mor die zeer zelden voorkomt in de handen (minder dan
1% van de chondrosarcomen van het hele skelet) (19-21).
In bijna 80% van de gevallen gaat het om een primair
chondrosarcoom; in 20% van de gevallen is het chondro-
sarcoom te wijten aan een voorafbestaand letsel ziekte
van Ollier (22), syndroom van Maffucci (23) en in min-
der dan 1% van de gevallen ontstaat het chondrosarcoom
uit een solitair chondroom (19, 24).
Een chondrosarcoom van de handen wordt gewoonlijk
ont dekt rond de leeftijd van zeventig jaar. Meestal betreft
het een chondrosarcoom van de vingerkootjes (68%) en
vooral dan van het proximale vingerkootje, vaak tegen het
metacarpofalangeale gewricht (25).
Gewoonlijk is een zwelling het eerste symptoom. De patiënt
krijgt pijn zodra de cortex scheurt. Een snelle vergroting
bij een patiënt ouder dan veertig jaar moet de aandacht
van de arts trekken (25). Tabel 1 toont enkele klinische
elementen die kunnen helpen bij het onderscheiden van
een chondroom en een chondrosarcoom (Tabel 1).
Criteria van maligniteit bij standaardröntgenonderzoek
zijn: progressieve erosie van de cortex, periostreactie
Hoge leeftijd
Toename van de grootte
proximale vingerkootje
uitbreiding naar de epifyse
periosteale botaanmaak
uitbreiding in de weke delen
uitbreiding in de weke delen
vorm en kinetiek van de
(Tabel 2) (Figuur 13).
De histologische criteria van kwaadaardigheid zijn bekend,
maar desondanks is het soms moeilijk om bij histologisch
onderzoek een onderscheid te maken tussen een graad
1-chondrosarcoom en een chondroom (27-30). Een chon-
droom van de hand en de voet is celrijk en vertoont meer
kernatypieën dan een chondroom elders (20). Dat is voor-
al het geval bij enchondromatose en bij jonge mensen.
De diagnose wordt niet gesteld louter en alleen op grond
van een histologisch onderzoek, maar op een geheel van
klinische en radiologische aspecten en op de evolutie (31).
De behandeling is chirurgisch: segmentale amputatie. Zo
kan men de ziekte uitroeien en metastasering voorkomen,
vooral naar de longen toe. De prognose is goed. Maligne
tumoren van de hand staan bekend als lokaal maligne
tumoren (20).
extremiteiten. Vaak worden ze toevallig ontdekt of naar
aanleiding van een pathologische fractuur. Het enchon-
droom is veruit het frequentste letsel. Kraakbeenletsels
van de vingers zijn in de overgrote meerderheid van de
gevallen goedaardig, ondanks de soms verontrustende
histologische aspecten. Naast die letsels van de kraakbeen-
matrix kunnen er ook verkalkte letsels (apatiet, jicht...)
verschijnen.