background image
flullar>nda insanlar daha az hareket ederler, mümkünse gölge veya daha se-
rin yerlerde olmay> tercih ederler. Vücut >s>s>n>n azalmas> ise titreme ile kas-
larda >s> üretiminin art>fl> ve davran>flsal adaptasyonlarla (üzerine bir fleyler
giymek veya daha s>cak ortamlar aramak) karfl>lanmaya çal>fl>l>r. Vücut s>cak-
l>¤>ndaki de¤ifliklikler hipotalamustaki s>cakl>k ayar>n>n de¤iflmifl oldu¤unu,
>s> kayb>n>n azald>¤>n>, solunum sisteminin yeterli olmad>¤>n> veya bu etken-
lerin birlikte çal>flt>klar>n> gösterir.
Her bir vizitte hastan>n vücut s>cakl>¤>n> kaydetmek gerekir. Böylelikle
hastan>n bafllang>çtaki vücut s>cakl>¤> kaydedilmifl olur ve daha sonra mey-
dana gelecek artma ve azalmalar için karfl>laflt>rma imkan> elde ederiz. Klinik
termometrelerde birim Celsius veya Fahrenheit'tir. Karfl>laflt>rma yapmak
için 35°C'nin 95°F, 37°C'nin 98.6 °F ve 40°C'nin 104°F oldu¤unu hat>rda
tutmak yeterli olabilir.
Normal Atefl De¤erleri
Ateflte günlük de¤ifliklikler.
Gündüz çal>flanlarda, yani gece uyuyanlarda vü-
cut atefli gece yar>s> 03.00--04.00 civar>nda en düflük düzeye iner. Ard>ndan
yavafl yavafl yükselerek akflam 20.00 ile 22.00 aras>nda en yüksek düzeye eri-
flir. Bu durum gece vardiyas>nda çal>flanlarda tam tersidir. Gündüz paternin-
den gece paternine geçifl günlerce sürebilir.
Vücudun farkl> bölgelerindeki atefl de¤erleri.
S>cakl>¤> meydana getiren hücre
içindeki kimyasal reaksiyonlard>r. Bu sebeple s>cakl>k karaci¤er içinde en
fazla, ciltte ise en azd>r. Günlük uygulamalarda vücut s>cakl>¤> aksilladan,
rektumdan, a¤>zdan, kulaktan ve kas>ktan ölçülür. Bu bölgelerde s>cakl>klar
birbirinin ayn> de¤ildir. Rektal atefl, oral veya kas>ktaki ateflten yaklafl>k
0.3°C (0.6°F) daha yüksek, aksiler s>cakl>k ise oral ateflten yaklafl>k 0.5°C
(1.0°F) daha düflüktür.
Normal vücut s>cakl>¤>.
Vücudun iç s>cakl>¤> her bireyde dar s>n>rlar içinde tu-
tulur: ±0.6°C (1.0°F). Ancak de¤iflik kiflilerde normal s>cakl>k de¤erinin 36.0
ile 37.5°C (96.5 ile 99.5°F) aras>nda de¤iflti¤i gösterilmifltir. Herhangi bir ki-
flinin normal vücut s>cakl>¤>n>n ne oldu¤unu önceden bilmeye olanak yok-
tur. Bu sebeple her hastan>n vücut s>cakl>¤>n> daha bafllang>çta ölçüp kaydet-
mek gerekir. Normal vücut s>cakl>¤> bilinmeyen bir flah>sta oral 37.5°C'nin
ve rektal 38.0°C'nin üzerini atefl yükselmesi olarak kabul etmek, pratikte
kullan>fll> bir metottur. Ateflin alt s>n>r>n> saptamak çok daha zordur. Oral
atefl uyku s>ras>nda muhtemelen 35.0°C'ye kadar düflmektedir.
Atefl Yükselmesi
Ateflin yükselmesinin bafll>ca iki sebebi vard>r: Ya fazla >s> üretiliyordur, ya
da >s> kaybedilemiyordur.
Her iki mekanizma da hem fizyolojik, hem de pa-
tolojik koflullarda ortaya ç>kabilir. Vücut s>cakl>¤>n>n fizyolojik olarak art>fl>
hipotalamusta ayarland>¤> noktan>n yükselmesi sebebiyledir ve bu durum
atefl olarak adland>r>l>r. Vücut s>cakl>¤>n>n patolojik olarak art>fl>na hiperter-
mi ad> verilir. Hipertermi kontrolsüz >s> üretiminden ve/veya çevre ile >s> al>fl-
veriflinin bozulmas>ndan dolay>d>r.
Doku nekrozunun, infeksiyonun, iltihab>n ve baz> tümörlerin tetiklemesiyle en-
dojen pirojenlerin (özellikle IL-1'in) salg>lanmas> hipotalamustaki s>cakl>k aya-
r>n> daha yüksek bir seviyeye getirebilir ve vücut s>cakl>¤>n>n art>fl>na yol açar.
ANA BULGU
Atefl--Vücut S>cakl>¤>n>n Fizyolojik Olarak Yükselmesi
52
Bölüm 4: Vital Bulgular, Antropometrik Veriler ve A¤r>