background image
39
l
Neuron
·
Vol 19
·
Nr 1
·
2014
kenisvolle participatie vereist van hulp-
verleners voornamelijk een faciliterende
attitude (1, 15).
Het creëren van voorwaarden
voor patiëntenparticipatie
Naast de faciliterende attitude van hulp-
verleners spelen een aantal voorwaarden
een belangrijke rol om tot betekenisvolle
patiëntenparticipatie te komen.
Volwaardige participatie is gebaseerd op
patiëntenbetrokkenheid tijdens de voor-
bereiding, planning, uitvoering en evalu-
atie van de interventie. Daarbij zijn een
aantal zaken van belang. Zo is o.a. ge-
lijkwaardigheid qua inbreng, betaling en
erkenning cruciaal (5). Het anticiperen
op barrières en manieren zoeken om
deze te overbruggen bepaalt mee het
succes van het participeren. Financiële
beperkingen of beperkingen op het vlak
van fysieke of mentale gezondheid, be-
tekenen een belasting waarover met pa-
tiënten gesproken wordt. Ook transpa-
rantie over de manier van werken en de
representativiteit van de participerende
patiënten zijn belangrijk (5, 16).
Het omvatten van ervaringsdeskun-
digheid in de organisatie gaat gepaard
met een verandering in de organisatie-
cultuur. Dergelijke verandering vraagt
tijd en respect voor de eigenheid van de
ervaringsdeskundigen, de hulpverleners
en de organisatie (17, 18). Als aan de
voorwaarden voor participatie voldaan
is, worden patiënten gemotiveerd tot ac-
tieve betrokkenheid (1, 19). Ze willen
iets betekenen, iets kunnen teruggeven.
Dit heeft een heilzame werking en helpt
hen om hun eigen problematiek te han-
teren (9). Het empowert de patiënt bij
het ontwikkelen van vaardigheden die
van betekenis zijn voor het omgaan met
zijn of haar aandoening.
Concrete opbouw van een
transmuraal traject ervarings-
en hersteldeskundigheid in het
hoger onderwijs en de
geestelijke gezondheidszorg
Sinds 2006 wordt er gewerkt aan de con-
cretisering van het transmuraal traject
ervarings- en hersteldeskundigheid. Er
werden verschillende interventies uitge-
werkt, geïmplementeerd en geëvalueerd.
Het engagement, de openheid en de ge-
drevenheid binnen de participerende or-
ganisaties was groot. De ruimte voor cre-
atief en innovatief denken heeft geleid
tot onderstaande interventies.
Methodologie
In dit deel wordt de gebruikte methodo-
logie voor het opzetten, uitwerken en
evalueren van de interventies schema-
tisch weergegeven (Figuur 1). Meer de-
tails over de specifieke methodologie
zijn terug te vinden in de publicaties van
de opgegeven auteurs.
Patiëntenparticipatie bij
stagefeedback aan studenten
In de gangbare klinische en onderwijs-
kundige praktijk is het niet gebruikelijk
om patiënten te betrekken bij stagefeed-
back. De doelstelling van deze interven-
tie is om op een actieve en formele ma-
nier patiënten met een psychiatrische
problematiek te betrekken bij de stage-
feedback aan studenten psychiatrische
verpleegkunde.
In een eerste fase werd een praktijkmo-
del ontwikkeld dat toelaat feedback van
patiënten op een ethisch verantwoorde
manier tot stand te brengen. Het model
werd ingevoerd en uit de resultaten
kwam onder andere naar voren dat
patiënten hun taak op het vlak van
feedback met een grote verantwoor-
delijkheidszin opnemen. Voor verpleeg-
kundigen en stagebegeleiders was dit
een verrassende vaststelling. Wat patiënten
aangeven, vervolledigt of nuanceert
bovendien de kijk van de verpleegkundige
op de student en op de patiënt. Het zorgt
ervoor dat verpleegkundigen met andere
ogen naar hun praktijkvoering kijken en
Voorbereidingsfase:
exploratieve
literatuurstudie
(pubmed, cinahl,
web of science),
in kaart brengen van
good practices.
Ontwerpfase:
uitwerken van de
concrete
interventies.
Toetsingsfase:
kritische toetsing
bij internationale
inhoudsdeskundigen,
ervaringsdeskundigen
en leden van de
multidisciplinair
samengestelde
stuurgroep.
Afwerkingsfase:
ver jning van
het ontwerp.
Implementatiefase:
selectie van
patiënten,
realiseren van
procesvoorwaarden,
informeren van alle
betrokkenen, borgen
van modelgetrouwheid.
Onderzoeks-en
evaluatiefase:
kwalitatief onderzoek
gebaseerd op de
principes van
grounded theory
of fenomenologie.
Figuur 1: Globale methodologie.