OrthO-rheumatO | VOL 12 | Nr 2 | 2014
3
Woord vooraf
ORTHO-RHEUMATO
Tweemaandelijks
6 nummers per jaar
(speciale uitgaven inbegrepen)
ortho-rheumato
is een tijdschrift
voor reumatologen,
orthopeden, internisten,
fysisch-geneeskundigen
en sportartsen
oPlage
2.800 exemplaren
hoofdredaCTeur
alex Van nieuwenhove
redaCTie
erik Briers
Pierre-emmanuel dumortier
CoördinaTie
ruth Vannieuwenborg
ProduCTie
Pierre-yves derkenne
PuBliCiTeiT
france neven
Cécile rysman
leslie selvais
sales manager
Catherine motte
sales@rmnet.be
mediCal direCTor
dominique-jean Bouilliez
VeranTwoordelijke uiTgeVer
Vincent leclercq
jaarlijks aBonnemenT
100
alle rechten voorbehouden,
inclusief vertalingen, zelfs gedeeltelijk.
Verschijnt eveneens in het frans.
CoPyrighT
reflexion medical network
Varenslaan 6
1950 kraainem
Tel 02/785.07.20
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: ADENURIC 80 & 120 mg filmomhulde tabletten. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMEN-
STELLING: 80 mg: elke tablet bevat 80 mg febuxostat. Hulpstoffen met bekend effect: elke tablet bevat 76,50 mg lactose (als mono-
hydraat).
120 mg: elke tablet bevat 120 mg febuxostat. Hulpstoffen met bekend effect: elke tablet bevat 114,75 mg lactose (als mo-
nohydraat). Voor een volledige lijst van de hulpstoffen, zie rubriek 6.1 van de SKP.
FARMACEUTISCHE VORM: Filmomhulde tablet.
THERAPEUTISCHE INDICATIES: Behandeling van chronische hyperurikemie bij aandoeningen waarbij uraatafzetting al is opgetreden
(inclusief een ziektegeschiedenis met, of aanwezigheid van, jichtknobbels en/of jicht). ADENURIC is geïndiceerd bij volwassenen.
DO-
SERING EN WIJZE VAN TOEDIENING: Dosering: De aanbevolen orale dosis ADENURIC is eenmaal daags 80 mg, welke met of zonder
voedsel kan worden ingenomen. Als de urinezuurwaarde in serum na 2 tot 4 weken > 6 mg/dL (357 µmol/L) is, kan toediening van
eenmaal daags ADENURIC 120 mg worden overwogen. ADENURIC werkt snel genoeg om na twee weken opnieuw testen van de uri-
nezuurwaarde in serum mogelijk te maken. Het therapeutische doel is de urinezuurwaarde in serum te verlagen naar en te handhaven
op minder dan 6 mg/dL (357 mol/L). Het verdient aanbeveling gedurende minimaal zes maanden een profylactische behandeling
tegen jichtaanvallen te geven. Ouderen: Bij ouderen is een aanpassing van de dosering niet noodzakelijk. Nierfunctiestoornis: Bij pa-
tiënten met een ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring <30 ml/min) zijn de werkzaamheid en veiligheid niet volledig geëvalueerd
(zie rubriek 5.2 van de SKP). Een aanpassing van de dosis is niet nodig bij patiënten met een lichte of matig ernstige nierfunctiestoornis. Leverfunctiestoornis: Bij patiënten met een ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pugh-
klasse C) zijn de veiligheid en werkzaamheid van febuxostat niet onderzocht. De aanbevolen dosering bij patiënten met een lichte leverfunctiestoornis is 80 mg. Over gebruik bij patiënten met een matig ernstige leverfunc-
tiestoornis is slechts beperkt informatie beschikbaar. Pediatrische patiënten: De veiligheid en werkzaamheid van ADENURIC bij kinderen onder de 18 jaar is niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar. Wijze van
toediening: Oraal gebruik. ADENURIC dient via de mond te worden ingenomen en kan met of zonder voedsel worden ingenomen. CONTRA-INDICATIES: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van
de in SKP, rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen (zie ook rubriek 4.8 van de SKP).
BIJWERKINGEN: Samenvatting van het veiligheidsprofiel: De vaakst gemelde bijwerkingen in klinisch onderzoek (4.072 personen, behan-
deld met ten minste een dosis van 10 mg tot 300 mg) en postmarketingervaring zijn jichtaanvallen, leverfunctiestoornissen, diarree, nausea, hoofdpijn, rash en oedemen. Deze bijwerkingen waren meestal licht tot matig
ernstig. Zeldzame ernstige overgevoeligheidsreacties op febuxostat, waarvan sommige geassocieerd werden met systemische symptomen, kwamen voor in de postmarketingervaring.
Tabel met bijwerkingen (zie tabel
1 in SKP): Hieronder worden de vaak ( 1/100 tot < 1/10), soms ( 1/1000 tot < 1/100) en zelden ( 1/10.000 tot < 1/1000) voorkomende bijwerkingen vermeld die optraden bij patiënten die werden behandeld met
febuxostat (tabel zie SKP). Binnen iedere frequentiegroep zijn de bijwerkingen gerangschikt naar afnemende ernst.
Bijwerkingen in gecombineerde fase 3-, langetermijnextensiestudies en postmarketingervaring:
Bloed en lymfestelselaandoeningen: Zelden: Pancytopenie, trombocytopenie. Immuunsysteemaandoeningen: Zelden: Anafylactische reactie*, overgevoeligheid voor het geneesmiddel*. Endocriene aandoeningen: Soms:
Verhoging van het thyroïdstimulerend hormoon in het bloed. Oogaandoeningen: Zelden: Wazig zicht. Voedings- en stofwisselingsstoornissen: Vaak**: Jichtaanvallen. Soms: Diabetes mellitus, hyperlipidemie, verminderde
eetlust, gewichtstoename. Zelden: Gewichtsafname, toegenomen eetlust, anorexie. Psychische stoornissen: Soms: Verminderd libido, slapeloosheid. Zelden: Nervositeit. Zenuwstelselaandoeningen: Vaak: Hoofdpijn. Soms:
Duizeligheid, paresthesie, hemiparese, slaperigheid, veranderde smaakgewaarwordingen, hypo-esthesie, hyposmie. Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen: Zelden: Tinnitus. Hartaandoeningen: Soms: Boezemfibrilleren,
palpitaties, afwijkend ecg. Bloedvataandoeningen: Soms: Hypertensie, roodheid in het gezicht, opvliegers. Ademhalingsstelsel-aandoeningen: Soms: Dyspneu, bronchitis, infecties van de bovenste luchtwegen, hoesten.
Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: Diarree**, misselijkheid. Soms: Buikpijn, abdominale distensie, gastro-oesofageale refluxziekte, braken, droge mond, dyspepsie, obstipatie, frequente stoelgang, flatulentie, maag-
darmklachten. Zelden: Pancreatitis, mondzweren. Lever- en galaandoeningen: Vaak: Leverfunctieafwijkingen**. Soms: Cholelithiase. Zelden: Hepatitis, geelzucht*. Huid- en onderhuidaandoeningen: Vaak: Huiduitslag
(waaronder verscheidene types van huiduitslag die minder frequent voorkomen, zie onder). Soms: Dermatitis, urticaria, pruritus, huidverkleuring, huidlaesie, petechie, maculaire huiduitslag, maculopapulaire huiduitslag,
papulaire huiduitslag. Zelden: Toxische epidermale necrolyse, stevens-johnson-syndroom*, angio-oedeem*, geneesmiddelgerelateerde eosinofilie en systemische symptomen*, veralgemeende huiduitslag (ernstig)*, ery-
theem, exfoliatieve huiduitslag, folliculaire huiduitslag, vesiculaire huiduitslag, pustulaire huiduitslag, jeukende huiduitslag*, erythemateuze huiduitslag, morbiliforme huiduitslag, alopecie, hyperhidrosis. Skeletspierstelsel-
en bindweefselaandoeningen: Soms: Artralgie, artritis, myalgie, skeletspierstelselpijn, spierzwakte, spierkrampen, spierspanning, bursitis. Zelden: Rhabdomyolyse, stramme gewrichten, skeletspierstramheid. Nier- en uri-
newegaandoeningen: Soms: Nierfalen, nefrolithiase, hematurie, pollakisurie, proteïnurie. Zelden: Tubulo-interstitiële nefritis*, mictiedrang. Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen: Soms: Erectiele disfunctie. Algemene
aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Vaak: Oedeem. Soms: Vermoeidheid, pijn op de borst, ongemak op de borst. Zelden: Dorst. Onderzoeken: Soms: Stijging van de amylasewaarde in bloed, daling van de
trombocytentelling, daling van het aantal witte bloedcellen, daling van het aantal lymfocyten, stijging van de creatinewaarde in het bloed, stijging van de creatininewaarde in bloed, daling van de hemoglobinewaarde, stijging
van de ureumwaarde in bloed, stijging van de triglyceridenwaarde in het bloed, stijging van het bloedcholesterol, daling van de hematocrietwaarde, stijging van de lactaathydrogenasewaarde in het bloed, stijging van de
kaliumwaarde in bloed. Zelden: Stijging van de bloedglucosewaarde, verlenging van de geactiveerde partiële tromboplastinetijd, daling van de rodebloedceltelling, stijging van de alkalinefosfatasewaarde in het bloed. *
Bijwerkingen komende uit postmarketingervaring. ** Behandelingsgerelateerde niet-infectieuze diarree en afwijkende leverfunctietests in de gecombineerde fase 3-onderzoeken kwamen frequenter voor bij patiënten die
gelijktijdig werden behandeld met colchicine. *** Zie rubriek 5.1 van de SKP voor de incidentie van jichtaanvallen in de individuele fase 3 gerandomiseerde, gecontroleerde onderzoeken.
Beschrijving van geselecteerde
bijwerkingen: Zeldzame ernstige overgevoeligheidsreacties op febuxostat, inclusief stevens-johnson-syndroom, toxische epidermale necrolyse en anafylactische reactie/shock, traden op in de postmarketingervaring.
Stevens-johnson-syndroom en toxische epidermale necrolyse worden gekenmerkt door progressieve huiduitslag geassocieerd met blaren of slijmvliesletsels en oogirritatie. Overgevoeligheidsreacties op febuxostat kunnen
geassocieerd zijn met de volgende symptomen: huidreacties gekenmerkt door een geïnfiltreerde maculopapulaire eruptie, gegeneraliseerde of exfoliatieve huiduitslag, maar ook huidlaesies, oedeem van het gezicht, koorts,
hematologische afwijkingen zoals trombocytopenie en eosinofilie, en aantasting van één of meerdere organen (lever en nieren inclusief tubulo-interstitiële nefritis) (zie rubriek 4.4 van de SKP). Jichtaanvallen werden vaak
waargenomen kort na het begin van de behandeling en tijdens de eerste maanden. Daarna neemt de frequentie van jichtaanvallen op tijdsafhankelijke wijze af. Profylaxe van jichtaanvallen wordt aanbevolen (zie SKP ru-
brieken 4.2 en 4.4).
Melding van vermoedelijke bijwerkingen. Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en ri-
sico's van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden in België via het Federaal agentschap voor geneesmiddelen
en gezondheidsproducten, Afdeling Vigilantie, EUROSTATION II, Victor Hortaplein, 40/40, B-1060 Brussel, Website: www.fagg.be, e-mail: adversedrugreactions@fagg-afmps.be en in Luxemburg via "Direction de la Santé
Division de la Pharmacie et des médicaments, Villa Louvigny Allée Marconi, L-2120 Luxembourg", Internetsite: http://www.ms.public.lu/fr/activites/pharmacie-medicament/index.html.
AF-
LEVERINGSWIJZE: Geneesmiddel op medisch voorschrift. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Menarini International Operations Luxembourg S.A. 1, avenue de
la gare, L-1611, Luxemburg.
NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: 80 mg: EU/1/08/447/001, EU/1/08/447/002, EU/1/08/447/005, EU/1/08/447/006,
EU/1/08/447/007, EU/1/08/447/008.
120 mg: EU/1/08/447/003, EU/1/08/447/004, EU/1/08/447/009, EU/1/08/447/010, EU/1/08/447/011, EU/1/08/447/012. DATUM VAN EERSTE VERLE-
NING VAN DE VERGUNNING/HERNIEUWING VAN DE VERGUNNING: Datum van eerste verlening van de vergunning: 21 april 2008. Datum van laatste hernieuwing: 20 december 2012. DATUM
VAN HERZIENING VAN DE TEKST: 03/2014. Gedetailleerde informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees Geneesmiddelenbureau (http://www.ema.europa.eu).
Dit is een verkorte versie van de SKP. Niet alle rubrieken werden volledig in de tekst opgenomen. Voor volledige informatie zie SKP.
®
Publieksprijs
()
Remgeld
()
ADENURIC 80 mg 28 tabl.
35,93
9,46
ADENURIC 80 mg 84 tabl.
93,66
14,70
ADENURIC 120 mg 28 tabl.
35,93
9,46
ADENURIC 120 mg 84 tabl.
93,66
14,70
Adenuric is a trademark of Teijin Limited, Tokyo, Japan
ADE-031 /14-04-2014
169542-MENARINI-ADENURIC-ADV-NL.indd 1
17/04/14 10:22
OR0906N
Botdensitometrie:
opleiding en kwaliteitscontrole
op 14 en 15 maart 2014 werd in de faculty Club te Leuven de eerste cursus "Osteoporosis: Essentials of
Densitometry, diagnosis and management" georganiseerd door de Belgian Bone Club in samenwerking
met de International Osteoporosis Foundation (Iof) en de International Society for Clinical Densito
metry (ISCd). Het doelpubliek waren artsen en paramedische medewerkers die botdensitometrie (dXa)
uitvoeren. Het internationale karakter bleek uit de deelname van collega's uit Singapore, denemarken,
Turkije en Luxemburg. van de 80 cursisten waren er ook een 10-tal participanten afkomstig uit de farma-
ceutische industrie.
de Faculty van de cursus werd gevormd door de bestuursleden van de Belgian Bone Club
(
www.bbcbonehealth.org
). Het 13 uur durende programma van deze `osteoporose en densitometrie'
cursus werd na een eerste gemeenschappelijk sessie opgesplitst in één specifieke cursus voor de
artsen en één voor de botdensitometrieoperatoren. Hiervoor kon gerekend worden op de inzet van vele
lesgevers uit de verschillende universitaire en perifere dXa-centra.
Het eerste gemeenschappelijke deel van de cursus bestond uit een algemeen overzicht van osteo-
porose, de botmetingstechnieken en de technischere achtergrond van fysica, radioprotectie en kwa-
liteitscontrole.
In de parallelle sessies voor de artsen werd de klemtoon gelegd op de klinische evaluatie en de in-
tegratie van botdensitometrie, naast de klinische evaluatie van de risicofactoren voor de inschatting
van het fractuurrisico. de behandelingsaspecten en monitoring hiervan werden uitvoerig gedoceerd en
getoetst via casusbesprekingen. Ten slotte werden de principes van het dXa-rapport op een rij gezet.
In de parallelle sessies voor de dXa-operatoren werd uiteraard de meeste aandacht geschonken aan
de technische en praktische aspecten van dXa: kwaliteitscontrole, taken van de operatoren, posi-
tionering, scannen en analyseren volgens gestandaardiseerde protocols. de praktische voorbeelden
en een opsomming van frequent gemaakte fouten waren zeer leerrijk. Er werd een volledig uur gespen-
deerd aan een grondige uitleg van de dXa-wervelmorfometrie, een absolute toegevoegde waarde voor
botdensitometrie. Ten slotte werd er een globaal overzicht gegeven van de integrale benadering en
aanpak van de osteoporosepatiënt.
Waarom deze cursus aanbevelen?
In schril contrast tot het grote aantal botdensitometrieapparaten in België, is de kwaliteit van de ver-
richte onderzoeken ondermaats.
de indicaties (en de terugbetalingscriteria) voor de dXa-onderzoeken zijn onvoldoende bekend. Bij-
gevolg worden er nog steeds vele onderzoeken verricht zonder dat ze een meerwaarde opleveren en
boven dien wordt het onderzoek niet uitgevoerd bij patiënten, die na correcte uitwerking op een kosten-
efficiënte manier behoed kunnen worden tegen botfracturen en achteruitgang van hun levenskwaliteit.
de rapportering van het onderzoeksresultaat is ondermaats, aangezien de vereiste kennis voor een
algemene patiëntbeoordeling onvoldoende is. de technische kwaliteitsaspecten zijn zeker voor ver-
betering vatbaar in België, zowel door de invoering van kwaliteitscontroleprogramma's als door betere
opleidingen voor de dXa-operatoren.
om deze euvels te verhelpen vormt de Osteoporosis: Essentials of Densitometry, Diagnosis and Mana
gement-cursus een uitstekende standaard die voor herhaling vatbaar is. Na de cursus kan de deel-
nemer een gepersonaliseerde kennisproef afleggen via een webapplicatie. Bij een geslaagde proef
(70%) wordt er een internationaal Iof/ISCd-certificaat afgeleverd.
Het volledige programma is terug te vinden op
www.bbcbonehealth.org
en ook volgende cursussen
zullen hierop aangekondigd worden in de komende jaren.
Stefan Goemaere
eenheid voor osteoporose en metabole botziekten, uZ Gent
Board Belgian Bone Club