background image
29
l
Neuron
·
Vol 19
·
Nr 1
·
2014
hebben. Zo vertonen parkinsonpatiënten
die met DBS worden behandeld, een
verbetering van de on-off-fenomenen
(4). Dat concept van `activiteitsafhanke-
lijke' stimulering werd aangetoond bij
knaagdieren, met een versterking van de
functionele connectiviteit, onder meer
voor controle van de on-off-effecten in
een parkinsonmodel. Volgens Nudo ver-
snelt een processor die de motorische
cortex stimuleert via sensitieve afferente
banen, het motorische herstel en de
functionele connectiviteit. Hij gaat daar-
bij uit van de hypothese dat de moto-
rische activiteit gebaseerd is op een
goede sensorimotorische coördinatie. In
dat verband is dystonie een frappant
voorbeeld.
Shawn Clarke besprak vervolgens zijn
ervaring met revalidatie bij halfzijdige
verwaarlozing (neglect). Hij zei dat de the-
rapeutische interventie zou moeten wor-
den aangepast aan de aard van het func-
tionele deficit. Bij een visueel deficit kan
men resultaten boeken met aangepaste pris-
ma's (significante effecten in enkele we-
ken tijd). Bij een auditief deficit kan men
stimuleren met geluiden met kwalitatieve
modaliteiten van herkenning of lokalisa-
tie, naargelang de noodzaak (5).
Stefano Cappa (Ospedale San Raffaele,
Milaan) gaf een overzicht van de ver-
schillende studies die het nut hebben
aangetoond van revalidatie bij patiën-
ten met afasie, waarbij logopedische
technieken worden gecombineerd en
voorafgegaan door transcraniale magne-
tische stimulering (6-7). Kwattel (Amster-
dam) tot slot besprak zijn ervaring met
intensieve motorische revalidatie door
taken die gericht zijn op een specifiek
doel. In die context heeft hij vastgesteld
dat de benen sneller recupereren dan de
armen (gemiddeld 4 weken tegenover
10 weken voor de armen). Eerst moeten
de tekorten goed worden omschreven en
dan pas kan men intensief starten met
specifieke oefeningen (8).
Men zou die sessie kunnen samenvatten
met het volgende leitmotiv, dat alle spre-
kers op hun manier hebben gevolgd:
"More focused will be more functional".
De resultaten zullen dus minder goed
zijn met een te algemene revalidatie.
What happens when the brain
recovers?
Neuroplasticiteit betreft gezonde neuro-
nen, eventueel in een pathologische
context van compensatie voor neuronen
die verloren zijn gegaan. Regeneratie
daarentegen, een proces dat bekend is
geworden met de werken van Santiago
Ramon y Cajal, een Spaanse histoloog
(1852-1934), betreft beschadigde neuro-
nen. Selzer (Philadelphia) zei dat rege-
neratie van beschadigde axonen andere
biologische mechanismen omvat dan de
groei in het embryonale stadium. De
embryonale groei wordt geleid door spe-
cifieke signalen en wordt gemedieerd
door actine-myosinemoleculen. De re-
generatie verschilt ook naargelang het
type neuron en wordt beïnvloed door
farmacologische factoren, maar ook en
vooral door extra- en intracellulaire fac-
toren zoals myelinecomponenten en
littekenweefsels. Zo remmen chondroï-
tinesulfaatproteoglycanen het herstel
van de axonen. Aan de hand van studies
op het ruggenmerg van lampreien heeft
Selzer aangetoond dat het enzym cas-
pase-8 wordt geactiveerd binnen de
eerste 2 uur na de experimentele bescha-
diging van axonen en dat dat een retro-
graad effect heeft tot in het cellichaam.
Zo heeft hij kunnen aantonen dat som-
mige endogene eiwitten dat caspase ac-
tiveren, terwijl andere het afremmen. De
balans tussen beide hangt af van de ge-
netische expressie en die varieert naar-
gelang van de min of meer actieve alle-
len. Uiteindelijk krijgt men dan trage en
snelle regeneratoren. Regeneratie door
knopvorming van de vertakkingen zou
echter enkel mogelijk zijn als het axon
niet volledig onderbroken is.
Figuur 4: Tussen de exposanten en de posters, het buffet en de tafels voor een staande
lunch: alles werd gedaan om de contacten tussen de congresbezoekers te bevorderen.
"More focused will be more
functional". De resultaten
zullen dus minder goed zijn
met een te algemene
revalidatie.