background image
28 |
Medi-Sfeer 390
|
29 maart 2012
gAstro news
In afwachting van de ontwikkeling van biologische of moleculaire mer-
kers stoelt de screening vooral op beeldvorming door kernspintomografie
en echo-endoscopie. "Onze Amerikaanse collega's staan al veel verder
dan wij, maar ook onze Franse en Nederlandse collega's zijn bezig met
een dergelijk register", commentarieert P. Deprez.
Screening op pancreaskanker is complex en richt zich vooral tot risico-
personen. Detectie van kleine letsels (kleiner dan 2cm) in de pancreas
die geen tekenen van extensie vertonen, is gewettigd omdat derge-
lijke beginnende letsels chirurgisch kunnen worden behandeld (in op-
zet curatieve chirurgie). De behandeling bestaat in een profylactische
pancreatectomie. De operatieve mortaliteit bedraagt ongeveer 1-5%.
Een totale pancreatectomie heeft een belangrijke weerslag op de levens-
kwaliteit omdat de operatie een diabetes veroorzaakt, die vaak moeilijk
te controleren is, en gastro-intestinale ongemakken, maar dat is toch te
verkiezen boven evolutie naar een gevorderde pancreaskanker, zeker bij
jonge mensen.
>
>
De klinische aanpak bij acute pancreatitis
is eenvoudig, maar toch gecompliceerd
In de meeste gevallen kan een acute pancreatitis gemakkelijk worden
gediagnosticeerd. Transfixerende, epigastrische pijn en een stijging van
de lipasen (tot twee-, driemaal de normaalwaarden) moeten doen den-
ken aan een acute pancreatitis. De amylasen zijn minder specifiek en er
wordt eigenlijk geen rekening meer gehouden met de amylasenspiegel.
De diagnose wordt bevestigd door beeldvormingsonderzoek: echografie,
CT-scan of kernspintomografie.
Een acute pancreatitis wordt meestal veroorzaakt door een obstructie
van de galwegen of toxische factoren, vooral alcohol. De antecedenten
kunnen dan ook belangrijke informatie geven. Er bestaan echter ook
minder frequente vormen, waarvan de oorzaak soms niet kan worden
achterhaald.
Het is niet altijd gemakkelijk de steen op te sporen die een biliaire pan-
creatitis veroorzaakt. De steen is immers niet altijd te zien bij echogra-
fie en dan moet een kernspintomografie (MRI) of een echo-endoscopie
worden uitgevoerd zoals bij detectie van kleine tumoren. Als er met die
onderzoeken geen steen in beeld kan worden gebracht, moet aan andere
oorzaken worden gedacht: geneesmiddelen, obstructie door een parasiet,
een cyste of een tumor, aangeboren afwijking... (
Tabel 2).
>
>
Acute pancreatitis, auto-immune
pancreatitis of pancreaskanker?
Eén van de valstrikken waarmee gastro-enterologen worden geconfron-
teerd, is die van een acute pancreatitis waar een pancreaskanker achter
zit. De pancreaskanker kan een pancreatitis veroorzaken of nabootsen.
In die moeilijke gevallen moeten complementaire beeldvormingsonder-
zoeken worden uitgevoerd. Een CT-scan blijft het referentieonderzoek.
Beeldvorming door kernspintomografie is het minst invasieve onderzoek,
waarmee de pancreaskanalen goed in beeld kunnen worden gebracht,
en een echo-endoscopie is het meest precieze onderzoek. Met een echo-
endoscopie kan een kleine tumor of steen worden opgespoord die niet
te zien zijn bij MRI of CT-scan, en ook kan zo nodig tevens een punctie
worden uitgevoerd.
>
>
Het nut van een endoscopische
behandeling bij een ernstige acute
pancreatitis is duidelijk bewezen
"Als de patiënt snel wordt verwezen, zal een endoscopische behande-
ling meer effect hebben en zal er minder risico zijn op complicaties",
benadrukt professor Olivier Le Moine (Erasmusziekenhuis, Brussel).
Tabel 2: Oorzaken van pancreatitis.
Figuur 1: Steentje van 2,1mm in de ductus choledochus.
Biliaire
Stenen, microlithiasen, galsludge
Alcohol
Anatomische varianten
Pancreas divisum, duodenumdivertikel, ontdubbeling van het
duodenum
Mechanische obstructie van de uitstroom van het pancreassap
Ampul: goed- of kwaadaardige tumor, strictuur
Pancreaskanaal: stenen, stricturen, massa, parasiet (Ascaris)
Metabool
Hypercalciëmie, hypertriglyceridemie
Geneesmiddelen
Toxines
Trauma
Endoscopische retrograde cholangiopancreatografie, pancreasbiopsie
Ischemie
Hypotensie, atheromatose, embolie
Hypothermie
Infecties
Virale (bofvirus, Coxsackie, hiv...)
Bacteriële en andere: M. tuberculosis, Mycoplasma
Parasieten (Ascaris)
Gif (gilamonster)
Auto-immmune
Met of zonder andere auto-immuunziekte (cholangitis sclerosans,
auto-immune hepatitis, coeliakie)
Genetische
Idiopathische
Tabel 3: IMRIE-score die de ernst van een acute pancreatitis weer-
geeft. Een score van 3 of meer wijst op een ernstige pancreatitis.
Leeftijd > 55 jaar
Verhoogd leukocytose > 15.000/mm
3
Glykemie > 10mmol/l (bij een patiënt zonder diabetes)
LDH > 600EI/l (3,5-maal de normaalwaarde)
ASAT > 100EI/l (2-maal de normaalwaarde)
Ureum > 16mmol/l
Calcium < 2mmol/l
PaO
2
60mmHg
Albuminespiegel < 32g/l