MEDI-
SfEEr
396
25
29 juni 2012
GEnEESKunDE
is om in het echte leven resultaten te boeken die vergelijkbaar zijn met
die van gerandomiseerde en gecontroleerde studies, maar dat 45%
van de ziekenhuizen meer adverse events rapporteert dan aanbevo-
len (12). Bij de interpretatie van al deze bevindingen moet rekening
worden gehouden met de vooruitgang die de laatste jaren is geboekt
op het vlak van geneesmiddelenbehandelingen, vooral op gebied van
statinegebruik.
Een endarterectomie als aanvulling
op een geneesmiddelenbehandeling is
nuttig bij patiënten met een niet-
subocclusieve, recent-symptomati-
sche carotisstenose van 70 tot 99%.
Aanbevelingen
Verschillende wetenschappelijke verenigingen hebben aanbevelingen
gepubliceerd. De experts van de European Society of Cardiology zijn
het erover eens dat alle patiënten met een carotisstenose een statine
zouden moeten krijgen, evenals een lage dosis acetylsalicylzuur, of clo-
pidogrel in geval van intolerantie voor acetylsalicylzuur (13). Bithera-
pie met acetylsalicylzuur en clopidogrel is aanbevolen bij patiënten
die een interventionele behandeling krijgen. Aan de andere kant van
de Atlantische Oceaan benadrukken specialisten het belang van een
maximale geneesmiddelenbehandeling in geval van CVA of TiA (14).
de European Stroke Organization pleit voor een lage dosis acetylsali-
cylzuur bij patiënten met een asymptomatische stenose van de arteria
carotis interna van meer dan 50% (15).
in de aanbevelingen van de verschillende verenigingen met betrek-
king tot de indicatie voor een geneesmiddelenbehandeling en die
voor een ingreep naast de medicatie, wordt rekening gehouden met
de graad van stenose (
Tabel 1).
Referenties
1.
Powers Wj, et al. jama 2011;306:1983-92.
2.
Ederle j, et al. Cerebrovasc Dis 2009;28:1-7.
3.
Hobson RW, et al. n Engl j Med 1993;328:221-7.
4.
jama 1995;273:1421-8.
5.
Haliday A, et al. Lancet 2004;363:1491-502.
6.
Chambers BR. Carotid endarterectomy for asymptomatic carotid stenosis, Cochrane Database of
Systematic Reviews 2008.
7.
Halliday A, et al. Lancet 2010;376:1074-84.
8.
Lancet 1998;351:1379-87.
9.
n Engl j Med 1991;325:445-53.
10. Mayberg MR, et al. jama 1991;266:3289-94.
11. Rerkasem K, Rothwell PM, Cochrane Database Syst Rev 2011 Apr 13;(4):CD001081.
12. Feasby TE, et al. Arch neurol 2007;64:1496-500.
13. European Heart journal 2011;32:2851-906.
14. Stroke 2011;42:e464-540.
15. Eso-stroke.org
*
Consensusvergadering van het Riziv over cerebrovasculaire aandoeningen, mei 2012
Asympt < 60%
Asympt 60-99%
Sympt < 50%
Sympt 50-69%
Sympt 70-99%
Sympt occlu
European Society of
Cardiology
BMT
BMT + conditional
(life expect > 5y,
periop morb/mot <
3%, fav anatom), CEA
should be considered
eMt
BMT + CEA should
be considered
BMT + CEA
recommended
BMT
CBO
CEA not indicated
Conditional (men. <
12W)
CEA is effective
CEA is effective
prevention
American Heart As-
sociation/American
Stroke Association
Council on Stroke
no recommendations
CEA not indicated
(Aiii)
Conditional CEA
(age, gender, comor-
bidities, severity of
initial symptoms)
Conditional CEA (<
6M, periop morb/
mort < 6%) is recom-
mended
European Stroke
Organization
no recommenda-
tions
Conditional not
recommended (except
high risk of stroke)
CEA not recom-
mended
Conditional CEA
(males, very recent
hemispheric symp-
toms, periop morb/
mort < 3%) may be
indicated
Conditional CEA
(periop morb/mort
< 6%) is
recommended
Rood = enkel geneesmiddelenbehandeling
Donkergroen = ingreep als aanvulling op de geneesmiddelenbehandeling
Lichter groen = ingreep aanbevolen (`recommended') indien aan bepaalde voorwaarden voldaan is
Geel = ingreep zou moeten worden overwogen (`should be considered') onder bepaalde voorwaarden
BMT = best medical treatment
CEA = carotid endarterectomy
CBO = Centraal BegeleidingsOrgaan
Tabel 1: Aanbevelingen met betrekking tot de indicaties voor een geneesmiddelenbehandeling en voor een ingreep als aanvulling op die
geneesmiddelenbehandeling.