background image
10.22
ADRENAL KORTEKS VE ADRENAL
MEDULLANIN H
Adrenal korteksde birbirine parelel düzenlenmifl üç tabaka bu-
lunmaktad>r. Bunlarda ilki zona glomeruloza tabakas>, kapsülün
hemen alt>nda yeralmaktad>r ve korteksin yaklafl>k %10-15'ini
oluflturur. Bu tabakadaki hücreler yuvarlak flekilli s>k>ca paket-
lenmifl gruplar halinde bulunurlar ve mineralokortikoidleri özellik-
le aldosteron denilen hormonu üretirler. Orta tabaka olan zona fa-
sikülata
, korteksin yaklafl>k %75'ini oluflturur. Bu tabakadaki
hücreler uzunlamas>na kordonlar fleklinde, çok köfleli hücre
gruplar>ndan meydana gelmifl ve sinuzoidal pencereli (fenestra-
l>) tip kapillerlere
yak>n yerleflimli olarak görülürler. Bu hücreler
çok miktarda ya¤ damlac>klar> tafl>d>¤>ndan ve süngerimsi gö-
rüntüsünden dolay> bu hücrelere ayn> zamanda spongiyositler
de denilmektedir. Kortizol gibi steroid hormonlar>n en önemli kay-
na¤>n> olufltururlar, bunun yan>nda androjenleri de üretirler. En
içte yer alan ve ince bir tabaka olan zona retikülaris korteksin
%5-%10'unu oluflturur. Asidofilik stoplazmas> olan ve birbirle-
riyle anastomozlaflan küçük gruplar halindeki parankimal hücre-
leri, sinuzoidal kapillerler ile yak>n yerleflimli olarak bulunurlar.
Bu hücreler androjenler üretirler. Organ>n medullas> ise kromaf-
fin hücreleri
ve etraf>nda pencereli (fenestral>) tip kapillerlerin
oldu¤u bir yap>dan meydana gelir. Bu hücreler embriyolojik ola-
rak de¤iflikli¤e u¤ram>fl postgangliyonik sempatik nöronlar olup
iki tipdeki katekolaminleri üretirler.
235
Endokrin Sistemi
Kromaffin hücreleri
Sinuzoidal
kapillerler
Kapsül
Zona glomeruloza
Zona fasikülata
Stroma
KL
Feokromositoma
ve nöroblastoma, adrenal medulla tümörlerin-
dendir. Genelde eriflkinlerde görülmektedir. Bir neoplastik doku olan
feokromositoma, katekolamin üreten hücrelerden kaynaklanmak-
tad>r. Bu hücrelerin afl>r> aktiviteleri, kanda yüksek oranda epinef-
rin ve norepinefrin bulunmas>na ve bunun sonucu olarak da hiper-
tansiyonun geliflmesine neden olmaktad>r. Tam tersi nöroblastoma
ise malign tümörüdür ve çocuklarda görülür. Kromaffin hücrelerini
veya postgangliyonik sinir hücrelerini oluflturmak üzere medulla-
ya göç eden embriyonik krista nöralis hücrelerinden kaynaklan-
maktad>r. Bu hücrelerden geliflen tümörler, göç etme özelliklerini
korurlar.
Adrenal bezin lipid birikimini gösteren >fl>k
mikroskobu görüntüsü. Zona glomeruloza (ZG),
zona fasikülata (ZF) ve zona retikülaris (ZR)'deki lipid
damlac>klar> bulunmaktad>r ve k>rm>z> olarak boyanm>flt>r.
Medulladaki hücreler (Me) lipid bulundurmad>¤>ndan
boyanmam>flt>r. x60, Oil red O, hematoksilen.
Adrenal korteksin >fl>k mikroskobu
görüntüsü. Kapsülün alt>ndaki belirgin bir morfolojiye
sahip, koyu boyanan zona glomerulozadaki parankimal
hücreler görülmektedir. Bunun hemen alt>nda aç>k
renkte, lipid-bulunduran bir yap> görüntüsünü veren
spongiyositlerden meydana gelmifl zona fasikülata
bulunmaktad>r. Bu hücre gruplar>n>n aras>nda ince
duvarl> pencereli (fenestral>) kapillerler bulunmaktad>r.
x175, H.E.
Adrenal medullan>n düzensiz,
anastomozlaflan çok köfleli parankimal
hücrelerini gösteren >fl>k mikroskobu
görüntüsü.
Gruplar halinde bir araya gelmifl
kromaffin hücreleri, vasküler yap>larla yak>n yerleflim
içindedir. Bazofilik stoplazma ve bir tane yuvarlak
ökromatik çekirde¤e sahiptir. Parankimaya destek
veren ba¤ dokusu stromas> bulunmaktad>r. x285, H.E.