background image
29 maart 2012
|
Medi-Sfeer 390
| 15
15
MS7045N
spoedgeVAllen
Handleiding bij flauwvallen
Risicostratificatie
syncope
Johan De Neve
Syncope komt frequent voor. Meestal gaat het om een vrij onschuldige reflexsyncope of orthostatische hypotensie,
soms ligt een hartritmestoornis aan de basis. Het is belangrijk levensbedreigende syncopes te onderscheiden
van goedaardige situaties. Risicostratificatie en gerichte doorverwijzing door de huisarts kan er toe bijdragen dat
minder patiënten met syncope op spoedgevallen terechtkomen, waar weinig tijd is voor uitgebreide begeleiding.
Medi-Seer sprak met dr. Jan Verwerft, cardioloog in het hartcentrum van Hasselt.
Dr. Verwerft werkt sinds 2006 als cardioloog in het Hasseltse hartcen-
trum. Na zijn opleiding bekwaamde hij zich verder in hartfalen in het
thoraxcentrum van Rotterdam. Het idee van de klinische paden ontstond
omdat patiënten met syncope vaak op spoedgevallen terechtkwamen en
soms nodeloze onderzoeken moesten ondergaan. Nadat levensgevaar-
lijke aandoeningen werden uitgesloten en de mensen gerustgesteld,
werden ze vaak met veel vragen naar huis gestuurd. Daarom werd
een risicostratificatie voorgesteld, waarbij eerst ernstige zaken worden
uitgefilterd en daarna een diagnose wordt gesteld op basis van inter-
nationale richtlijnen voor syncope. Men voorziet hierbij tevens een ge-
stroomlijnde toegang tot tilt-test, ambulante EKG-monitoring, SCM, neu-
rologisch, elektrofysiologisch en geriatrisch advies. Er werd tevens een
specifieke vragenlijst en informatiebrochure omtrent flauwvallen voor
de patiënten ontwikkeld. Ze ontvangen uitgebreide richtlijnen om met
behulp van eenvoudige hulpmiddelen beter controle te krijgen over hun
aandoening en syncopes in de toekomst te vermijden.
Wanneer spreekt men van een syncope?
Dr. Verwerft: `Syncope veronderstelt in principe een volledig bewust-
zijnsverlies dat van korte duur is; snel begint; waarvan men snel, spon-
taan en volledig recupereert en dat gepaard gaat met verlies van de pos-
turale tonus. Deze definitie laat toe een onderscheid te maken tussen
syncope en andere vormen van bewustzijnsverlies of sufheid die kunnen
voorkomen bij onder andere epilepsie, metabole aandoeningen, intoxi-
catie en CVA/TIA (
Figuur 1). De (hetero)anamnese is een cruciaal on-
derdeel van de risicostratificatie. Eenmaal levensbedreigende zaken zijn
uitgesloten, trachten we de patiënten ambulant terug te zien, liefst samen
met een familielid of iemand uit de omgeving die getuige was van het
voorval, aangezien deze personen veel nuttige informatie kunnen geven
over de omstandigheden en de uiterlijke kenmerken van het slachtoffer.
Een vasovagale syncope ziet er voor de omstaanders vaak erg akelig uit:
lijkbleke gelaatskleur, blazende ademhaling, ogen die wegdraaien.'
>
>
Syncope als gevolg van cardiale
ritmestoornissen bij therapieresistente
epilepsie
Mensen die een banale reflexsyncope doen, vertonen vaak myocloniën
en ondergaan daarom vaak neurologische onderzoeken, zoals EEG of CT-
scan, terwijl die onwillekeurige samentrekkingen perfect kunnen passen
bij een neuro-cardiogene syncope. Niet ritmisch of onregelmatig schok-
ken hoeft dus niet noodzakelijk te wijzen op epilepsie (kaderstukje). In
zeldzame gevallen kunnen mensen die reeds jaren worden behandeld
voor epilepsie, cardiale ritmestoornissen vertonen. Bij therapieresistente
epilepsie moet men aan deze mogelijkheid denken. Congenitale gevallen
van verlengde QTc-tijd kunnen zich typisch met syncopes en myocloniën
presenteren waardoor de kans bestaat dat ze fout gediagnosticeerd wor-
den als epilepsie. Net als bij het Brugada-syndroom zijn de afwijkingen
hierbij soms heel impressionant, maar soms ook bijzonder subtiel.
Sprekende cijfers
-
Iedereen valt weleens flauw, 40% van de populatie heeft ooit een
syncope.
-
Syncope is verantwoordelijk voor 1-6% van de ziekenhuisopnames, wat
een behoorlijk aandeel vertegenwoordigt.
-
10% van de valpartijen bij bejaarden is het gevolg van een syncope.
-
6% van de mensen met een syncope heeft majeure en 29% mineure
verwondingen.
-
Reflexsyncope geeft een goede prognose, cardiale syncope een slechte.
-
Syncope kan een belangrijke impact hebben op de levenskwaliteit.
Figuur 1: Definitie van syncope.
Volledig bewusteloos
Korte duur
Snel begin
Snel en volledig herstel
Verlies posturale tonus
Syncope
Accidentele val
TIA/CVA
Vertigo
Pseudosyncope
Coma/intoxicatie
Metabool
Intoxicatie
TIA/CVA
Pseudosyncope
Epilepsie
Epilepsie
Aangepast van Sutton "Syncope clues from History" Esc 2011, Paris.