dies werd een elastische ligatuur vergeleken met bètablokkers. Volgens zeven studies zijn beide behandelingen even doeltreffend en volgens drie is een elastische ligatuur beter, maar zonder effect op de sterfte. De veiligheid en de gunstige effecten van een elastische ligatuur op lange termijn zijn niet bekend. De kosten-batenverhouding en het opti- male interval tussen de sessies zijn evenmin bekend. traten, sclerotherapie, een combinatie van nitraten en bètablokkers of een combinatie van ligatuur en bètablokkers worden niet aanbevolen. laagt de drukgradiënt in de venae hepaticae en de incidentie van bloedingen meer dan propranolol, maar zonder verschil in sterfte. Bij maagvarices tot slot is een injectie van lijm efficiënter dan bètablokkers bij de preventie verschil in sterfte tussen beide groepen. stoelt op een behandeling met niet-selectieve bètablokkers of een endoscopische behande- ling. Beide verlagen de incidentie van nieuwe bloedingen en de sterfte. Sclerotherapie wordt niet aanbevolen. In zes gerandomi- seerde studies werd een elastisch ligatuur vergeleken met een medicamenteuze behan- deling en werd er geen verschil tussen beide aangetoond. combinatie van ligatuur en medicamenteuze behandeling vergeleken met een medica- menteuze behandeling alleen. De incidentie van recidiefbloeding was lager met de com- binatietherapie, maar er was geen verschil in sterfte. Dat was ook zo in de vier studies waarin de combinatie ligatuur-medicatie werd vergeleken met ligatuur alleen. diefbloeding meer en verbetert de overleving meer met injectie van lijm dan met bèta- blokkers. genoemde opties verlaagt het risico op re- cidief, maar verbetert de overleving niet en veroorzaakt meer bijwerkingen. doscopische behandeling bij de preventie van recidief, maar verbetert de overleving niet. Een TIPS houdt een risico op encefalopathie in en moet worden gezien als een laatste redplank na floppen van de medische of endoscopische behandeling. research. Het zou kunnen dat de gepresenteerde gegevens niet zijn gevalideerd door de Belgische instanties. preventie van bloedingen uit varices alternatieven bij patiënten bij wie bètablokkers gecontra-indiceerd zijn, die bètablokkers niet |