background image
1.5
HÜCRELERARASI BA/LANTILAR: SIKI
BA/LANTILARIN (TIGHT JUNCTION)
Birçok komflu hücre aras>nda yap>flmay> art>rmak için basit par-
maks> uzant>lar bulunur. Hücre zarlar> hücre adezyon molekülle-
rini içeren yap>flt>r>c> ba¤lant>larla ekstraselüler matriksle etkile-
flir. Hücreler ayn> zamanda çok say>da özelleflmifl plazma zar> de-
¤ifliklikleri gösterirler ­ farkl> tiplerde hücreleraras> ba¤lant>lar.
Bafll>ca üç tip ba¤lant> vard>r: s>k> (zonula ve makula okludens),
tutundurucu
(makula ve zonula adherens) ve oluklu (gap veya
iletiflimse
l). S>k> ba¤lant>lar, epitel hücrelerinin lümene bakan
yüzünde, kuflak tarz>nda hücreleri sararak tam olarak geçifle en-
gel olur. Farkl> bölgelerde gelifligüzel madde geçiflini önlemek
üzere geçirgenlik bariyerleri oluflturur. T>kay>c>l>k ve geçirgenlik
özellikleri hücre tipine ve yerine göre de¤ifliklik gösterir. Baz>
özelleflmifl k>lcal damar endotel hücrelerinde, kan-beyin, kan- göz
ve kan- testis bariyerinin temelini olufltururlar. Di¤er taraftan
plazma zar>n>n apikal ve bazolateral bölgeleri aras>nda bir s>n>r
meydana getirir. Büyük büyütmedeki elektron mikrograflarda,
komflu hücrelerin plazma zarlar> bir veya daha fazla temas nok-
talar>yla ekstraselüler alan> yok edecek flekilde kaynaflm>fl görü-
lür. Her temas bölgesi okludin ve klaudinlerin farkl> s>n>flar> olmak
üzere transmembran proteinleri içerir. Kadherin gibi di¤er sitoplaz-
ma proteinleri de destekleyicidir. S>k> ba¤lant>lar>n dondurma-
k>rma elektron mikrograftlar>nda a¤ fleklindeki iletiflimin trans-
membran proteinleriyle oldu¤u görülür. Hücre iskeletinin aktin fi-
lamanlar>
da s>k> ba¤lant>lar>n sitoplazmik bölgeleriyle iliflkilidir.
6
Hücre
Bazal
katlant>lar
MO
ZA
ZO
MV'lar>n
enine kesiti
MV
Hücreleraras> aral>k
Kaynaflma
Kaynaflma
HAB
HAB
Zonula
adherenste (ZA)
hücreler aras>
aral>k
Makula
okludenste (MO)
fokal zar
kaynaflma
bölgeleri
Mikrovilluslar>n
(MV) sagittal kesiti
Zonula
okludenste (ZO)
hücre zarlar>n>n
kaynaflmas>
Çekirdek
Bir böbrek tübülü duvar>ndaki iki epitel hücresi
aras>ndaki s>k> ba¤lant>n>n elektron mikroskobu
görüntüsü.
n>n (oklar)
birbirine yapt>¤> parmaks> uzant>lar. Tübül lümenine (*) yak>n
bir s>k> ba¤lant> (daire). Solda hücre çekirde¤inin bir bölümü.
x50,000. (Dr. W.A. Webber izniyle).
Üç hücrenin apikal yüzündeki mikrovilluslar ve yan
yüzlerdeki ba¤lant> kompleksleri. S>k> ba¤lant>lar (zonula ve
makula okludens) ve zonula aderens gibi hücreler aras> ba¤lant>lar>n
tipik bir hücreler aras> ba¤lant> kompleksini oluflturdu¤u görülüyor.
<ki hücrenin karfl>l>kl> plazma zarlar>. Ba¤lant>lardaki hücreler
aras> boflluk (HAB) göreceli kal>nl>¤> izleniyor. S>k> ba¤lant>larda komflu
hücre zarlar> aras>ndaki hücreleraras> aral>k tamamen kapan>r. Makula
okludens bu tip ba¤lant>n>n bir baflka biçimidir.
Retinadaki iki epitel hücresi aras>ndaki s>k>
ba¤lant>lar>n elektron mikroskobu görüntüsü.
Hücrelerin karfl>l>kl> plazma zarlar>n>n (PM) üç tabakal>
görüntüsü belirgin. Birkaç fokal s>k> ba¤lant> (daire) izleniyor.
x1OO,OOO. (Dr. B.j. Crawford izniyle)