background image
29 maart 2012
|
Medi-Sfeer 390
| 31
gAstro news
>
>
Gezien de frequentie en de ernst van
bloedingen uit varices zijn preventieve
maatregelen geïndiceerd
"Ongeveer de helft van de patiënten met cirrose ontwikkelt varices.
Die varices groeien met 5 tot 15% per jaar en de jaarlijkse incidentie
van bloedingen is van dezelfde grootte orde. De totale prevalentie van
bloedingen wordt geraamd op 25 tot 60%", legt professor Peter Stärkel
(Cliniques Universitaires Saint-Luc, Brussel) uit.
30-40% van de patiënten zal binnen zes weken opnieuw gaan bloe-
den en 50-70% binnen een jaar. De sterfte zes weken na een bloeding
bedraagt 15-20%.
>
>
Het risico ramen
Er zijn meerdere risicofactoren voor bloeding bekend: de grootte van de
varices, rode tekenen bij endoscopie, een gevorderde leverziekte (Child-
klasse B of C) en een drukgradiënt in de venae hepaticae van meer dan
12mmHg.
De drukgradiënt in de venae hepaticae heeft een belangrijke voorspel-
lende waarde en is een evaluatiecriterium bij de preventieve behande-
ling. Een gradiënt van meer dan 10mmHg gaat gepaard met een klinisch
significante portale hypertensie met vorming van varices. Een gradiënt
van meer dan 12mmHg gaat gepaard met een bloedingsrisico en een
gradiënt van meer dan 20mmHg houdt een hoog risico op herhaalde
bloedingen in.
De behandeling heeft tot doel de drukgradiënt in de venae hepaticae te
verlagen tot beneden 10mmHg of met minstens 20% in vergelijking met
de beginwaarde.
De drukgradiënt in de venae hepaticae is een
determinerende parameter.
>
>
Een eerste bloeding voorkomen
De primaire preventie hangt af van het endoscopische beeld (
Figuur 2).
Het nut van een preventieve behandeling is niet bewezen als er bij en-
doscopie geen varices te zien zijn. Primaire preventie is echter wel geïn-
diceerd bij matig grote tot brede varices. Als er kleine varices zijn, moet
worden gezocht naar eventuele rode tekenen en moet het stadium van
het leverlijden worden geëvalueerd. Een primaire profylaxe moet worden
overwogen in geval van rode tekenen en leverinsufficiëntie Child-klasse C.
>
>
Welk geneesmiddel?
In elf gerandomiseerde, gecontroleerde studies werden bètablokkers
vergeleken met een placebo. Volgens meta-analyses die op die studies
werden uitgevoerd, verlagen bètablokkers het risico op bloeding met on-
geveer 40%, maar hebben ze geen significant effect op de sterfte.
De meest gebruikte bètablokkers zijn propranolol 20mg 2x/d en nadolol
40mg 1x/d. Die dosering wordt progressief verhoogd tot de maximale
dosering die wordt verdragen of tot de hartfrequentie daalt tot ongeveer
55/min.
In de primaire profylaxe verlagen bètablokkers
het bloedingsrisico.
Figuur 1: TIPS - via de vena jugularis wordt een prothese door de lever gestoken die een
anastomose vormt tussen het portasysteem en een vena hepatica. Daardoor daalt de druk
in de vena portae, wat een nieuwe bloeding uit varices voorkomt.
Prof. Peter Stärkel (Cliniques
Universitaires Saint-Luc, Brussel)