background image
ACTUALITéS MéDICALES
MEDI-
SfEEr
395
38
14 JUNI 2012
GENEESKUNDE
3. De psychosomatische
benadering
Drie vormen van reductionisme:
somatogenetisch, psychogenetisch
en sociogenetisch
Een psychosomatisch verschijnsel kan niet
worden gereduceerd tot één van de compo-
nenten ervan. Dat zou een reductionistische
benadering zijn. Het is niet het lichaam,
noch de psyche, noch de interpersoonlijke
relatie die dé oorzaak zijn van de ziekte.
In deze drie vormen van reductionisme
(
figuur 3), gaat het om lineaire causaliteit.
We moeten deze manier van denken los-
laten en praten in termen van circulariteit
en complexiteit.
Circulaire causaliteit
De ziekte verschijnt op het pijnlijke kruis-
punt van biologische, psychologische en re-
lationele factoren (
figuur 4). Door aan deze
complexiteit te werken en door de wet van
de totaliteit kun je het systeem als geheel
wijzigen en vaststellen dat het symptoom
verdwijnt.
Systemische visie op alexithymie
Eén van de kenmerken van psychosomati-
sche patiënten is een gebrek aan mentalisa-
tie, verbalisatie van emotionele belevingen.
De patiënt heeft niets te zeggen, behalve
zijn ziekte.
Maar als je het gezin observeert, komen
er veel emoties aan het licht. We zijn het
eens met Luigi Onnis (7), die stelt dat de
onbewuste gezinsmythe van eenheid tegen
elke prijs een verbod induceert om bewust
te worden van de situatie. Op deze manier
kan het gezin worden beschermd tegen
confl icten die zouden kunnen ontstaan als
rekening wordt gehouden met de individu-
ele behoeften aan scheiding en autonomie.
Deze doen waanvoorstellingen ontstaan,
angst voor een breuk. In deze gezinnen is
cohesie als gevolg van trauma's uit het ver-
leden het hoogste goed, dat te allen prijze
moet worden verdedigd. Je kunt de patiënt
dus niet ongestraft uitnodigen of aanmoe-
digen om afstand te nemen van zijn familie.
Evolutie is mogelijk met de hulp van de the-
rapeut, die tijdelijk zal worden opgenomen
in het gezinssysteem.
De onbewuste gezinsmythe van eenheid tegen elke prijs induceert een
verbod om bewust te worden van de situatie. Op deze manier kan het gezin
worden beschermd tegen confl icten die zouden kunnen ontstaan als rekening
wordt gehouden met de individuele behoeften aan scheiding en autonomie.