background image
40
l
Neuron
·
Vol 19
·
Nr 1
·
2014
dat ze meer zicht krijgen op de kwalitei-
ten van de patiënt. Studenten ervaren de
concrete en directe feedback van patiën-
ten als een waardevolle aanvulling op de
beoordeling van verpleegkundigen en
stagebegeleid(st)ers. Het openlijk be-
spreekbaar maken van het leerproces
met de betrokken patiënten in aanwezig-
heid van een coachende verpleegkundi-
ge draagt ertoe bij dat studenten zich
beter kunnen afstemmen op de patiën-
ten. De studenten worden uitgedaagd
om te reflecteren over hoe ze in relatie
staan met patiënten.
Patiënten geven aan dat ze het gevoel
hebben een stem te krijgen doordat ze
hun bemerkingen over het handelen van
de studenten kunnen geven. Ze voelen
zich beluisterd en ze krijgen de kans te
zeggen wat ze zelf belangrijk vinden.
Hun belevings- en ervaringswereld komt
meer op de voorgrond. Indirect draagt
deze interventie bij tot het ervaren van
meer gelijkwaardigheid in de relatie met
verpleegkundigen (11).
De oprichting van twee
groepen binnen een netwerk
Uit bovenstaande resultaten blijkt dat
het betrekken van de patiënten bij de op-
leiding van toekomstige hulpverleners
een meerwaarde vormt. Om deze reden
werd er nagedacht over manieren waar-
op een volwaardig en duurzaam partner-
schap (met een structuur die ervarings-
deskundigheid representeert) tussen een
school en een zorginstelling gerealiseerd
kan worden. Het gaat hier om een open
netwerk, waarin praktijkveld, onderwijs
en patiënten elkaar ontmoeten, met el-
kaar in dialoog gaan en kennis in de
brede zin van het woord (intuïtieve ken-
nis, ervaringskennis, praktijkkennis, aca-
demische kennis) uitwisselen. In de vol-
gende paragraaf wordt beschreven hoe
dit netwerk vorm kreeg.
Binnen een psychiatrisch ziekenhuis
werden twee groepen opgericht waarbij
de focus op ervaringsdeskundigheid
centraal staat. Een eerste groep is de
BOE-groep, een acroniem dat staat voor
`Bewust Ontdekken van je eigen Erva-
ringsdeskundigheid'. Deze groep richt
zich tot volwassenen binnen het zieken-
huis en is naar buiten georiënteerd. De
mensen die deel uitmaken van deze
groep zijn uitsluitend ex-patiënten, die
een intensief nazorgprogramma hebben
afgewerkt. Een tweede groep is de P4P-
groep wat verwijst naar Peer For Peer.
Deze groep richt zich op jongeren en
jongvolwassenen. Zij blijken immers erg
peer-gevoelig te zijn. De groep bestaat
zowel uit ex-patiënten, als uit patiënten
in de ontslagfase en beoogt vooral om
binnen het ziekenhuis persoonlijke
kracht inzetbaar te maken ten behoeve
van andere jongeren.
Het belangrijkste criterium om deel uit te
maken van de groepen is de motivatie en
het engagement om eigen ervaringsken-
nis over te dragen naar anderen. Aan de
hand van de folders en na interdiscipli-
nair overleg werden potentiële deelne-
mers geïnformeerd over het project en
uitgenodigd voor de groepsbijeenkom-
sten. Deze bijeenkomsten vinden twee-
maandelijks plaats bij de BOE-groep en
tweewekelijks bij de P4P-groep. Beide
groepen tellen momenteel zes patiënten.
De bijeenkomsten verlopen op een
open, ondersteunende manier zodat ie-
der kan spreken over de zaken die voor
hem of haar van belang zijn. Het is een
samen zoeken naar en ontdekken van de
kracht van het brengen van het eigen
herstelverhaal en de meerwaarde ervan
voor toekomstige hulpverleners en pa-
tiënten. Er wordt stilgestaan bij hoe ieder
op een persoonlijke en unieke wijze de
eigen ervaringsdeskundigheid kan inzet-
ten. De voorwaarden en belemmeringen
om betekenisvol te participeren worden
zorgvuldig overlopen.
De begeleiders die de groepen coachen
zijn verpleegkundigen die vertrouwd
zijn met de herstelgerichte visie. Om
modelgetrouwheid te garanderen tijdens
de coaching van beide groepen, worden
geregeld intervisiemomenten gehouden.
Op middellange termijn is het de bedoe-
ling om beide groepen meer zelfsturend
te laten worden.
Beide groepen staan in nauw contact
met actoren uit het psychiatrisch
ziekenhuis en de hogeschool. Door de
medewerking van deze groepen wordt
ervarings- en hersteldeskundigheid inge-
bracht in opleiding en onderwijs. Voor
lessen in psychiatrische verpleegkunde
en voor sociale vaardigheidstraining
wordt er aan `co-teaching' gedaan. Er
wordt geparticipeerd in stagerapporte-
ring en er wordt een inleefweek geor-
ganiseerd met als naam `Anders' voor
de eerstejaarsstudenten verpleegkunde.
Ook in het psychiatrisch ziekenhuis
situeert de inbreng van ervarings- en her-
steldeskundigheid zich op meerdere
domeinen. Er wordt meegewerkt aan
opendeurdagen. Daarnaast vinden er
focusgesprekken in dialoog met de
directie plaats en worden er voorberei-
dende gesprekken ingelast over de even-
tuele implementatie van een ervarings-
werker op de ontwenningsafdeling.
De actieve inbreng van ervaringsdes-
kundigen in de genoemde initiatieven
wordt door alle betrokkenen als bijzon-
"Het organiseren van een geestelijke gezondheidszorg in de
samenleving impliceert dat zorgverleners zich in sterk
variërende contexten kunnen afstemmen op de leefwereld van
de patiënt. Het tot stand brengen van een duurzame zorgrelatie
is hierbij van cruciaal belang."