background image
10.21
ADRENAL BEZH
Adrenal bezin d>fl korteks ve iç medullas> yap>, ifllev ve de geli-
flim yönünden farkl>d>rlar. Korteks yaflam için son derece önemli
oldu¤u halde medulla ise de¤ildir. Korteks, ç>plak gözle bak>ld>-
¤>nda sar> renkte olup organ>n %90'>n> oluflturur. Salg> yapan
hücreleri, steroid yap>s>ndaki üç çeflit hormonu üretir. Medulla
ise ç>plak gözle bak>ld>¤>nda k>rm>z>-kahverengi olup organ>n
%10'unu oluflturur. Kromik asitin, tuzlar>n gerçeklefltirdi¤i oksi-
dasyonu sonucu oluflan kromaffin reaksiyonu özelli¤inden dolay>
salg> yapan hücrelerine, kromaffin hücreleri ad> verilir. Bu hüc-
reler epinefrin ve norepinefrin ad> verilen katekolaminleri üreterek
salg> granüllerinde depo edilmektedir. Potasyum dikromat ile
fiske tespit edildi¤inde katekolamin prekürsörlerin oksidasyonu
sonucu kahverengi olarak görmek mümkündür. Özellikle kap-
sül'
ün d>fl k>sm> kollagen lifin ço¤unlukta ve aralar>nda fibrob-
lastlar>n oldu¤u s>k> ba¤ dokusundan oluflmaktad>r. Kapsülden
ç>kan özellikle retiküler liflerden meydana gelmifl ince trabeküla,
organ>n iç k>sm>na girerek stroma'y> oluflturur, ayn> zamanda
hem kotekste hem de medullada parankimal hücrelerine fiziksel
destek sa¤lamaktad>r.
234
Endokrin Sistemi
KL
Addison hastal>¤>
veya primer adrenokortikal yetersizli¤i, adre-
nal korteksden yeteri miktarda glukokortikoid ve mineralokortiko-
id hormonlar>n sentezlenememesi durumudur. Bu hastal>¤>n ne-
denleri aras>nda korteksin geliflim bozuklu¤u, otoimmün hastal>k, tü-
berküloz
gibi ciddi enfeksiyonlar>n yada idiyopatik olarak geliflen atro-
fi
'nin neden olabilece¤i düflünülmektedir. Glukokortikoid hormon-
lar>n yetersizli¤i sonucu, hipofiz bezinden ACTH'n>n fazla üretimi-
ni sa¤lar ve bunun sonucu olarak derinin ve oral müköz membran-
lar>n anormal derecede pigmentasyonuna neden olur. Kortizol ye-
tersizli¤i ayn> zamanda kas zay>fl>¤> ve yorgunlu¤a neden olmakta-
d>r. Yetersiz aldosteron seviyeleri, renal s>v> ve elektrolit dengesini
bozarak sistemik kan bas>nc>n>n azalmas>na ve flokun geliflimine
neden olabilmektedir.
Adrenal bezin küçük büyütmeli >fl>k mikroskobu görüntüsü.
Kapsülün d>fl k>sm> s>k> ba¤ dokusu taraf>ndan oluflturulmufltur. Korteks,
kapsüle dik olacak flekilde hücre kordonlar> fleklinde düzenlenmifl üç
belirgin tabakalardan oluflmaktad>r. <ç medulla ise düzensiz yerleflimli
hücreler, çok miktarda kapillerler ve ince duvarl> venlerden meydana
gelmifltir. x95, H.E.
Adrenal bezin potasyum dikromat solusyonu ile tespit
edilmifl görüntüsü. Bu metotla medulladaki parankimal hücreler
histokimyasal reaksiyona girerek korteksdeki parankimal hücrelerinden
ay>rmak mümkün. Ayn> zamanda kromaffin hücreleri de denilen medulla
hücrelerin stoplazmas> kahverenklidir. x80, Kromaffin.
Korteks
Ven
Ven
Medulla
Zona retikularis
Zona fasikulata
Zona glomeruloza
Kapsül
Medulla
Kapsül