testosteron de botmassa vrijwaart en zelfs verhoogt en zo fracturen
voorkomt, de massa, de kracht en het uithoudingsvermogen van de
spieren, de lichamelijke vermogens verhoogt en de seksuele functie en
de gemoedsstemming verbetert.
(60-80 jaar) verlaagt de vetmassa (p < 0,001) en verhoogt de vetvrije
massa (p < 0,01) (19) (
genstrijdige resultaten opgeleverd: verbetering van het glucose-
metabolisme bij oude patiënten met een bewezen diabetes (22), geen
effect bij jongere diabetespatiënten met een minder hoge BMI en
een hogere initiële testosteronspiegel (23). In een recentere studie
werd alleen een verandering van de insulineresistentie aangetoond,
maar werd geen effect op de glucoseparameters gemeten (24). In een
andere studie werd aangetoond dat toediening van testosterongel bij
diabetespatiënten de effecten van niet-farmacologische maatregelen
verhoogt (25).
een recente meta-analyse aangetoond dat testosteron een gering effect
heeft op de erectie, een matig effect op de libido en ook metabole
effecten heeft (stijging van de Hb-spiegel en het hematocriet, daling
van de HDL-C-concentratie) (20). "Het risico is weliswaar klein, maar
rapie wordt gestart bij oudere mannen, zal dat immers voor een lange
periode zijn. Het effect van de behandeling verdwijnt immers zeer snel
na stopzetting (20)." Daarom raadt de Council of the Endocrine Society
aan om het nut van testosteronsupplementen bij elke patiënt apart te
evalueren als er klinische symptomen zijn van androgeendeficiëntie,
en na exclusie van andere cardiovasculaire risicofactoren (8).
getwijfeld een blijvend lage libido als dat een sterke impact heeft op
de levenskwaliteit, zegt Susan Davis (Un. Monash, Melbourne) en ze
voegde er nog aan toe dat een hypoactief seksueel verlangen minstens
even zware gevolgen heeft als diabetes en lage rugpijn (26). Want het
is niet omdat ze gemenopauzeerd zijn dat vrouwen geen seksuele ac-
tiviteit en geen specifieke verwachtingen meer hebben. Gelukkig kon
in goede, gerandomiseerde studies het nut worden aangetoond van
testosteronsupplementen bij chirurgisch gemenopauzeerde vrouwen
die oestrogenen krijgen, bij vrouwen met een natuurlijke menopauze
die een combinatie van oestrogenen en progestagenen krijgen, bij post-
menopauzale vrouwen zonder hormonale substitutietherapie (Figuur 2)
(27) en bij premenopauzale vrouwen... (28)."
spiegels en de mate van vaginale atrofie (29). Vandaar dat de therapeu-
tische indicaties zo breed zijn. Intravaginale toediening van testoste-
ron verbetert de atrofie en de cytologie van de vagina (
zeldzame, atrofische parabasale
cellen. B: na behandeling: voltooide
oppervlakkige en intermediaire
squameuze cellen.
testosteronspiegel (A) of de concentratie biologisch beschikbaar testosteron (B).
umula
er
umula
er