764
26. Serebrovasküler olaylar
NÖROfi
·
%21 lakün (küçük arter ya da arterioler serebrovasküler lezyon)
·
%16 kardiyojenik emboli
6
·
aort ark>ndaki 4 mm'den büyük arteriosklerotik plaklar tekrarlayan SVO'lar ve di¤er
vasküler olaylar (MI, periferik emboliler ve vasküler nedenlerle ölüm) için bir risk fak-
törüdür
7
·
%11 büyük arterleri tutan serebrovasküler lezyon
·
%11 ikili arter patolojileri
o
%15-30 kanamal>
A
ya da SDH (subdural hematom)
S
ONUÇ
Yaklafl>k 1800 olgunun taburcu edildi¤i zaman dilimindeki
(1980 y>l>nda oluflturulmufl) istatiksel sonuçlar> Tablo 26-2'de göste-
rilmektedir.
26.1.1.
1.
hipertansiyon: en güçlü ve tehdit edici risk faktörüdür. Hem sistolik ve hem de diastolik kan bas>nc>
ba¤>ms>z olarak SVO risk faktörleridir
8
2.
sigara içimi: iliflkin risk de¤eri %1,5-2
9-11
3.
kan lipidleri: lipid de¤erlerinin düflürülmesi baz> serebrovasküler hastal>klarda riski azaltabilir
4.
alkol: a¤>r tüketim SVO risk art>m>yla iliflkilidir, ancak >l>ml> tüketimin etkisi yoktur ya da hafif bir
koruyuculu¤u olabilir. olabilir
12
5.
antiplatelet tedavi: Yüksek riskli hastalarda SVO ve di¤er vasküler olaylar>n riskini azalt>r. En uygun
doz bilinmemektedir, kabul edilebilir aral>k 30-1300 mg/gün olup, önerilen bafllang>ç dozu 325
mg/gündür
13
26.1.2.
De¤erlendirme
B
(
AC
)
Kontrasts>z BT kanama (intraparankimal ya da SAK), hematom, erken iskemik bulgular, eski enfarkt ya
da ataklar ve di¤er lezyonlar>n (örn. Tümör) ay>r>m> için mümkün olan en k>sa sürede yap>lmal>d>r.
Afla¤>daki olaylarda acil BT endikasyonu vard>r.
1.
antikoagülasyon (örn: heparin) ya da trombolitik tedavi düflünülüyorsa (kanama, yayg>n enfarkt ay>r>-
m> için)
2.
3.
cerrahi lezyon olas>l>¤> varsa (bak>n>z Acil karotid endarterektomi, sayfa 879)
Not: Bu ilkeler ne küçük laküner enfarktlarda ve ne de hemorajik enfarktlarda uygulanmaz
MCA enfarktlar>n>n %8-69'unda BT normaldir.
14
Erken bulgular flunlar olabilir:
1.
hiperdens arter bulgusu (afla¤>ya bak>n>z)
2.
gri cevherde fokal dansite azalmas>
B
3.
kitle etkisi
A.
serebral sulkuslarda silinme (s>kl>kla hafif)
16
B.
orta-hat yer de¤iflmesi
4.
gri-beyaz cevher s>n>r>nda silinme
B
5.
lentiform nukleusta silinme
6.
insular halkan>n kayb> (insüler bölgeyi içeren hipodansite)
A. Dakikalar saatler içerisinde yavafl geliflen a¤>r B/A varl>¤>, s>k s>k kusma ve bilinç düzeyindeki gerilemenin öne ç>kt>¤>
bulgular>n ortaya ç>kmas> durumunda intraserebral kanamadan () flüphelenilmelidir (yayg>n ya da beyin sap>nda olan-
lar d>fl>nda bilinç düzeyinde belirgin de¤iflikli¤in olmad>¤>, özellikle a¤>r motor ve sensoriyal kay>plarla seyreden iskemik
enfarktlardakinin tersine); bu bulgular lober ca intraserebral kanama, sayfa 849'a bak>n>z
B. Bu bulgular büyük olas>l>kla izleyen nedenle oluflan su miktar>ndaki artmaya ba¤l>d>r: de¤iflen hücre geçirgenli¤inin olufl-
turdu¤u sodyum ve suyun ekstraselüler aral>ktan intraselüler aral>¤a kaymas> ile oluflan hücre ödemi ve buna ba¤l> olarak
ekstraselüler ozmotik bas>nc>n artmas>yla kapillerlerden doku aral>¤>na suyun geçmesi
15
Sonuç
%
ölüm
%23
evde
%48
evde hemflire ile
%26
rehabilitasyona nakil
%3
Tablo 26-2 SVO'da sonuç