Melasma komt vooral voor bij vrouwen met een gepigmenteerde huid
(type III tot V volgens Fitzpatrick) en manifesteert zich via lichtgrijze
tot bruine, onregelmatige, meestal symmetrische pigmentvlekken op
zones die worden blootgesteld aan de zon (voorhoofd, wangen, sla-
pen) en soms in de nek. Het komt zeer vaak voor tijdens de zwanger-
schap (50-70% van de zwangerschappen), meestal in de centrofaciale
vorm (2 gevallen op 3), wat niet echt verbazend is gezien de rol van de
vrouwelijke hormonen in de pathogenese van de aandoening: 17 bèta-
oestradiol verhoogt de aanmaak van melanine - zoals is aangetoond
in kweekjes van menselijke melanocyten - en werkt verhoging van de
MSH-waarden (Melanocyte Stimulating Hormone) in de hand. Het
aantal melanocyten is niet altijd verhoogd; vooral de productie van
melanine door de melanocyten van de basale laag neemt toe. Het ri-
sico op melasma stijgt met elke nieuwe zwangerschap en is ook groter
naarmate de vrouw ouder is en meer blootgesteld wordt aan uv A- en
uv B-straling (1). «Of melasma moet worden behandeld, is afhanke-
lijk van geval tot geval», aldus Samantha Vaughan Jones, «omdat de
aandoening erg stigmatiserend kan zijn. Maar welke behandeling ook
wordt toegepast (bij zwangere vrouwen zijn de mogelijkheden altijd be-
perkt), er moet altijd een breedspectrum (uv A en uv B) zonnefi lter met
een hoge beschermingsfactor worden gebruikt.»
lichter maken. De werkzaamheid ervan bij melasma is wetenschappelijk
aangetoond. De combinatie van hydroquinon + tretinoïne + corticoste-
roïde is duidelijk de meest doeltreffende; in monotherapie lijkt azelaïne-
zuur de beste resultaten te geven (2). Al deze producten kunnen echter
aanleiding geven tot roodheid en irritatie. Van laserbehandelingen is
geweten dat ze een risico op latere hyperpigmentatie inhouden... In de
toekomst zou fractionele ablatieve fotothermolyse een optie kunnen zijn
maar voorlopig zijn enkel studies gedaan bij kleine populaties (3).
meestal asymptomatisch zijn en waarvan de oorzaak niet gekend is, moet in
de eerste plaats worden onderscheiden van melanoom. Hiervoor moet een
biopsie worden genomen. Klinisch zijn dit geïsoleerde of samenvloeiende
vlekken met een licht- tot donkerbruine kleur en min of meer regelmatige
randen die histologisch overeenstemmen met een afzetting van melanine in
de keratinocyten, zonder melanocytaire proliferatie. Geen enkele behande-
ling kan echt overtuigen, buiten een regelmatige follow-up. Na de zwanger-
schap verdwijnt de melanose meestal vanzelf.
Hetzelfde geldt voor hyperpigmentatie op andere lichaamszones tijdens
de zwangerschap, voornamelijk ter hoogte van de (vage) witte lijn van na-
vel tot schaambeen, de linea alba (die dan een linea nigra genoemd wordt),
het bovenste gedeelte van de armen en de achterkant van de benen.