2010 rheumatoid
arthritis classification criteria. rheumatology 2011;50:1268-74.
9. Bartoloni e, alunno a, Bistoni o, et al. diagnostic value of anti-mutated citrullinated
vimentin in comparison to anti-cyclic citrullinated peptide and anti-viral citrullinated
peptide 2 antibodies in rheumatoid arthritis: an italian multicentric study and review of
the literature. autoimmun rev 2012;11:815-20.
10. auger i, Charpin C, Balandraud n, et al. autoantibodies to Pad4 and Braf in rheumatoid
arthritis. autoimmun rev 2012;11:801-3.
11. somers k, geusens P, elewaut d, et al. novel autoantibody markers for early and
seronegative rheumatoid arthritis. j autoimmun 2011;36:33-46.
12. debaugnies f, servais g, Badot V, et al. anti-cyclic citrullinated peptide antibodies:
a comparison of different assays for the diagnosic of rheumatoid arthritis. scand j
rheumatol 2013;42:108-14.
13. shidara k, inoue e, Tanaka e, et al. Comparison of the second and third generation anti-
cyclic citrullinated peptide antibody assays in the diagnosis of japanese patients with
rheumatoid arthritis. rheumatol int 2011;31:617-22.
14. Taylor P, gartemann j, hsieh j, et al. a systematic review of serum biomarkers anti-
cyclic citrullinated peptide and rheumatoid factor as tests for rheumatoid arthritis.
autoimmune dis 2011; doi:10.4061/2011/815038.
15. kakumanu P, sobel es, narain s, et al. Citrulline dependence of anti-cyclic citrullinated
peptide antibodies in systemic lupus erythematosus as a marker of deforming/erosive
arthritis. j rheumatol 2009;36:2682-90.
16. Vannini a, Cheung k, fusconi m, et al. anti-cyclic citrullinated peptide positivity in
non-rheumatoid arthritis disease samples: citrulline-dependent or not? ann rheum dis
2007;66:511-16.
17. elkayam o, segal r, Bendayan d, et al. The anti-cyclic citrullinated peptide response in
tuberculosis patients is not citrulline-dependent and sensitive to treatment. arthritis res
Ther 2010;12:r12.
18. Visser k, goekoop-ruiterman yP, de Vries-Bouwstra jk, et al. a matrix risk model for
the prediction of rapid radiographic progression in patients with rheumatoid arthritis
receiving different dynamic treatment strategies : post hoc analyses from Best study.
ann rheum dis 2010;69:1333.
Tabel 1: detectietechnieken voor anti-CCp-antistoffen die in de handel te verkrijgen zijn.
Detectietechnieken voor anti-CCP-antistoffen
Commerciële kits
ELISa
axis-Shield-anti-CCp
Bio-rad kallestad anti-CCpII
Eurodiagnostica- ImmunoScan CCplus
®
Eurodiagnostica- EdiaTM anti-CCp
Euroimmun-anti-CCp
Inova-QuantaLite
®
CCp3
Inova-QuantaLite
®
CCp3.1 Igg/Iga
menarini-zenit CCp
fEIa
phadia-EliaTMCCp
Bio-rad Bioplex
®
2200 anti-CCp
abbott- axsym
®
anti-CCp
CLIa
abbott- architect
®
anti-CCp
menarini- zenit ra CCp
ECLIa
roche-Elecsys
®
anti-CCp
poCT
Eurodiagnostica-CCpoint
®